Σε μείζον ζήτημα εξελίσσεται το θέμα με τα παλιά προσκυνητάρια του Αη Νικόλα, τα οποία έχουν στην πλάτη τους τριακόσια χρόνια ζωή και θεωρούνται κειμήλια ιδιαίτερης αξίας, όπως άλλωστε και όλος ο ξυλόγλυπτος διάκοσμος του ναού. Τα δύο προσκυνητάρια ...(σσ. εικονοστάσια με μορφή θρόνου) απομακρύνθηκαν, ως γνωστό, από τον κυρίως ναό και στη θέση τους τοποθετήθηκαν καινούρια και μεγαλύτερα.
Για τα θέμα χύθηκε πολύ μελάνη (Σύλλογος Κοζανιτών Θεσσαλονίκης, ΤΕΕ, πολίτες, απαντήσεις Εκκλησίας και ανταπαντήσεις… ).
Μετά τις αντιδράσεις παρενέβη (κατόπιν εορτής) η αρμόδια Υπηρεσία, η 17η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και είπε ότι τα προσκυνητάρια κακώς και παρατύπως μετακινήθηκαν και πρέπει να ξαναγυρίσουν στη θέση τους, καθόσον «η αφαίρεση τους σηματοδοτεί την απομείωση της μνημειακής αξίας του ναού».
Έτσι αποκαταστάθηκε μεν η «τάξη», αλλά όχι ακόμη τα προσκυνητάρια.
Πολλά επιχειρήματα, υπέρ ή κατά, θα μπορούσε να υιοθετήσει κανείς, ξεκινώντας από εκείνα της Εκκλησίας, η οποία προτάσσει τη λειτουργικότητα και συχνά την «παστρικότητα» και τη λαμπρότητα, μέχρι αυτά των διαφωνούντων που προκρίνουν την ιστορικότητα, τη μνημειακή αξία του ναού, τη μελετημένη συντήρηση του, τη συναισθηματικότητα των πιστών κλπ.
Τα επιχειρήματα βεβαίως δεν κοστίζουν και επομένως μπορεί να διαλέγεται δημοσίως ο καθένας, αρμόδιος και αναρμόδιος. Εκείνο που κοστίζει είναι οι πράξεις. Κι εδώ τον τελικό λόγο έχει ο ΑΡΜΟΔΙΟΣ, δηλαδή η 17η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Ο ναός λοιπόν του Αγίου Νικολάου είναι διατηρητέο μνημείο σύμφωνα με το ΠΔ 27-10-1926, ΦΕΚ 398/Α/6-11-1926 και συνεπώς το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο του Αγίου Νικολάου κακώς προέβη στην εν λόγω ενέργεια δίχως την έγκριση της Υπηρεσίας. ΤΕΛΟΣ !
Κατανοούμε βεβαίως τα κίνητρα των ανθρώπων της Εκκλησίας (και ειδικά όσων κοπιάζουν ανιδιοτελώς) να κρατήσουν λειτουργικούς τους ναούς, όμως και οι ίδιοι θα πρέπει να καταλάβουν ότι οι εκκλησιές και τα ξωκλήσια δεν είναι ιδιοκτησία τους. Οφείλουν συνεπώς να συνεργάζονται με τις αρμόδιες υπηρεσίες, Πολεοδομία –Ναοδομία- Εφορίες Αρχαιοτήτων και να μην κάνουν του κεφαλιού τους.
Και ίσως κάποιος θα μπορούσε να είναι επιεικής, εάν επρόκειτο για άγνοια της νομοθεσίας ή για ένα και μόνο ατόπημα. Όμως εδώ υπάρχει βεβαρημένο ιστορικό ανάλογων κρουσμάτων. Πρόκειται για μια πρακτική αυθαίρετων παρεμβάσεων που αρχίζει από πολύ παλιά και συνεχίζει μέχρι σήμερα, μια νοοτροπία που θεωρεί την εκκλησία ως «κράτος εν κράτει», υπεράνω νόμων και ελέγχων.
Για του λόγου του αληθές θα θυμίσουμε ότι στον Αη Νικόλα υπήρξαν κι άλλες παρεμβάσεις, μη εγκεκριμένες, όπως η υποβάθμιση των μεγάλων παλιών κηροπηγίων μπροστά στην Ωραία Πύλη, η αντικατάσταση ξύλινων σκαλοπατιών με μαρμάρινα, κλπ. Να υπενθυμίσουμε επίσης τη σθεναρή αντίσταση του αείμνηστου Χ. Μπέσα, πρώην προέδρου της Οικολογικής Κίνησης Κοζάνης, στην απόπειρα να ξηλωθούν τα ιστορικά στασίδια του ναού, αντίσταση που τελικά βρήκε κι άλλους συμπαραστάτες και υποχρέωσε την Εκκλησία να υποχωρήσει και να προβεί στην ενδεδειγμένη συντήρηση τους.
Αν «σκαλίσουμε» ακόμη πιο πίσω, πριν 40 χρόνια, θα βρούμε το απαράδεκτο σχέδιο για ανέγερση ενός τεράστιου ναού πάνω από τον διατηρητέο του Αγίου Νικολάου (!!), σχέδιο ολέθριο και για τον παλιό ναό και για το κέντρο της πόλης, που ευτυχώς δεν υλοποιήθηκε κατόπιν έντονων αντιδράσεων ΟΛΗΣ της πόλης.
Αλλά και σε άλλους ναούς έχουν παρατηρηθεί αυθαίρετες παρεμβάσεις σε βάρος του περιβάλλοντα χώρου και της αρχιτεκτονικής τους. Σταχυολογούμε το ξήλωμα της πέτρινων πλακών, ηλικίας εκατονταετιών, στην αυλή του ναού της Παναγίας του Βελβεντού, την παράνομη οικοδόμηση αίθουσας τελετών της Αγίας Παρασκευής (σε αναδασωτέο χώρο), τα πρόσθετα κτίσματα δίπλα στο ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, τη «διολίσθηση» της καινούριας εκκλησίας της Παναγίας Φανερωμένης στο κέντρο της πλατείας (Ο.Τ 887) με τις ευλογίες του Δημοτικού Συμβουλίου, τις πρόσφατες αυθαίρετες επεμβάσεις στο εσωτερικό της εκκλησίας της Παναγίας της Αιανής (του 11ου αιώνα), πράγμα που επέσυρε την αντίδραση της αρμόδιας Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και την δικαστική δίωξη - και καταδίκη- των υπευθύνων της Εκκλησίας.
Με αφορμή πάντως τα προσκυνητάρια καλόν είναι να επαναπροσδιορίσει η Εκκλησία την γενικότερη πολιτική της στα θέματα αυτά, αλλά και να αναλάβει τις ευθύνες του ο Δήμος Κοζάνης, ο οποίος συχνά κάνει τα στραβά μάτια ή και συναινεί σε άλλες (πολεοδομικές) αυθαιρεσίες της Εκκλησίας για ευνόητους λόγους. Μια καλή ευκαιρία αποκατάστασης του κλίματος νομιμότητας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης είναι η συνεργασία για στοχευμένες πολεοδομικές «επανορθώσεις» και παρεμβάσεις. Προτείνουμε συγκεκριμένα τα οικοδομικά τετράγωνα γύρω από το διατηρητέο κτίριο της Μητρόπολης, όπου συνυπάρχουν το παράταιρο κτίσμα του πρώην μητροπολίτη κ. Αμβρόσιου και το διατηρητέο αρχοντικό Βούρκα. Για τη συζήτηση του θέματος αυτού έχουμε υποβάλει σχετική αίτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο στις 3/12/2009 και αναμένουμε την απάντηση του.
Στην εν λόγω αίτηση μας αναφέραμε μεταξύ των άλλων τα εξής:
«Στο οικοδομικό τετράγωνο 267 και 267Α υπάρχουν δύο διατηρητέα κτίρια: η Ιερά Μητρόπολη Σερβίων και Κοζάνης και το παλιό αρχοντικό Βούρκα.
Στο παρελθόν, κακώς κατά τη γνώμη μας, επιτράπηκε η ανέγερση νέου μητροπολιτικού κτιρίου από τον πρώην μητροπολίτη Αμβρόσιο, ενώ πρόσφατα επιχειρήθηκαν παρεμβάσεις (παράτυπες) στον αύλειο χώρο της Μητρόπολης, όπως η ανέγερση παρεκκλησίου της Αγίας Αικατερίνης.
Είναι επίσης γνωστό ότι το τριώροφο και ακαλαίσθητο κτίριο που κατασκευάστηκε επί Αμβροσίου δεν χρησιμοποιείται ως κατοικία του σημερινού μητροπολίτη, ο οποίος έκτισε μεγάλο συγκρότημα στην περιοχή Ν. Νικόπολης λαμβάνοντας χρηματοδότηση και από τον Τοπικό Πόρο Ανάπτυξης (Εύλογα προκύπτει και το ερώτημα «ποια η αναπτυξιακή προοπτική του μητροπολιτικού μεγάρου στη Ν. Νικόπολη ;»).
Συγχρόνως ολοκληρώνονται οι εργασίες του διατηρητέου κτίσματος της παλιάς Μητρόπολης (με πρόσθετη χρηματοδότηση 360.000 και πάλι από τον Τοπικό Πόρο).
Υπό το πρίσμα των νέων δεδομένων καλούμε το Δημοτικό Συμβούλιο Κοζάνης να διερευνήσει και να αποφασίσει τρόπους για την «αποσυμφόρηση» του οικοδομικού τετραγώνου από κτίσματα που εμποδίζουν την ανάδειξη των δύο διατηρητέων, καθώς και την αύξηση του ελεύθερου χώρου στο οικοδομικό τετράγωνο. Τέτοιες παρεμβάσεις μπορεί να είναι:
• Η κατεδάφιση του κτίσματος Αμβροσίου, το οποίο είναι τελείως παράταιρο.
• Η αγορά και η κατεδάφιση ενός ή δύο ιδιωτικών μονοκατοικιών που εμποδίζουν την επικοινωνία των δύο διατηρητέων ή τη θέα τους από τους διερχόμενους / επισκέπτες
• Η κατεδάφιση του κτιρίου της ΕΓΣ, διαρκής και απραγματοποίητος στόχος του Δήμου επί δεκαπενταετία, από την εποχή του σεισμού (1996). Υπενθυμίζεται ότι το κτίριο πλέον δεν επιτελεί καμία λειτουργία εκτός από το ότι .. σκεπάζει το αρχοντικό Βούρκα.
Καταλαβαίνουμε ότι οι αυτές οι πολεοδομικές παρεμβάσεις απαιτούν χρήματα σε μια εποχή δύσκολη, αλλά επειδή αφορούν την ποιότητα ζωής και την τουριστική προβολή της πόλης μπορούν μερικώς να χρηματοδοτηθούν από τον Τοπικό Πόρο. Όταν ο τελευταίος χρησιμοποιείται για να ανεγερθούν δύο μητροπολιτικά μέγαρα την τελευταία δεκαετία δεν καταλαβαίνουμε γιατί δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει αναπλάσεις και παρεμβάσεις ανάδειξης της αρχιτεκτονικής και ιστορικής μας κληρονομιάς»
Κανονικά για το θέμα αυτό θα έπρεπε να αναλάβει πρωτοβουλία ο Δήμος Κοζάνης με τη συνεπικουρία του ΤΕΕ ΔΜ εδώ και χρόνια. Ας το δει όμως έστω και τώρα μαζί με το Μητροπολίτη. Κάλλιο αργά παρά ποτέ
Κοζάνη, 27-1-2010
ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΚΟΖΑΝΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου