Επεκτείνεται έως τα τέλη Ιουνίου η ισχύς του πακέτου στήριξης των τραπεζών - Ένεση ρευστότητας 16 δισ. ευρώ

Ανάσα ρευστότητας στις τράπεζες επιχειρεί να δώσει η κυβέρνηση, επεκτείνοντας έως τις 30 Ιουνίου 2010 την ισχύ του σχεδίου ενίσχυσης της ρευστότητας της οικονομίας. Λίγους μήνες μετά τη λήξη της προθεσμίας που είχε δοθεί (έως 31-12-2009) για τη χρήση των κρατικών ενισχύσεων από τα Ελληνικά ...πιστωτικά ιδρύματα και ενώ οι τράπεζες αρχικά γύρισαν την πλάτη σε κεφαλαιακές ενισχύσεις πάνω από 16 δισ. ευρώ (από τα 28 δισ. ευρώ χρησιμοποίησαν μόλις τα 11,3 δισ. ευρώ), η κυβέρνηση αποφασίζει να ανοίξει εκ νέου το πακέτο προκειμένου να υπάρξει ενίσχυση της ρευστότητας των τραπεζών που είναι το υπ΄ αριθμόν ένα πρόβλημα γι΄ αυτές και να περιοριστεί έτσι η έκταση της οικονομικής ασφυξίας της αγοράς.

Τις τελευταίες εβδομάδες η κατάσταση έχει γίνει σχεδόν οριακή για τις ελληνικές τράπεζες, καθώς η διατραπεζική αγορά πρακτικά είναι κλειστή για τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα και το κόστος δανεισμού είναι απαγορευτικό. Έτσι, υπήρξαν προβλήματα στην αγορά των ρέπος, όπου οι τίτλοι του Ελληνικού Δημοσίου έφτασαν σε ορισμένες περιπτώσεις να μη γίνονται αποδεκτοί ως ενέχυρο δανεισμού. Σημειώνεται πως όταν το Δημόσιο δανείζεται με 6,3%, οι τράπεζες αναγκαστικά δανείζονται ακόμα ακριβότερα, αφού το Δημόσιο σε κάθε χώρα θεωρείται ο «ασφαλέστερος» εκδότης χρέους.

Πλέον, μοναδικές πηγές δανεισμού είναι οι εκδόσεις καλυμμένων ομολογιών από τις ίδιες τις τράπεζες και η προσφυγή στις δημοπρασίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όπου ακόμα τουλάχιστον τα ελληνικά ομόλογα γίνονται δεκτά, ενώ η δεδομένη συγκυρία προφανώς δεν προσφέρεται για άντληση ρευστότητας μέσω αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου.

Μπροστά σε αυτό το αδιέξοδο, οι ελληνικές τράπεζες από τη μία προχώρησαν ήδη σε αυξήσεις επιτοκίων δανεισμού επιχειρήσεων και νοικοκυριών και από την άλλη, πρακτικά έχουν «κόψει» σε πολλές περιπτώσεις τη χορήγηση νέων δανείων.

Η κατάσταση αυτή, αν δεν εκτονωθούν άμεσα οι πιέσεις στα spreads των ελληνικών ομολόγων (στο κόστος δανεισμού του Δημοσίου δηλαδή), εγκυμονεί ουσιαστικούς κινδύνους, τόσο για τις ελληνικές τράπεζες όσο και για το μέγεθος της ύφεσης στην οποία θα βυθιστεί η οικονομία καθώς στο σκηνικό λιτότητας έρχεται να προστεθεί και η έλλειψη δανεικών για επενδύσεις και κατανάλωση.

Για την εκτόνωση μέρους των πιέσεων που δέχεται το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και σε συνεννόηση με την Τράπεζα της Ελλάδος, στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους μπαίνουν αυτές τις ημέρες οι τελευταίες πινελιές σε νομοσχέδιο για την εποπτεία των ασφαλιστικών εταιρειών στο οποίο θα ενσωματωθούν και οι διατάξεις για την ενίσχυση των τραπεζών. Με αυτές επεκτείνεται η ισχύς του πακέτου των 28 δισ. ευρώ έως τις 30 Ιουνίου 2010.

Το πακέτο θα παραμείνει ως έχει, δίνοντας εγγυήσεις 15 δισ. ευρώ (έχουν ήδη αντληθεί 3 δισ. ευρώ), ειδικά ομόλογα 8 δισ. ευρώ (έχουν ήδη αντληθεί 4,671 δισ. ευρώ) και ενισχύσεις 5 δισ. ευρώ από την έκδοση προνομιούχων μετοχών από τις τράπεζες τις οποίες αγοράζει το Ελληνικό Δημόσιο (έχει ήδη αγοράσει 3,768 δισ. ευρώ). Για τις εγγυήσεις και τα ομόλογα που δίνονται στις τράπεζες, ο νόμος προβλέπει προμήθειες υπέρ του Δημοσίου, ενώ για τις προνομιούχες μετοχές προβλέπεται απόδοση 10% για το Δημόσιο (τα 3,768 δισ. ευρώ θα αποδώσουν 376,8 εκατ. ευρώ στο Δημόσιο).

Με τις νέες διατάξεις, οι αποδόσεις των προνομιούχων μετοχών προβλέπεται να αυξηθούν από το 10% ενδεχομένως στο 12% ή και παραπάνω (δεν έχει οριστικοποιηθεί ακόμα το ποσοστό), ώστε το κόστος να δράσει αποτρεπτικά για τις τράπεζες και «να μην καθήσουν στο πακέτο επί μακρόν», όπως λέει χαρακτηριστικά στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών.

Πάντως, με ειδική διάταξη του νομοσχεδίου για την εποπτεία των ασφαλιστικών εταιρειών και την ενίσχυση των τραπεζών θα απαγορεύεται η διανομή μερισμάτων και για τη χρήση του 2009 σε όσες τράπεζες έχουν κάνει χρήση του πακέτου, γεγονός που σημαίνει ότι ούτε φέτος θα έχουν το δικαίωμα να διανείμουν μερίσματα.