Την ασυνεννοησία στους ευρωπαϊκούς αιθέρες αποκάλυψε η τέφρα του ηφαιστείου

 Το χάος που προκάλεσε το νέφος της τέφρας από την έκρηξη του ηφαιστείου της Ισλανδίας αμφισβήτησε την ικανότητα διαχείρισης κρίσεων εκ μέρους της ΕΕ, έφερε στο φως την έλλειψη συντονισμού ανάμεσα στα κράτη που την απαρτίζουν, γεγονός που είναι πιθανό να οδηγήσει στη συγκρότηση κοινού οργάνου λήψης αποφάσεων για τον ευρωπαϊκό ουρανό.... Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν ελέγχει τον ευρωπαϊκό ουρανό, μιας και όπως δηλώνει η ίδια η απόφαση για το άνοιγμα ή το κλείσιμό των εναέριων χώρων των κρατών-μελών της ΕΕ «εξαρτάται από τις εθνικές κυβερνήσεις». Το γεγονός αυτό έχει σχέση με ιστορικούς λόγους και όχι με την άμυνα των χωρών.

Ακόμη και το Eurocontrol, ο οργανισμός για την ασφάλεια της Αεροπορίας, που προσπαθεί να συντονίσει την τελευταία εβδομάδα τις αποφάσεις των κυβερνήσεων, είναι μια καθαρά διακυβερνητική υπηρεσία.

Η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (ΙΑΤΑ) κατηγόρησε την ΕΕ για «ευρωπαϊκή αταξία» και για «σύγχυση στην ΕΕ».

Πρόκειται για το τελευταίο πλήγμα σε μία σειρά «κακών στιγμών» της ΕΕ, ανάμεσά τους οι κατηγορίες για ολιγωρία στην αντίδραση απέναντι στο σεισμό της Αϊτής.

Ελλείψει... πιλότου στο τιμόνι της ΕΕ, χρειάσθηκαν τέσσερις ημέρες για τη σύγκληση έκτακτης συνόδου των Ευρωπαίων υπουργών Μεταφορών.

Εκατοντάδες χιλιάδες ταξιδιώτες έμειναν στο μεταξύ εγκλωβισμένοι. Κανείς σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν επεδίωξε να τους μεταφέρει σε χώρες τα αεροδρόμια των οποίων παρέμεναν ανοικτά ή να οργανώσει τη διοχέτευσή τους προς άλλα μεταφορικά μέσα.

«Αυτό πρέπει να αλλάξει» δηλώνει ο γενικός διευθυντής Μεταφορών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο Γερμανός Ματίας Ρίτε.

«Ας θέσουμε σε λειτουργία τον ενιαίο ουρανό» προσθέτει.

Πρόκειται για ένα σχέδιο που παραμένει σε εκκρεμότητα εδώ και χρόνια, διότι σημαίνει θυσίες για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, οι οποίες δεν θα αποχωριστούν εύκολα τα χαρακτηριστικά της εθνικής τους κυριαρχίας.

Το σχέδιο προβλέπει τη συγκρότηση ενός κοινού οργάνου λήψης αποφάσεων. Όμως οι Ευρωπαίοι πρέπει να αποφασίσουν για τον ρόλο, τις εξουσίες, το στάτους και την έδρα του και μάλιστα ομόφωνα.

Προς το παρόν, «το κύριο εμπόδιο ονομάζεται συμπληρωματικότητα», λέει ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος. Η αρχή αυτή, που έχει αναγορευθεί σε ευρωπαϊκό δόγμα, σημαίνει ότι η ΕΕ δεν έχει δικαίωμα να επέμβει, παρά μόνο όταν τα κράτη μέλη δεν βρίσκονται στην καλύτερη δυνατή θέση για να δράσουν.

Ο Ματίας Ρίτε εκφράζει, ωστόσο, αισιοδοξία. «Θα θέσουμε σε εφαρμογή μία λύση, η οποία θα αποτελεί νέο στάδιο στην οικοδόμηση του ενιαίου ευρωπαϊκού ουρανού» τονίζει.

Προς το παρόν, οι Ευρωπαίοι υπουργοί Μεταφορών, αν και συμφώνησαν να συντονίσουν καλύτερα τις ενέργειές τους για τη σταδιακή επανάληψη των πτήσεων από την Τρίτη, δεν έθιξαν την ουσία του θέματος.

Η συμφωνία τους απαντά σε ένα συγκυριακό πρόβλημα. Καμία απόφαση δεν ελήφθη για την μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση παρόμοιων προβλημάτων.

«Οι αποφάσεις για την επανάληψη των πτήσεων ελήφθησαν σε εθνικό επίπεδο», παραδέχεται ο ευρωπαίος επίτροπος Μεταφορών Σιιμ Κάλλας, «αλλά επιτύχαμε έναν πιο ακριβή συντονισμό στην πράξη και μια πιο στενή συνεργασία μεταξύ κρατών» συμπληρώνει.

Σύμφωνα με τον Ευρωπαίο επίτροπο Μεταφορών, εάν στην Ευρώπη είχε εφαρμοσθεί το αμερικανικό μοντέλο, η απόφαση για τις πτήσεις θα είχε αφαιρεθεί από τις υπηρεσίες ελέγχου εναερίου κυκλοφορίας και η ευθύνη θα είχε ανατεθεί στις αεροπορικές εταιρείες και τους πιλότους.

Το αμερικανικό μοντέλο προτάθηκε τη Δευτέρα κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης των Ευρωπαίων υπουργών Μεταφορών και απορρίφθηκε.