Με τον όρο αυτομόρφωση περιγράφουμε μία σύνθετη εκπαιδευτική διαδικασία της οποίας θεμελιώδης κινητήρια δύναμη είναι ο ίδιος ο άνθρωπος, ο οποίος, έχοντας επίγνωση των αναγκών και των επιθυμιών του, καλείται να συμβάλει αποφασιστικά στην πορεία της εκπαιδευτικής... και επαγγελματικής του κατάρτισης. Σε αυτή την ατομική, και πολλές φορές εξαιρετικά δύσκολη, πορεία κατάκτησης νέων γνώσεων, δεν ενεργεί μόνος του, όπως θα μπορούσαμε να υποθέσουμε με βάση το πρώτο συνθετικό της λέξης αυτο-μόρφωση. Ο άνθρωπος δεν δραστηριοποιείται μέσα σε ένα κοινωνικό κενό, αλλά μέσα σε ένα κοινωνικό περιβάλλον. Βρίσκεται δηλαδή σε συνεχή επικοινωνία με τους άλλους, σε επαφή και ανταλλαγή με τους επίσημους ή ανεπίσημους εκπαιδευτικούς θεσμούς, με ποικίλους οργανισμούς και κέντρα κατάρτισης, ακόμη και όταν οι νέες τεχνολογίες του επιτρέπουν να μαθαίνει και να εργάζεται σε φυσική απόσταση από τους άλλους.
Με αυτή την έννοια, οι διαδικασίες και οι πρακτικές αυτομόρφωσης στη σημερινή εποχή δεν σημαίνουν την απουσία των άλλων, θεσμών και ατόμων, ούτε την κοινωνική απομόνωση του καθενός ατόμου, αλλά την ενεργητική στάση του, αφού το ίδιο αποφασίζει, άλλοτε αυτοβούλως και άλλοτε κάτω από την πίεση συγκεκριμένων αναγκών, να εκπαιδευθεί. Η ενεργητική στάση συνίσταται στο ότι ο άνθρωπος καλείται να διαμορφώσει μαζί με τους άλλους συμμετέχοντες (οργανισμούς, εκπαιδευτές, εκπαιδευόμενους) το περιεχόμενο, τη διαδικασία και τους τρόπους της εκπαίδευσής του.
Όμως οι πρωταρχικοί παράγοντες που καθιστούν την αυτομόρφωση αναγκαία για τα άτομα των σύγχρονων κοινωνιών είναι οι νέες επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις και οι συνεπακόλουθες μεταμορφώσεις της αγοράς εργασίας. Μία από τις συνέπειες αυτών των αλλαγών είναι ότι πολλά επαγγέλματα χάνουν γρήγορα την αξία και τη χρησιμότητά τους, ενώ οι γνώσεις και οι δεξιότητες που τα άτομα κατέκτησαν στα πρώτα στάδια της ζωής τους καθίστανται ανεπαρκείς για το παρόν και το μέλλον. Η συνολική τεχνολογική αναδιάρθρωση της εργασιακής δραστηριότητας στερεί όλο και περισσότερο στα άτομα τη δυνατότητα να διατηρούν μία και μοναδική επαγγελματική ταυτότητα σε όλη τη διάρκεια της ενεργού ζωής τους. Κατά συνέπεια, ανεξάρτητα από τις ψυχοκοινωνικές συνέπειες αυτής της κατάστασης για τα άτομα, οι νέοι άνθρωποι των τεχνολογικών κοινωνιών καλούνται να αλλάξουν δύο ή τρία επαγγέλματα στην επαγγελματική πορεία τους. Το γεγονός αυτό επιβάλλει στα άτομα να κατακτούν διαρκώς γνώσεις, να ανανεώνουν τις δεξιότητές τους, να αποκτούν γρήγορα νέες ειδικεύσεις, δηλαδή, να εκπαιδεύονται συνεχώς.
Η εκπαίδευση δεν νοείται πια ως η απλή, κανονιστική μετάδοση γνώσεων από τις μεγαλύτερες γενιές στις νεότερες, όπως την όριζε ο E. Durkheim κατά τον 19ο αιώνα. Και τούτο επειδή, τόσο το περιεχόμενο της εκάστοτε εκπαιδευτικής πράξης όσο και ο χρόνος που αφιερώνεται σε αυτήν, αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης ανάμεσα στις διαφορετικές γενιές, τα δύο φύλα και τις διαφορετικές κουλτούρες των ανθρώπων, γεγονός που παρατηρείται σε όλες τις σύγχρονες πρακτικές της καθημερινής ζωής. Η εκπαιδευτική πράξη καθίσταται επομένως μια διαδικασία που δεν περιορίζεται στο χώρο (το σχολείο) και το χρόνο (περίοδος της νεότητας), αλλά επεκτείνεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής και πέραν των σχολικών τειχών.
Αλεξάνδρα Κορωναίου, Εκπαιδεύοντας Εκτός Σχολείου, 2002 (Διασκευή)
Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις).
Μονάδες 25
Β1. Να αναπτύξετε σε μια παράγραφο 80 έως 100 λέξεων το περιεχόμενο του παρακάτω αποσπάσματος του κειμένου: ... οι νέοι άνθρωποι των τεχνολογικών κοινωνιών καλούνται να αλλάξουν δύο ή τρία επαγγέλματα στην επαγγελματική πορεία τους ...
Μονάδες 12
Β2. α) Με ποιον τρόπο αναπτύσσεται η τελευταία παράγραφος του κειμένου; (Η εκπαίδευση δεν νοείται ... των σχολικών τειχών) (μονάδες 4)
β) Να εντοπίσετε τα δομικά μέρη της ίδιας παραγράφου του κειμένου (μονάδες 3)
Μονάδες 7
Β3. α) Να γράψετε ένα α ν τ ώ ν υ μ ο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
ατομική, επιτρέπουν, ανεπαρκείς, διαφορετικές, επεκτείνεται. (μονάδες 5)
β) Να γράψετε ένα σ υ ν ώ ν υ μ ο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:
συνεχή, χρησιμότητα, συνέπειες, δεξιότητες, καθίσταται. (μονάδες 5)
Μονάδες 10
Β4. Να επισημάνετε τρία χαρακτηριστικά γνωρίσματα επιστημονικού λόγου στο κείμενο που σας δίνεται.
Μονάδες 6
Γ1. Σε άρθρο που θα δημοσιευθεί στην εφημερίδα του σχολείου σας να αναφερθείτε στη σημασία της αυτομόρφωσης και να προτείνετε τρόπους πραγμάτωσής της σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου. (500-600 λέξεις).
Μονάδες 40
ΟΔΗΓΙΕΣ (για τους εξεταζομένους)
1. Στο τετράδιο να γράψετε μόνο τα προκαταρκτικά (ημερομηνία, εξεταζόμενο μάθημα). Να μην αντιγράψετε τα θέματα στο τετράδιο.
2. Να γράψετε το ονοματεπώνυμό σας στο πάνω μέρος των φωτοαντιγράφων αμέσως μόλις σας παραδοθούν. Δεν επιτρέπεται να γράψετε καμιά άλλη σημείωση. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε μαζί με το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα.
3. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέματα.
4. Να γράψετε τις απαντήσεις σας μόνο με μπλε ή μόνο με μαύρο στυλό ανεξίτηλης μελάνης.
5. Κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή.
6. Διάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες μετά τη διανομή των φωτοαντιγράφων.
7. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: 10.00 π.μ.
ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α. Το κείμενο αναφέρεται στην έννοια της αυτομόρφωσης και τη χρησιμότητά της στις σημερινές κοινωνίες. Αρχικά περιγράφει την έννοια ως τη δυνατότητα κάθε ατόμου να αποκτά νέες γνώσειςμέσα στο κοινωνικό του περιβάλλον αξιοποιώντας τα ερεθίσματα και τις εμπειρίες που του προσφέρει η εργασιακή και τεχνολογική πραγματικότητα. Επισημαίνειτον ενεργητικό χαρακτήρα της αυτομόρφωσης που υλοποιείται όχι με την απομόνωση αλλά με την εμπλοκή σε συλλογικές διαδικασίες μάθησης . Πιστεύει ότι αυτή καθίσταται αναγκαία εξαιτίας των συνεχών αλλαγών στην αγορά εργασίας, των τεχνολογικών καινοτομιών και της ανάγκης για ανανέωση των δεξιοτήτων κάθε εργαζομένου. Ολοκληρώνει τονίζοντας ότι η αυτομόρφωση αλλάζει την παραδοσιακή ερμηνεία του όρου εκπαίδευση αποσυνδέοντάς την από το χώρο και το χρόνο του σχολείου και καθιστώντας την διαρκή και ισόβια.
B1. Είναι γεγονός αναμφισβήτητο πως στις μέρες μας εἰναι αναγκαἰα η προσαρμοστικότητα των νέων στον επαγγελματικό χώρο καθώς αυτή υπαγορεύεται από τις τεχνολογικές εξελίξεις. Βασικός λόγος είναι η ταχύτατη ανάπτυξη των γνώσεων στον επιστημονικό τομέα ή και η συχνή αναθεώρηση τους. Επίσης, η παγκοσμιοποίηση με την κατάργηση των οικονομικών και πολιτισμικών συνόρων έχει συμβάλει στην ανάγκη δημιουργίας ενός πρωτεϊκού ανθρώπου. Εκείνο, όμως, που καθιστά επιτακτική την ανάγκη της προσαρμογής των νέων στα καινούρια δεδομένα είναι η κινητικότητα και το ανταγωνιστικό πνεύμα στον τομέα της εργασίας με τις συνεχείς αλλαγές και ανακατατάξεις. Επομένως, οι νέοι αυτοί όροι εργασίας διαμορφώνουν το κατάλληλο κλίμα της δια-βίου εκπαίδευσης, έτσι ώστε να ανταποκριθούν οι νέοι στις σύγχρονες επαγγελματικές προκλήσεις.
Β2. α). Ο τρόπος ανάπτυξης της τελευταίας παραγράφου είναι η αιτιολόγηση, καθώς οι λεπτομέρειες – σχόλια αιτιολογούν τη θέση που διατυπώνεται στη θεματική περίοδο. Άλλωστε, η χρήση της διαρθρωτικής λέξης “επειδή” επιβεβαιώνει πως πρόκειται για αιτιολόγηση.
β). Θεματική περίοδος: “Η εκπαίδευση δεν νοείται…τον 19ο αιώνα”.
Λεπτομέρειες – σχόλια: “Και τούτο …της καθημερινής ζωής”
Κατακλείδα: “ Η εκπαιδευτική πράξη…των σχολικών τειχών”.
Β3. α).ατομική≠συλλογική
επιτρέπουν≠εμποδίζουν
ανεπαρκείς≠επαρκείς
διαφορετικές≠ίδιες (όμοιες)
επεκτείνεται≠περιορίζεται
β).συνεχή=διαρκή
χρησιμότητα=ωφελιμότητα (προσφορά).
συνέπειες=αποτελέσματα(απόρροιες).
δεξιότητες=ικανότητες.
καθίσταμαι=γίνεται (αποτελεί).
Β4.
ΟΡΟΛΟΓΙΑ – ΕΙΔΙΚΟ - ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
π.χ. “αυτομόρφωση”
ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ
π.χ. “Η εκπαίδευση δεν νοείται……… τον 19ο αιώνα”
ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟΣ - ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ
π.χ. “Με τον όρο….κατάρτισης”
Επίσης, ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ γλώσσας,
ΣΑΦΗΣ ΔΟΜΗ,
ΥΦΟΣ = αυστηρό, τυπικό, αντικειμενικό, σαφήνεια, ακρίβεια όρων.
Γ.ΑΥΤΟΜΟΡΦΩΣΗ : ΜΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ!
ΘΕΜΑ Οι τελευταίες εκπαιδευτικές αντιλήψεις τονίζουν την ανάγκη εφαρμογής νέων και καινοτομικών πρακτικών στο χώρο της παιδείας, ώστε ο θεσμός να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής. ΘΕΣΗ Καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις αυτές διαδραματίζει η έννοια της αυτομόρφωσηςκαι ως ανανεωτική εκπαιδευτική θεωρία και ως πρόκληση για νέες εκπαιδευτικές εφαρμογές και λύσεις που θα επηρεάσουν τη ζωή όλων μας αποσυνδέοντας την έννοια της εκπαίδευσης από τον παραδοσιακό και αποκλειστικά σχολικό της ρόλο.
Η σημασία της Αυτομόρφωσης.
-Η αυτομόρφωση μετατρέπει τη διαδικασία της μάθησης από παθητική (δασκαλοκεντρική στο παραδοσιακό σχολείο) σε ενεργητική (ο εκπαιδευτικός μαθαίνει στο μαθητή να μαθαίνει).
-Ενθαρρύνει τη συμμετοχή, την αυτενέργεια, την πρωτοβουλία του ατόμου (μαθητή, εργαζόμενου), την επίλυση νέων προβλημάτων με νέες και καινοτομικές πρακτικές.
-Προβάλλει την ανάγκη της συνεργασίας, της ομαδικότητας, του συντονισμού, τη λειτουργία της ομάδας.
-Αξιοποιεί το κοινωνικό δυναμικό μέσω της διαρκούς προσαρμογής στα νέα τεχνολογικά δεδομένα (καταπολεμεί το πρόβλημα της τεχνολογικής αγραμματοσύνης, μιας μορφής “λειτουργικού” αναλφαβητισμού), τις αυξημένες απαιτήσεις ενός μεταβαλλόμενου εργασιακού τοπίου εξοπλίζοντας το άτομο με νέες δεξιότητες (εμφανίζεται έτσι ένα νέο πρότυπο πρωτεϊκού, κινητικού, ευέλικτου ανθρώπου που είναι επαρκές για την ρευστή και ανταγωνιστική εποχή μας .
-Προσφέρει στα άτομα αυτοπεποίθηση, αυτόνομη και κριτική σκέψη (προσόν εξαιρετικά χρήσιμο σε μια εποχή αλλαγών, αναθεωρήσεων και ανακατατάξεων).
-Ειδικά στο παραδοσιακό σχολικό περιβάλλον οι τεχνικές και η μεθοδολογία της αυτομόρφωσης, όπου και όταν εφαρμοστούν, μπορούν νααπαλλάξουν το μαθητή από τα αδιέξοδα της στείρας αποστήθισης που οδηγεί στην παθητικότητα και ακυρώνει την αποτελεσματικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας.
-Συμπερασματικά «η αυτομόρφωση αποτελεί οικονομική και κοινωνική επιταγή» (Κ. Μπαλάσκας)
Τρόποι πραγμάτωσής της σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου
(από το κράτος, από τους εργασιακούς χώρους και τις επιχειρήσεις, από το σχολείο, από το ίδιο το άτομο)
-Επαρκής και αξιόπιστη λειτουργία θεσμών Επαγγελματικού προσανατολισμού.
-Προσφορά δεύτερης και τρίτης ευκαιρίας σε όσους αποτυγχάνουν και επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους
-Εναλλακτικές εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές στο σχολείο αλλά και μετά από αυτό
-Ανοικτά Πανεπιστήμια
-Μαθήματα ξένων γλωσσών
-Κέντρα κατάρτισης
-Επίσημοι ή ανεπίσημοι εκπαιδευτικοί θεσμοί
-Επαγγελματικά σεμινάρια με πρωτοβουλία των επιχειρήσεων
-Επιμορφωτικά συνέδρια
-Ιδιωτικά Πανεπιστήμια
-Διαδικτυακές εφαρμογές και ευκολίες εξ αποστάσεως μάθησης ή μαθήματα με αλληλογραφία
-Λαϊκές επιμορφώσεις
-Νυκτερινές σχολές
-Μαθήματα με πρωτοβουλίες της τοπικής αυτοδιοίκησης
-Λειτουργία βιβλιοθηκών
-Κρατικές επιδοτήσεις και υποτροφίες για την επιμόρφωση των εργαζομένων
-Αξιολόγηση της απόδοσης και της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών πρακτικών
-Αύξηση των δημοσίων δαπανών για την εκπαίδευση
-Θεσμοί προστασίας από την ανεργία
Επιλογικά όλοι συμφωνούν με την άποψη ότι το ανθρώπινο κεφάλαιο μιας κοινωνίας είναι το πολυτιμότερο συστατικό του μέλλοντός της
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου