Όπως ασφαλώς θα γνωρίζουν εξ ιδίας πείρας οι περισσότεροι αναγνώστες, ο σαρκικός έρωτας δεν είναι ποτέ ένα ανώδυνο παιχνίδι. Αν μάλιστα διαπιστώσουμε ότι σε μια σεξουαλική σχέση απουσιάζουν τα γνώριμα πάθη και οι ωδίνες του έρωτα, μπορούμε να είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι, στην πραγματικότητα, δεν πρόκειται... για ερωτική σχέση. Παρά τη συστηματική προπαγάνδα από τα ΜΜΕ για το αντίθετο, το σεξ δεν είναι «απλώς» μια σωματική λειτουργία ή ανάγκη, αλλά μια ουσιαστική και περίπλοκη βιο-ψυχολογική εκδήλωση της ίδιας μας της φύσης.
Γύρω από τα ερωτικά μας «πάθη» έχουν γραφτεί κατά το παρελθόν, και ασφαλώς θα εξακολουθήσουν να γράφονται και στο μέλλον, αμέτρητα επιστημονικά, φιλοσοφικά, λογοτεχνικά ή ποιητικά έργα. Αλλά και οι σημαντικότεροι καλλιτέχνες επιχείρησαν να «μετουσιώσουν» σε έργο τέχνης τα πιο ταπεινά σαρκικά πάθη τους.
Ακόμη κι όταν δεν το συνειδητοποιούμε -ή μάλλον ακριβώς εξαιτίας αυτής της ελλιπούς συνειδητοποίησης- τα πιο αρχέγονα και συνεπώς υποσυνείδητα σαρκικά-ερωτικά μας πάθη επηρεάζουν τις πιο θεμελιώδεις «επιλογές» της ζωής μας και καθορίζουν υπογείως τη συνολική μας συμπεριφορά.
Η μηχανή του σεξ
Στην έρευνα των βιοχημικών και νευρολογικών προϋποθέσεων της ερωτικής μας συμπεριφοράς έχει συντελεστεί τις δύο τελευταίες δεκαετίες μια μικρή επανάσταση. Και μολονότι έχει γίνει πλέον της μόδας στην επιστήμη και την τεχνολογία να βλέπουμε παντού «επαναστάσεις», όταν στην πραγματικότητα έχει απλώς συντελεστεί κάποια μικρή αλλά απροσδόκητη πρόοδος, στη συγκεκριμένη περίπτωση πρόκειται όντως για μια ριζική αλλαγή της οπτικής μας γωνίας. Γεγονός που αναπόφευκτα θα οδηγήσει στη ριζική αναθεώρηση πολλών από τις προηγούμενες (ιδεολογικά βεβαρημένες) προκαταλήψεις μας γύρω από το σεξ.
Θεωρείται πλέον αναμφισβήτητο ότι τόσο η ένταση της σεξουαλικής ηδονής όσο και η σφοδρότητα των ερωτικών μας συναισθημάτων, ακόμη και η αγάπη και η φροντίδα της μητέρας για το νεογέννητο βρέφος, αποτελούν εκδηλώσεις του ανθρώπινου ερωτισμού και ρυθμίζονται από βιοχημικούς παράγοντες οι οποίοι δρουν -άλλοτε ενεργοποιητικά και άλλοτε κατασταλτικά- πάνω σε συγκεκριμένα νευρολογικά κυκλώματα στο εσωτερικό του εγκεφάλου μας. Επιπλέον, είναι ευρύτατα αποδεκτό ότι τα ρυθμιστικά αυτά μόρια δρουν εντελώς διαφορετικά πάνω στις ανατομικά και λειτουργικά διαφοροποιημένες εγκεφαλικές δομές που καθορίζουν τη σεξουαλική συμπεριφορά ανδρών και γυναικών!
Οπως συμβαίνει με τα περισσότερα θηλαστικά, οι άνθρωποι αφιερώνουν πολύ χρόνο στην προετοιμασία και την ικανοποίηση των ερωτικών τους αναγκών, αφού αυτό αποτελεί την αναγκαία προϋπόθεση για την επιτυχή αναπαραγωγή τους. Γεγονός που, από μόνο του, αποκαλύπτει τη μεγάλη σπουδαιότητα που έχει το σεξ στη ζωή μας.
Καμιά έκπληξη λοιπόν για το γεγονός ότι πίσω από τις περίπλοκες και χρονοβόρες ερωτοτροπίες που οδηγούν στην πολυπόθητη ερωτική συνεύρεση δύο ανθρώπων, κρύβονται «ενδογενείς» βιολογικοί παράγοντες που χρειάστηκαν εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια για να διαμορφωθούν. Συνεπώς, οι βασικές παράμετροι της ερωτικής μας συμπεριφοράς μόνο εν μέρει μπορούν να επηρεάζονται από τους πρόσκαιρους και ευμετάβλητους «εξωγενείς» παράγοντες (πολιτισμικούς ή κοινωνικούς). Εκπληξη, αντίθετα, προκαλεί σήμερα το τεράστιο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε μέχρι να αναγνωρίσουμε και να αποδεχτούμε την πραγματική φύση των παραγόντων που, σε τελευταία ανάλυση, ρυθμίζουν τα ερωτικά μας ήθη.
Ας γίνουμε όμως πιο συγκεκριμένοι. Πριν από μερικά χρόνια, οι πρωτοποριακές έρευνες της βιοανθρωπολόγου Ελεν Φίσερ (Helen Fisher) έδειξαν ότι, πέρα από κάθε αμφιβολία, ο εγκέφαλος των ερωτευμένων γυναικών λειτουργεί κάπως διαφορετικά από τον εγκέφαλο των ερωτευμένων ανδρών. Στους άνδρες η σκέψη της γυναίκας που επιθυμούν ερωτικά κινητοποιεί περιοχές του εγκεφάλου τους που σχετίζονται με την όραση και τη στύση, ενώ στις γυναίκες κυρίως τις εγκεφαλικές περιοχές που σχετίζονται με τις αναμνήσεις.
Απ' ό,τι φαίνεται, λοιπόν, οι πιο πρόσφατες νευροεπιστημονικές μελέτες επιβεβαιώνουν πειραματικά την προγενέστερη, καθαρά εμπειρική, διαπίστωση της ψυχολογίας του κοινού νου πως οι άνδρες προτιμούν να βλέπουν το αντικείμενο του ερωτικού τους πόθου, ενώ οι γυναίκες προτιμούν να το φαντασιώνονται (αυτό βέβαια δεν σημαίνει επ' ουδενί ότι οι γυναίκες αδιαφορούν για τα οπτικά ερεθίσματα ή ότι οι άνδρες δεν φαντασιώνονται ποτέ!). Επίσης έδειξαν ότι στατιστικά οι άνδρες ερωτεύονται πιο εύκολα και πολύ πιο γρήγορα από τις γυναίκες.
Στο σημείο αυτό, κάποιοι αναγνώστες μπορεί να αντιτείνουν: «Μα, όλα αυτά ήταν ήδη γνωστά, και μάλιστα από καιρό!». Η αντίρρηση αυτή, ωστόσο, παραβλέπει μια εξαιρετικά σημαντική λεπτομέρεια: ότι οι σημερινές αναλύσεις των νευροβιολογικών προϋποθέσεων του ανθρώπινου ερωτισμού μάς αποκαλύπτουν πειραματικά ό,τι μέχρι χθες ήταν μόνο κάποιες αόριστες ή αμιγώς εμπειρικές εικασίες. Επιπλέον, παραβλέπει μία ακόμη πιο αξιοσημείωτη διαφορά: η βαθύτερη κατανόηση των εγκεφαλικών μηχανισμών που ρυθμίζουν τη σεξουαλική μας συμπεριφορά ανοίγει τον δρόμο, για πρώτη φορά, για τη στοχευμένη και επιλεκτική θεραπεία ή την κατά βούληση τροποποίηση αυτών των βασικών ανθρώπινων συμπεριφορών.
Πράγματι, από αυτές και από πολλές άλλες μετέπειτα έρευνες προκύπτει ότι στη μακρά εξελικτική ιστορία του είδους μας ο εγκέφαλός μας ανέπτυξε τρία διαφορετικά -τόσο από λειτουργική όσο και από ανατομική άποψη- συστήματα που εγγυώνται την ηδονή κατά την ερωτική πράξη, και μέσω αυτής διασφαλίζουν την επιτυχή αναπαραγωγή μας. Το πρώτο εγκεφαλικό σύστημα σχετίζεται με τη σεξουαλική έλξη και την έντονη ερωτική επιθυμία που μας ωθεί στο να ζευγαρώνουμε. Το δεύτερο, συμπληρωματικό σύστημα, προάγει την ανάδυση του «ρομαντικού έρωτα» και δημιουργεί κίνητρα για να αφιερώνουμε αρκετό πολύτιμο χρόνο και ενέργεια στον ή την ερωτική μας σύντροφο. Τέλος, ένα τρίτο διαφορετικό εγκεφαλικό σύστημα διασφαλίζει τη συντήρηση μιας μακροχρόνιας σχέσης με την ή τον σύντροφό μας.
Μάλιστα, όπως επιβεβαιώνεται από διάφορες, πιο πρόσφατες έρευνες, οι εμφανείς ομοιότητες, κυρίως όμως οι διαφοροποιήσεις στη λειτουργία των τριών αυτών ερωτικών κυκλωμάτων στους άνδρες και στις γυναίκες εξηγούνται πλέον όχι μόνο από κάποιες εγγενείς ανατομικές διαφορές, αλλά και από την παραγωγή και τη δράση διαφορετικών εγκεφαλικών μορίων (κυρίως ορμονών) κατά την εκδήλωση του ερωτισμού στα δύο φύλα.
Ετσι, για παράδειγμα, η ακατανίκητη ερωτική έλξη που νιώθουμε για κάποιον ή κάποια εξαρτάται άμεσα από την εκρηκτική παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων τεστοστερόνης, ενώ η έκσταση που βιώνουμε κατά τη διάρκεια των ερωτικών περιπτύξεων καθορίζεται πρωτίστως από την ποσότητα ντοπαμίνης που εκκρίνεται στον εγκέφαλό μας, σε συνδυασμό με τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης. Ακόμη και η μετεξέλιξη μιας πρόσκαιρης σεξουαλικής συνεύρεσης σε μόνιμη και ανθεκτική στον χρόνο ερωτική σχέση συνοδεύεται πάντα από την αυξημένη συγκέντρωση και τη σταθερή παραγωγή άλλων δύο ερωτικών ορμονών: της ωκυτοκίνης στις γυναίκες και της βασοπρεσίνης στους άνδρες.
Υστερα από 18 ή το πολύ 30 μήνες από την πρώτη ερωτική επαφή, ο εγκέφαλός μας έχει πια «μπουχτίσει» από την επανάληψη και κυρίως από τη σταδιακή υποβάθμιση του ερωτικού κοκτέιλ ορμονών και δεν αντιδρά πια εξίσου ενεργητικά. Σε αυτή την αποφασιστική καμπή κάθε ερωτικής σχέσης τα περισσότερα ζευγάρια χωρίζουν. Και καθένας αρχίζει να αναζητά νέο ερωτικό σύντροφο, για να ζήσει εκ νέου τις τρεις πρώτες, άκρως ερεθιστικές φάσεις στη δημιουργία μιας σχέσης. Ευτυχώς, αυτή η φθίνουσα ερωτική εξέλιξη δεν αποτελεί τον κανόνα: αρκετά ζευγάρια καταφέρνουν να υπερβούν από κοινού την πρόσκαιρη «βιοχημική» τους πλήξη, και να μείνουν μαζί για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ίσως για πάντα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου