Οι εφιαλτικές διαστάσεις που παίρνει η ανεργία επαναφέρουν στην κυβερνητική ατζέντα τα σενάρια για μείωση των εργοδοτικών εισφορών και την αλλαγή του τρόπου καταβολής τους στα ταμεία...

 

Η πρόβλεψη του προϋπολογισμού για εκτόξευση της ανεργίας στο 14,6% το 2011, που συμπίπτει με την τελευταία πρόβλεψη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, επισπεύδει τους σχεδιασμούς του υπουργείου Εργασίας. Με την παραδοχή αυτή, όλα τα «μαξιλάρια»... που είχαν σχεδιαστεί θεωρούνται ανεπαρκή και αναζητούνται πρόσθετα εργαλεία για την αποτροπή της προβλεπόμενης πλημμύρας ανέργων (spill over). Ειδάλλως, οι συνέπειες θα είναι ολέθριες για τα ταμεία αλλά και τις αντοχές του ΟΑΕΔ. Οι απώλειες εισφορών για το ΙΚΑ θα ξεπεράσουν τα 600 εκατ. ευρώ τον χρόνο, ενώ άλλο τόσο υπολογίζεται το επιπρόσθετο κόστος του ΟΑΕΔ για επιδόματα ανεργίας. Πέραν των δραματικών οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων, όμως, το πρόβλημα έχει και άλλη μία δυσμενή πτυχή, καθώς εκτιμάται ότι θα χρησιμοποιηθεί ως μοχλός από την τρόικα για την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων.

Τα ενδεχόμενα αυτά συζητήθηκαν στις συσκέψεις της υπουργού Εργασίας, Λούκας Κατσέλη, και του αναπληρωτή υπουργού, Γ. Κουτρουμάνη, με τους διοικητές του ΙΚΑ και του ΟΑΕΕ, Ρ. Σπυρόπουλο και Γ. Βουδούρη, και τον διοικητή του ΟΑΕΔ Η. Κικίλια. Σε πρώτη φάση αποφασίστηκε η επίσπευση του προγράμματος κάλυψης των ασφαλιστικών εισφορών για τις ζημιογόνους επιχειρήσεις, κόστους 1 δισ. ευρώ. Επειδή όμως, με τις συνθήκες που διαμορφώνονται, το πρόγραμμα δεν αρκεί για να απορροφηθούν οι κραδασμοί, εξετάζεται παράλληλα η ελάφρυνση των ασφαλιστικών βαρών για το σύνολο των επιχειρήσεων και των επαγγελματιών.

Ευρωπαϊκά πρότυπα

Ο διοικητής του ΙΚΑ, Ρ. Σπυρόπουλος, επισκέπτεται αυτή την εβδομάδα τη Γερμανία και την επόμενη πηγαίνει στη Γαλλία, προκειμένου να ενημερωθεί για την οργάνωση των ταμείων στην είσπραξη των εισφορών. Η κάλυψη των ασφαλιστικών υποχρεώσεων εργοδοτών και εργαζομένων γίνεται στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες αυτόματα, ταυτόχρονα με την καταβολή μισθών, μέσω ειδικού λογαριασμού. Στον αρχικό σχεδιασμό της κυβέρνησης, το μέτρο αυτό θα έμπαινε σε εφαρμογή στα μέσα του 2011. Επιχειρείται όμως να έλθει νωρίτερα, στις αρχές του χρόνου, εισάγοντας μαζί με τον νέο μηχανισμό και μια νέα κλίμακα.

Το ύψος της εργοδοτικής εισφοράς για το σκέλος της σύνταξης ανέρχεται στην Ελλάδα στο 13,3% του μισθού και η εισφορά του εργαζόμενου στο 6,7%. Στη Γερμανία το συνολικό ποσοστό για το συνταξιοδοτικό είναι 19,9% και μοιράζεται ισόποσα σε εργοδότες και εργαζόμενους. Τόσο στη Γερμανία όσο και στη Γαλλία είναι υψηλότερες οι εισφορές και των δύο πλευρών για τον κλάδο υγείας. Η συνολική ασφαλιστική επιβάρυνση πάντως θεωρείται πολύ υψηλότερη στην Ελλάδα, αναλογικά πάντα με τους μισθούς, καθώς ανά κλάδο υπάρχουν πρόσθετες εισφορές των οποίων η χρησιμότητα επανεξετάζεται μία προς μία.

Επικρατέστερο θεωρείται το σενάριο να μειωθούν σε πρώτο στάδιο μόνον οι εργοδοτικές εισφορές, για το συνταξιοδοτικό, κατά 3 με 4 μονάδες, κατά τα πρότυπα του γερμανικού συστήματος, χωρίς όμως αύξηση της συμμετοχής των εργαζομένων, που θα προκαλούσε περαιτέρω συμπίεση στα εισοδήματα.

Οι συνέπειες κάθε μεταβολής στο ύψος των ασφαλιστικών εισφορών θα εξεταστούν με βάση τις επικαιροποιημένες αναλογιστικές μελέτες του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας. Πέραν της ευστάθειας του ασφαλιστικού συστήματος, στις προβολές των διοικήσεων των ταμείων υπεισέρχονται άλλες δύο κρίσιμες παράμετροι:

- Η πρώτη αφορά την έκταση της εισφοροδιαφυγής. Περίπου 5 δισ. ευρώ υπολογίζονται οι οφειλές προς το ΙΚΑ και άλλα τόσα προς τα υπόλοιπα ταμεία. Με την τελευταία ρύθμιση η διοίκηση του ΙΚΑ προσδοκά ότι θα εισπράξει ως προκαταβολή μέχρι τις 15 Οκτωβρίου περί τα 100 εκατ. ευρώ και μέχρι τις αρχές του 2011 περί τα 500 εκατ. ευρώ. Η συνέχεια θα εξαρτηθεί από το βάθος της ύφεσης.

- Η δεύτερη έχει να κάνει με την αδυναμία του ελεγκτικού μηχανισμού να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ανασφάλιστης εργασίας κατασταλτικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι και τα πρόστιμα που επιβάλλει το ΣΕΠΕ δεν εισπράττονται. Κατ' επέκτασιν, μείωση 3-4 μονάδων στις εργοδοτικές εισφορές με την αυτοματοποίηση του συστήματος είσπραξης μπορεί να υπερκαλύψει τις απώλειες των ταμείων.

Εξεταστική τον Νοέμβριο

Υπάρχει όμως και άλλη μία κρίσιμη παράμετρος στα σενάρια που εξετάζει η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, καθαρά πολιτική, και αναμένεται να τεθεί στη διαβούλευση με τους εκπροσώπους των εργαζομένων και των εργοδοτικών οργανώσεων για τις συμβάσεις. Το ζήτημα του κόστους εργασίας μπήκε πιεστικά από την τρόικα στην αξιολόγηση του Σεπτεμβρίου, με αιχμή τις επιχειρησιακές συμβάσεις που θα κατισχύουν έναντι των κλαδικών και των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Η πίεση αυτή, εκτιμούν στο υπουργείο, μπορεί να μετριαστεί ως έναν βαθμό, με τη μείωση του ασφαλιστικού κόστους, για όλες τις επιχειρήσεις. Διαφορετικά, στην επόμενη συνάντηση, τον Νοέμβριο, οι πιέσεις για την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας ενδέχεται να οδηγήσουν πιο πίσω και από τις επιχειρησιακές συμβάσεις, που έθεσε ως τελευταία γραμμή άμυνας η Λούκα Κατσέλη, να κατατείνουν δηλαδή στην πλήρη απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων.

Για τις επιχειρήσεις που είχαν αρνητικά αποτελέσματα τον προηγούμενο χρόνο, το σχέδιο του ΟΑΕΔ για την κάλυψη των εργοδοτικών εισφορών 200.000 εργαζομένων, με τον όρο ότι θα διατηρηθούν άλλες τόσες θέσεις εργασίας για διάστημα τουλάχιστον ενάμιση χρόνου, επιταχύνεται και θα κλείσει μέχρι το τέλος του 2010. Η επίσπευση κρίθηκε επιβεβλημένη, καθώς στις 31 Δεκεμβρίου 2010 λήγει η εξαίρεση που έχει η Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ενδεχόμενη υποβολή του προγράμματος το 2011 θα απαιτούσε νέα έγκριση από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, διαδικασία που κρατάει από 3 έως και 6 μήνες. Ο ΟΑΕΔ και το ΙΚΑ συμφώνησαν το πρόγραμμα να τρέξει με ίδιους πόρους, μέσω του αλληλόχρεου λογαριασμού, με τον συμψηφισμό οφειλών ύψους 990 εκατ. ευρώ του ταμείου προς τον οργανισμό.

Του ΜΠΑΜΠΗ ΑΓΡΟΛΑΜΠΟΥ