Η μεγαλύτερη ανακάλυψη στην ιστορία της ιατρικής επιστήμης είναι γεγονός. Μετά από έρευνες δεκαετιών, δίνεται επιτέλους απάντηση στο μακραίωνο πρόβλημα του ανθρώπινου είδους, που δεν είναι άλλο από την αναζήτηση του φινάλε των γηρατειών και ό,τι αυτά... συνεπάγονται. Και φυσικά το πρόβλημα δεν είναι η ομορφιά, ή τουλάχιστον όχι μόνον αυτή. Το πρόβλημα είναι η απώλεια της ποιότητας ζωής, που έρχεται μαζί με τα γεράματα. Σε όλα αυτά υπόσχεται να δώσει λύση η επαναστατική ανακάλυψη του ελιξήριου της αιώνιας νιότης. Κατάφεραν να το ανακαλύψουν ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τη δημιουργία ενός φαρμάκου που θα «θεραπεύει» το γήρας. Η ομάδα των ερευνητών κατάφερε όχι απλώς να επιβραδύνει, αλλά να αντιστρέψει πλήρως τη διαδικασία της γήρανσης, σε πειραματόζωα, γεγονός που τους κάνει να αισιοδοξούν ότι μπορούν να επιτύχουν κάτι αντίστοιχο και στους ανθρώπους.
Η πειραματική αυτή θεραπεία κατάφερε να μετατρέψει ασθενικά και αδύναμα ποντίκια σε υγιή ζώα, αναγεννώντας ουσιαστικά τα γερασμένα σώματά τους. «Αυτό που είδαμε στα ζώα δεν ήταν επιβράδυνση ή σταθεροποίηση της διαδικασίας γήρανσής τους. Είδαμε δραματική αναστροφή - και αυτό δεν το περιμέναμε» δήλωσε ο επικεφαλής της μελέτης Ρόναλντ ντε Πίνιο.
Οπως εξήγησε, η ανακάλυψη αυτή μπορεί να οδηγήσει στη δυνατότητα αναγέννησης οργάνων, γεγονός που θα οδηγήσει σε βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων ακόμη και όταν μεγαλώνουν. «Δεν είμαστε ακόμη σε θέση να απαντήσουμε αν θα αυξήσει τη μακροζωία» ξεκαθαρίζει ο ερευνητής, ωστόσο δεν κρύβει πως αυτός είναι ο στόχος.
Οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα να αποκωδικοποιήσουν τη διαδικασία της γήρανσης, ωστόσο γνωρίζουν ότι προκαλείται από συνδυασμό πολλών παραγόντων. Η ομάδα του Χάρβαρντ εστίασε στη
η διαδικασία περιορισμού του μήκους των τελομερών. Τα περισσότερα κύτταρα του οργανισμού περιέχουν 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων, τα οποία μεταφέρουν το DNA του. Στην άκρη κάθε χρωμοσώματος υπάρχει ένα καπάκι, που ονομάζεται τελομερές. Κάθε φορά που ένα κύτταρο διαιρείται, τα τελομερή κονταίνουν, μέχρι που σταματούν να λειτουργούν και το κύτταρο μπαίνει σε διαδικασία γήρανσης ή πεθαίνει.
Οι ειδικοί του Χάρβαρντ δημιούργησαν γενετικά μεταλλαγμένα ποντίκια με έλλειψη τελομεράσης, του ενζύμου που ανακόπτει τη μείωση του μεγέθους των τελομερών. Χωρίς το ένζυμο, τα ποντίκια γερνούσαν πρόωρα και υπέφεραν από διάφορα προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένης μειωμένης όσφρησης, μικρότερου μεγέθους εγκεφάλου, στειρότητας και προβληματικών εντέρων και σπλήνας. Οταν όμως ο Ντε Πίνιο χορήγησε στα ποντίκια τις απαραίτητες ενέσεις για την ενεργοποίηση του ενζύμου, επιδιορθώθηκε ο κατεστραμμένος ιστός και αντιστράφηκαν τα σημάδια της γήρανσης. «Τα ζώα ήταν πολύ ηλικιωμένα, όμως ύστερα από θεραπεία διάρκειας ενός μήνα παρουσίασαν σαφή βελτίωση, ακόμη και ανάπτυξη νέων νευρώνων στον εγκέφαλο» εξηγεί.
Η επανάληψη του εν λόγω τρικ στους ανθρώπους όμως, είναι πολύ πιο δύσκολη. Τα ποντίκια παράγουν τελομεράση σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους, ωστόσο το ένζυμο απενεργοποιείται στους ενήλικες ανθρώπους, γεγονός που αποτελεί εξελικτικό συμβιβασμό προκειμένου να περιορίζεται η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των κυττάρων και κατ' επέκταση η εμφάνιση καρκίνου. Η τεχνητή αύξηση των επιπέδων της τελομεράσης στους ανθρώπους μπορεί να επιβραδύνει τη γήρανση, αλλά αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Ο μόνος τρόπος να πραγματοποιηθεί με ασφάλεια η συγκεκριμένη θεραπεία στους ανθρώπους είναι, σύμφωνα με τον Ντε Πίνιο, να χορηγηθεί περιοδικά μόνο σε νέα άτομα που δεν έχουν ακόμη μικροσκοπικές συστάδες καρκινικών κυττάρων κρυμμένες κάπου στον οργανισμό τους.
ΠΕΤΡΙΝΑ ΚΑΛΑΜΒΟΚΙΔΗ
Οπως εξήγησε, η ανακάλυψη αυτή μπορεί να οδηγήσει στη δυνατότητα αναγέννησης οργάνων, γεγονός που θα οδηγήσει σε βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων ακόμη και όταν μεγαλώνουν. «Δεν είμαστε ακόμη σε θέση να απαντήσουμε αν θα αυξήσει τη μακροζωία» ξεκαθαρίζει ο ερευνητής, ωστόσο δεν κρύβει πως αυτός είναι ο στόχος.
Οι επιστήμονες δεν έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα να αποκωδικοποιήσουν τη διαδικασία της γήρανσης, ωστόσο γνωρίζουν ότι προκαλείται από συνδυασμό πολλών παραγόντων. Η ομάδα του Χάρβαρντ εστίασε στη
η διαδικασία περιορισμού του μήκους των τελομερών. Τα περισσότερα κύτταρα του οργανισμού περιέχουν 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων, τα οποία μεταφέρουν το DNA του. Στην άκρη κάθε χρωμοσώματος υπάρχει ένα καπάκι, που ονομάζεται τελομερές. Κάθε φορά που ένα κύτταρο διαιρείται, τα τελομερή κονταίνουν, μέχρι που σταματούν να λειτουργούν και το κύτταρο μπαίνει σε διαδικασία γήρανσης ή πεθαίνει.Οι ειδικοί του Χάρβαρντ δημιούργησαν γενετικά μεταλλαγμένα ποντίκια με έλλειψη τελομεράσης, του ενζύμου που ανακόπτει τη μείωση του μεγέθους των τελομερών. Χωρίς το ένζυμο, τα ποντίκια γερνούσαν πρόωρα και υπέφεραν από διάφορα προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένης μειωμένης όσφρησης, μικρότερου μεγέθους εγκεφάλου, στειρότητας και προβληματικών εντέρων και σπλήνας. Οταν όμως ο Ντε Πίνιο χορήγησε στα ποντίκια τις απαραίτητες ενέσεις για την ενεργοποίηση του ενζύμου, επιδιορθώθηκε ο κατεστραμμένος ιστός και αντιστράφηκαν τα σημάδια της γήρανσης. «Τα ζώα ήταν πολύ ηλικιωμένα, όμως ύστερα από θεραπεία διάρκειας ενός μήνα παρουσίασαν σαφή βελτίωση, ακόμη και ανάπτυξη νέων νευρώνων στον εγκέφαλο» εξηγεί.
Η επανάληψη του εν λόγω τρικ στους ανθρώπους όμως, είναι πολύ πιο δύσκολη. Τα ποντίκια παράγουν τελομεράση σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους, ωστόσο το ένζυμο απενεργοποιείται στους ενήλικες ανθρώπους, γεγονός που αποτελεί εξελικτικό συμβιβασμό προκειμένου να περιορίζεται η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των κυττάρων και κατ' επέκταση η εμφάνιση καρκίνου. Η τεχνητή αύξηση των επιπέδων της τελομεράσης στους ανθρώπους μπορεί να επιβραδύνει τη γήρανση, αλλά αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Ο μόνος τρόπος να πραγματοποιηθεί με ασφάλεια η συγκεκριμένη θεραπεία στους ανθρώπους είναι, σύμφωνα με τον Ντε Πίνιο, να χορηγηθεί περιοδικά μόνο σε νέα άτομα που δεν έχουν ακόμη μικροσκοπικές συστάδες καρκινικών κυττάρων κρυμμένες κάπου στον οργανισμό τους.
ΠΕΤΡΙΝΑ ΚΑΛΑΜΒΟΚΙΔΗ
ΘΕΤΙΚΗ ΥΠΟΔΟΧΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ
Με θετικά σχόλια υποδέχτηκαν οι Ελληνες επιστήμονες την ανακάλυψη των Αμερικανών συναδέλφων τους, που ενδεχομένως ανοίξει τον δρόμο για το ελιξίριο της νεότητας!
«Πρόκειται για πολύ σοβαρά πειράματα και για πολύ σοβαρή ανακάλυψη που εντάσσονται στη γενικότερη προσπάθεια για την κατανόηση των μηχανισμών της γήρανσης» δηλώνει στην «Espresso» ο αναπληρωτής καθηγητής Ανοσοβιολογίας - Μοριακής Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Μηνάς Γιάγκου. Ο γενετιστής Χριστόφορος Κονιάλης τονίζει από την πλευρά του ότι ήταν «το πρώτο πείραμα σε επίπεδο οργανισμού» όπου οι επιστήμονες χειρίστηκαν το ένζυμο της τελομεράσης ως «διακόπτη» για τον έλεγχο της διαδικασίας της γήρανσης, ενώ ο καθηγητής Επιδημιολογίας του Χάρβαρντ Δημήτρης Τριχόπουλος ανέφερε ότι πρόκειται για ένα πείραμα «σημαντικό σε επίπεδο βασικής έρευνας».
Ελπιδοφόρο χαρακτηρίζει το πείραμα των Αμερικανών επιστημόνων ο καθηγητής Γενετικής του Πανεπιστημίου Πατρών Σταμάτης Αλαχιώτης. Σύμφωνα με τον Ελληνα καθηγητή, έχει όντως βρεθεί ότι το ένζυμο αυτό παίζει ρόλο στη διαδικασία της γήρανσης «διότι αναπληρώνει μέρος από τα άκρα των χρωμοσωμάτων όταν αυτά διαιρούνται, αφού όταν διαιρεθούν πολλές φορές και φτάσουν σε ένα όριο, δεν μπορούν να ξαναδιαιρεθούν, πεθαίνουν και έτσι επέρχεται η γήρανση».
Όπως εξηγεί, σε προηγούμενα πειράματα με την τελομεράση, οι επιστήμονες «είχαν κλωνοποιήσει το γονίδιο, το έβαλαν μέσα σε οργανισμό και προστέθηκαν νουκλεοτίδια στα άκρα των χρωμοσωμάτων».
Σύμφωνα με τον κ. Αλαχιώτη αυτή είναι η θετική πλευρά του νομίσματος. Η αρνητική πλευρά είναι ότι στο 90% των καρκίνων, το εν λόγω ένζυμο είναι πολύ ενεργό και κάνει τα κύτταρα αθάνατα, τα κάνει δηλαδή να διαιρούνται συνεχώς. Στο σημείο αυτό βρίσκεται το κλειδί της υπόθεσης. «Δεν γνωρίζουμε αν αυτή η δράση του ενζύμου είναι πρωτογενής ή δευτερογενής» λέει ο κ. Αλαχιώτης και προσθέτει:
«Αν είναι πρωτογενής, δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα για την αναστολή της γήρανσης. Αν είναι δευτερογενής, επάγεται δηλαδή από τις καρκινικές ιδιότητες των κυττάρων, τότε έχουμε ελπίδες να την αξιοποιήσουμε και στον άνθρωπο». Ο Ελληνας καθηγητής υποστηρίζει ότι «θεωρητικά» μπορεί να μεταφερθεί το γονίδιο της τελομεράσης σε έναν ατροφικό όργανο και να τον αναγεννήσει, στην πράξη όμως χρειάζεται πολύ λεπτός χειρισμός της για να μην εκφραστεί η άλλη της ιδιότητα». Καταλήγοντας, ο κ. Αλαχιώτης υπογραμμίζει ότι «είναι όντως ένα ένζυμο, στο οποίο υπάρχουν πολλές ελπίδες να αξιοποιηθεί κάποτε, αλλά οι ισορροπίες είναι πάρα πολύ λεπτές».
ΣΤΑΘΗΣ ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗΣ
«Πρόκειται για πολύ σοβαρά πειράματα και για πολύ σοβαρή ανακάλυψη που εντάσσονται στη γενικότερη προσπάθεια για την κατανόηση των μηχανισμών της γήρανσης» δηλώνει στην «Espresso» ο αναπληρωτής καθηγητής Ανοσοβιολογίας - Μοριακής Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Μηνάς Γιάγκου. Ο γενετιστής Χριστόφορος Κονιάλης τονίζει από την πλευρά του ότι ήταν «το πρώτο πείραμα σε επίπεδο οργανισμού» όπου οι επιστήμονες χειρίστηκαν το ένζυμο της τελομεράσης ως «διακόπτη» για τον έλεγχο της διαδικασίας της γήρανσης, ενώ ο καθηγητής Επιδημιολογίας του Χάρβαρντ Δημήτρης Τριχόπουλος ανέφερε ότι πρόκειται για ένα πείραμα «σημαντικό σε επίπεδο βασικής έρευνας».
Ελπιδοφόρο χαρακτηρίζει το πείραμα των Αμερικανών επιστημόνων ο καθηγητής Γενετικής του Πανεπιστημίου Πατρών Σταμάτης Αλαχιώτης. Σύμφωνα με τον Ελληνα καθηγητή, έχει όντως βρεθεί ότι το ένζυμο αυτό παίζει ρόλο στη διαδικασία της γήρανσης «διότι αναπληρώνει μέρος από τα άκρα των χρωμοσωμάτων όταν αυτά διαιρούνται, αφού όταν διαιρεθούν πολλές φορές και φτάσουν σε ένα όριο, δεν μπορούν να ξαναδιαιρεθούν, πεθαίνουν και έτσι επέρχεται η γήρανση».
Όπως εξηγεί, σε προηγούμενα πειράματα με την τελομεράση, οι επιστήμονες «είχαν κλωνοποιήσει το γονίδιο, το έβαλαν μέσα σε οργανισμό και προστέθηκαν νουκλεοτίδια στα άκρα των χρωμοσωμάτων».
Σύμφωνα με τον κ. Αλαχιώτη αυτή είναι η θετική πλευρά του νομίσματος. Η αρνητική πλευρά είναι ότι στο 90% των καρκίνων, το εν λόγω ένζυμο είναι πολύ ενεργό και κάνει τα κύτταρα αθάνατα, τα κάνει δηλαδή να διαιρούνται συνεχώς. Στο σημείο αυτό βρίσκεται το κλειδί της υπόθεσης. «Δεν γνωρίζουμε αν αυτή η δράση του ενζύμου είναι πρωτογενής ή δευτερογενής» λέει ο κ. Αλαχιώτης και προσθέτει:
«Αν είναι πρωτογενής, δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα για την αναστολή της γήρανσης. Αν είναι δευτερογενής, επάγεται δηλαδή από τις καρκινικές ιδιότητες των κυττάρων, τότε έχουμε ελπίδες να την αξιοποιήσουμε και στον άνθρωπο». Ο Ελληνας καθηγητής υποστηρίζει ότι «θεωρητικά» μπορεί να μεταφερθεί το γονίδιο της τελομεράσης σε έναν ατροφικό όργανο και να τον αναγεννήσει, στην πράξη όμως χρειάζεται πολύ λεπτός χειρισμός της για να μην εκφραστεί η άλλη της ιδιότητα». Καταλήγοντας, ο κ. Αλαχιώτης υπογραμμίζει ότι «είναι όντως ένα ένζυμο, στο οποίο υπάρχουν πολλές ελπίδες να αξιοποιηθεί κάποτε, αλλά οι ισορροπίες είναι πάρα πολύ λεπτές».
ΣΤΑΘΗΣ ΔΕΛΗΓΙΩΡΓΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου