" Πυριτιδαποθήκη" τα τρόφιμα

Οι πρόσφατες ταραχές στην Αλγερία, που μεταπήδησαν, στο Μαρόκο και την γειτονική Τυνησία όπου γκρέμισαν έναν Πρόεδρο -δικτάτορα, και οι οποίες σήμερα έχουν φουντώσει στην Αίγυπτο στην Υεμένη, είχαν μία αφετηρία.. Την αύξηση της τιμής του... αλευριού που κατέβασε τους πρώτους διαδηλωτές στο Αλγέρι ενάντια στην ανικανότητα της τοπικής κυβέρνησης να συγκρατήσει τις τιμές και να συνδράμει στους αδύναμους. Κουβέντα στην κουβέντα, σήμερα αμφισβητούνται πλέον άλλοτε πανίσχυρα κοσμικά καθεστώτα. Ο λόγος; Στα κράτη αυτά οι εξαγριωμένοι φτωχοί ξοδεύουν το 70 με 75% των εισοδημάτων τους για τροφή…
Η κρίση των τροφίμων έχει επιστρέψει δριμύτερη. Αυτή τη φορά τον κίνδυνο ανθρωπιστικής κρίσης και τραγωδίας, όπως αυτές που ζήσαμε το 2008 με λαούς ολόκληρους να λιμοκτονούν, τον έχει αντικαταστήσει μία κρίση βαθύτατα πολιτική. Οι πεινασμένοι και οι φτωχοί ξεσηκώνονται απαιτώντας το ξήλωμα και την τιμωρία των διεφθαρμένων και των ανίκανων. Αυτή τη φορά οι ξεσηκωμένοι δεν ζητούν απλά τρόφιμα.. Ζητούν φθηνά τρόφιμα.. Υπάρχει δηλαδή διαφορά.
Οι υψηλές τιμές για βασικά γεωργικά προϊόντα, που ήδη σημειώνουν αύξηση, καθώς η τιμή των δημητριακών σχεδόν διπλασιάστηκε, ενώ και η ζάχαρη βρίσκεται στα ύψη, είναι δυνατόν να οδηγήσει σε κρίση τροφίμων της έκτασης του 2007-2008.
Άλλωστε ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (ΟΤΓ) των Ηνωμένων Εθνών προειδοποίησε πολύ πρόσφατα ότι ο κόσμος κινδυνεύει με νέα κρίση τροφίμων, αφού ο δείκτης για τα βασικά γεωργικά προϊόντα έχει φθάσει στις 214,7 μονάδες, σε σχέση με 213,5 μονάδες κατά τη σοβαρή κρίση τροφίμων του 2007-2008. Ανώτερος δε αξιωματούχος του ο Abdolreza Abbassian προειδοποίησε ότι οι τιμές των γεωργικών προϊόντων προβλέπεται να αυξηθούν περαιτέρω και ότι είναι αφελές να υποθέσουμε ότι οι τιμές έχουν φθάσει στο πιο υψηλό σημείο. Η μόνη εξαίρεση που παρουσιάζεται είναι όσον αφορά την τιμή του ρυζιού, του οποίου η τιμή κυμαίνεται γύρω στα $535 τον τόνο σε σχέση με $1.000 το 2008. Αλλά οι τιμές άλλων βασικών γεωργικών προϊόντων, όπως είναι το σιτάρι, αυξάνονται με γοργό ρυθμό μετά από κακές σοδιές κατά το 2010 στη Ρωσία, την Ουκρανία και σε άλλες χώρες.
Οι τιμές του καλαμποκιού όπως και του κρέατος και των πουλερικών συνεχίζουν να αυξάνονται. Οι γεωργικοί αξιωματούχοι και οι έμποροι ανησυχούν ότι οι τιμές των βασικών γεωργικών προϊόντων θα αυξηθούν περαιτέρω, λόγω των κακών καιρικών συνθηκών που παρουσιάζονται στην Αυστραλία, την Αργεντινή, την Ινδονησία, τη Βραζιλία και την Αμερική. Όπως αναφέρουν οι μετεωρολόγοι, το φαινόμενο της Λα Νίνιας, που σημαίνει στα ισπανικά μικρό κοριτσάκι, και το οποίο έχει οδηγήσει στις πλημμύρες στην Αυστραλία, είναι το πιο σοβαρό από τη δεκαετία του 1970, όταν οι ξηρασίες κατέστρεψαν τις σοδιές σε πολλές χώρες και δημιούργησαν τη μεγαλύτερη κρίση τροφίμων από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πρόκειται να συνεχιστεί για ακόμη μερικούς μήνες.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, οι πιέσεις και οι αυξήσεις στις τιμές των γεωργικών προϊόντων θα συνεχίσουν για ολόκληρο το 2011, και τονίζουν ότι μόνο αν υποθέσουμε ότι υπάρχει μια κανονική εσοδεία στο Νότιο ημισφαίριο, την οποία θα ακολουθήσει μια καλή εσοδεία στο Βόρειο ημισφαίριο, οι τιμές θα κατέλθουν στα κανονικά επίπεδα το 2012.
Αλλά αν και φέτος σημειωθούν κακές σοδειές σε διάφορες χώρες, λόγω κακών καιρικών συνθηκών, όπως οι πλημμύρες στην Αυστραλία και η ξηρασία στη Ρωσία και την Αργεντινή, η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί.και να οδηγήσει σε κρίση τροφίμων μεγαλύτερη και από αυτή του 2007-2008. Τότε οι τιμές ανέβηκαν πολύ απότομα. Σήμερα διαπιστώνουμε ότι οι τιμές ανέβαιναν αθόρυβα τους τελευταίους 14 μήνες. Τότε υπήρξαν έντονα κερδοσκοπικά παιχνίδια
Σήμερα υπάρχει μία παγιομένη ανισορροπία στην σχέση προσφοράς και ζήτησης που απλά επιτείνεται από την κακοκαιρία που μεσολάβησε.
Στην πρόσφατη εξαμηνιαία έκθεσή του ο ΟΤΓ προειδοποιεί ότι ο κόσμος πρέπει να είναι προετοιμασμένος για ακόμη πιο ψηλές τιμές τροφίμων κατά το 2011. Κατά συνέπεια, είναι σημαντικό για τους γεωργούς να επεκτείνουν σημαντικά την παραγωγή ειδικά του καλαμποκιού και του σιταριού κατά το 2011-2012, για να αντιμετωπίσουν την αναμενόμενη αυξημένη ζήτηση και την ανανέωση των παγκόσμιων αποθεμάτων.
Ο ΟΤΓ έχει αυξήσει την πρόβλεψή του για την παγκόσμια δαπάνη για τρόφιμα στα $1,026 δισ, 15% πιο πάνω από το ποσό του 2009, και οριακά πιο κάτω από το επίπεδο ρεκόρ που σημειώθηκε το 2008 στα $1,031 δισ, κατά τη διάρκεια της κρίσης τροφίμων. Είναι σκόπιμο να αναφέρουμε ότι κατά τη δεκαετία πριν από την κρίση τροφίμων του 2007-2008, η παγκόσμια δαπάνη για τις εισαγωγές τροφίμων δεν ήταν παρά γύρω στα $500 δισ το χρόνο.
Η κατάσταση παραμένει πολύ σοβαρή αφού ένα στα έξι πρόσωπα υποφέρουν από πείνα και είναι πολύ δύσκολο να προεξοφλήσουμε τις εξελίξεις αφού στις φυσικές καταστροφές, στην αναμφισβήτητη κακοδιοίκηση, στις ποσοστώσεις και στις καταστροφές αποθεμάτων, έρχονται να προστεθούν εκ νέου κερδοσκοπικές κινήσεις. Ο λόγος είναι απλός. Τα υπό αμφισβήτηση καθεστώτα, σπεύδουν να αγοράσουν στάρι και ζάχαρη, ανεβάζοντας την ζήτηση. Αίγυπτος, Λίβανος, Μπαγκλαντες, Υεμένη, Αλγερία, ακόμη και η Σαουδική Αραβία, έσπευσαν να αγοράσουν. Την ίδια ώρα οι κερδοσκόποι γνωρίζοντας πως η κατάσταση δεν πρόκειται να ξεκαθαρίσει πριν από την άνοιξη όταν θα έχουμε τα πρώτα δείγματα για το πώς θα πάνε οι φετινές σοδειές.. σπεύδουν να προεξοφλήσουν τις αυξήσεις μέσω των παραγώγων, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο.

Τάκης Λαϊνάς