Θέλουν το Καστελόριζο εκτός... Αιγαίου

Η συνάντηση Παπανδρέου- Ερντογάν στο Ερζερούμ αναζωπύρωσε τα σενάρια περί «μυστικής συμφωνίας»

 

Τελικά τι τρέχει στο Αιγαίο; Τι συζήτησαν οι κκ. Γ.Παπανδρέου και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Ερζερούμ; Επεσε στο τραπέζι η συνεκμετάλλευση των πετρελαίων του Αιγαίου; Γιατί η Ελλάδα δεν προχωρεί στην κήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) αλλά επιμένει στην υφαλοκρηπίδα;.. Κυβερνητικές πηγές επιμένουν, μιλώντας στο «Βήμα», ότι «όσα λέγονται για μυστικές συμφωνίες είναι εκ του πονηρού». Οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι «με το δημόσιο διάβημά τουο
κ. Παπανδρέου ουσιαστικά απονεύρωσε την τουρκική τακτική των υπερπτήσεων.Τους είπε ότι η ελληνική κυριαρχία δεν αμφισβητείται, όσες φορές και αν τα τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη περάσουν πάνω από το Αγαθονήσι».
Το προσεχές διάστημα αναμένεται να πραγματοποιηθεί άλλος ένας γύρος των διερευνητικών επαφών με ταξύ των πρέσβεων κ. Π. Αποστολίδη και Φεριντούν Σινιρλίογλου. Οι διερευνητικές επαφές διαπνέονται από έναν κανόνα εμπιστευτικότητας. Ωστόσο συγκλίνουσες πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχουν ορισμένα δεδομένα.
Κατ΄ αρχήν, το μοντέλο των κλιμακωτών χωρικών υδάτων επιλέγεται για να λυθεί ο «γόρδιος δεσμός». Πρόκειται για μια ιδέα της περιόδου 1999-2004. Η Αγκυρα φαίνεται ότι αποδέχεται τον κανόνα της επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια που προβλέπει η Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας. 

Ωστόσο θα υπάρξουν ορισμένες διαφοροποιήσεις στο Ανατολικό Αιγαίο (όπως, π.χ., στο σύμπλεγμα των Δωδεκανήσων, όπου κατά τα φαινόμενα τα χωρικά ύδατα θα παραμείνουν στα 6 ν.μ.), ενώ θα υπάρξει εναρμόνιση των χωρικών υδάτων με τον εναέριο χώρο. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, οι δύο πλευρές συζητούν και επί ενός Πολιτικού Κειμένου Αρχών. Αυτό θα είναι η βάση της νέας σχέσης Αθήνας- Αγκυρας. Η σύνταξή του δεν είναι εύκολη, διότι έμπειροι παρατηρητές τονίζουν ότι «η Τουρκία θα επιχειρήσει να δεσμεύσει την Ελλάδα ότι, π.χ., μια πιθανή επέκταση των χωρικών υδάτων της θα είναι και οριστική» .
Διπλωματικές πηγές επιμένουν ότι «ακόμη έχουμε δρόμο». Και η υιοθέτηση ενός τέτοιου κειμένου θα είναι καθαρά πολιτική απόφαση. «Στην παρούσα συγκυρία όμως,με τον Ερντογάν να έχει μπροστά του τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου, μια τέτοια κίνηση ενέχει σοβαρό πολιτικό ρίσκο» εξηγούν. Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη
Η ελληνική κυβέρνηση επιμένει ότι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας αποτελεί τη μόνη διαφορά με την Τουρκία στο Αιγαίο. Ωστόσο αυξάνονται οι φωνές ότι η Αθήνα πρέπει να πάψει να ομιλεί για υφαλοκρηπίδα και να στραφεί στην ΑΟΖ.
Οι φωνές αυτές έχουν γίνει δυνατότερες το τελευταίο διάστημα- ιδιαίτερα μετά τη συμφωνία Ισραήλ- Κύπρου για την οριοθέτηση ΑΟΖ. Ζητούν να προχωρήσει όσο το δυνατόν συντομότερα η οριοθέτηση μεταξύ Ελλάδος και Κύπρου ώστε η χώρα μας να μη μείνει πίσω στην εκμετάλλευση του ενεργειακού «Ελντοράντο» της Ανατολικής Μεσογείου.
Η Αγκυρα παθαίνει αλλεργία στην πιθανότητα κήρυξης ΑΟΖ από την Αθήνα. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, βάζει βέτο ώστε να μη συζητηθεί το θέμα αυτό. Φοβάται τον αποκλεισμό της, διότι η ΑΟΖ προσφέρει διάφορα πλεονεκτήματα στο παράκτιο κράτος σε θέματα όπως η αλιεία και η κατασκευή τεχνητών νήσων.
Η Τουρκία συνδέει το θέμα της ΑΟΖ και με το Καστελόριζο. Οι πληροφορίες για ύπαρξη πλούσιων ενεργειακών κοιτασμάτων έχουν μετατρέψει το νησί σε «αγκάθι» των διαπραγματεύσεων. Η Αγκυρα θεωρεί ότι ένα τόσο μικρό νησί μπροστά τις τεράστιες τουρκικές ακτές δεν μπορεί να πάρει μεγάλο κομμάτι υφαλοκρηπίδος ή ΑΟΖ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η Τουρκία προσπαθεί να εξαιρέσει το Καστελόριζο από τη συζήτηση καθώς θεωρεί ότι δεν ανήκει στο Αιγαίο αλλά στην Ανατολική Μεσόγειο. Επικαλείται μάλιστα επ΄ αυτού παλαιότερες αποφάσεις διεθνών οργανισμών. Διπλωματικές πηγές επιμένουν ότι οι συνομιλίες για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας αφορούν όλη την ελληνική επικράτεια, χωρίς εξαιρέσεις. Ωστόσο, επειδή η πλήρης ΑΟΖ του Καστελόριζου σχεδόν αγγίζει εκείνη της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι Τούρκοι τηρούν άτεγκτη στάση.
Στις 17 Ιανουαρίου ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής κ. Γ.Μανιάτης κατέθεσε στη Βουλή το νομοσχέδιο για την ίδρυση της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ). Σκοπός είναι η προσέλκυση επιχειρηματικού ενδιαφέροντος για τη διερεύνηση της ύπαρξης κοιτασμάτων πετρελαίου.
Ωστόσο ο ίδιος ο κ. Μανιάτης, μιλώντας στη Βουλή, ξεκαθάρισε ότι δύο είναι οι περιοχές όπου προς το παρόν στρέφει το ενδιαφέρον της η κυβέρνηση. Η πρώτη βρίσκεται στη Δυτική Ελλάδα και η δεύτερη στα νότια- νοτιοανατολικά της Κρήτης.
Οσον αφορά την πρώτη, έχουν πραγματοποιηθεί στο παρελθόν έρευνες και έχει εντοπιστεί τουλάχιστον ένα κοίτασμα στην περιοχή Κατάκολο του Νομού Ηλείας, όπου όμως το κόστος εξόρυξης είχε θεωρηθεί ακριβό. Σχετικά με την Κρήτη (συμπεριλαμβανομένης της Γαύδου), πιθανολογείται η ύπαρξη κοιτάσματος φυσικού αερίου.
Ο κ. Μανιάτης όμως απέφυγε πολύ χαρακτηριστικά να αναφερθεί στο Αιγαίο. Ως γνωστόν, στο Βορειοανατολικό Αιγαίο έχουν εντοπιστεί τα πλέον ελπιδοφόρα κοιτάσματα, με χαρακτηριστικότερο αυτό του Μπάμπουρα. «Αυτό ίσως να δικαιολογεί», επιμένουν ενημερωμένοι κύκλοι, «την επιμονή της Αγκυρας να λάβει μεγάλο μέρος υφαλοκρηπίδας στο άνοιγμα των Στενών, αλλά και την άρνησή της να δεχθεί επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια στις ηπειρωτικές ακτές της Θράκης».
Ορισμένοι τούρκοι αξιωματούχοι όμως, όπως ο Εγκεμέν Μπαγίς, καλλιεργούν επιμελώς την ιδέα ότι μια συνεκμετάλλευση πιθανών κοιτασμάτων στο Αιγαίο ίσως διευκόλυνε την επίλυση των προβλημάτων. Ελληνικές διπλωματικές πηγές απορρίπτουν κατηγορηματικά τις δηλώσεις αυτές.

ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ