Γιατί ο Χριστός στα ευαγγέλια μιλάει για το ελληνικό νόμισμα τη δραχμή ή το δίδραχμο;

Οι δύο όψεις του Αθηναϊκού
τετράδραχμου. Στην μία η Αθηνά
και στην άλλη, το σύμβολο
 της Αθήνας, η γλαυξ (κουκουβάγια)

Απάντηση σε φίλο της ιστοσελίδας ο οποίος διερωτάται πώς και γιατί ο Ιησούς Χριστός μέσα στα ευαγγέλια μιλάει για την ελληνική δραχμή ή το δίδραχμο, ένα νόμισμα το οποίο είχε κυριαρχήσει στην..
οικονομική ζωή της Παλαιστίνης από την αρχαιότητα, αλλά και στην εποχή του Ιησού!ΛΑΒΑΜΕ μία επιστολή, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, που μας έστειλε ένα καλός φίλος (Λ.Π.). ο οποίος αναφέρει επί λέξει τα εξής:

«Kύριε Σακκετο καλησπέρα.

Ο Χριστός στο κεφάλαιο ΙΕ 8-10 του Κατά Λουκά Ευαγγέλιον αφηγείται την παραβολή της απολεσθείσης δραχμής. Η δραχμή στη συγκεκριμένη παραβολή είναι το ελληνικό νόμισμα ή ήταν νόμισμα άλλων λαών την εποχή εκείνη; Φυσικά πρωταγωνιστικό ρόλο την εποχή εκείνη που έζησε ο Κύριος, αλλά και πριν γεννηθεί, έπαιζαν οι Έλληνες στην περιοχή εκείνη. Μπορεί και να αναφερόταν σε εμάς έμμεσα. Ευχαριστώ.
Λ. Π.»

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:

Τι ήταν η δραχμή

Από την αρχαία ακόμα εποχή μέχρι την ώρα που μπήκαμε στην ΟΝΕ, η δραχμή είναι η βάση του νομισματικού μας συστήματος. Η δραχμή των αρχαίων Αθηναίων, δηλαδή η αττική δραχμή, όπως τη έλεγαν, που ισοδυναμούσε προς το 1/100 της μνας και το 1/12 του στατήρα, από τη μια πλευρά είχε την εικόνα της θεάς Αθηνάς και από την άλλη μια κουκουβάγια. Υπήρχε, όμως, και η αιγινήτικη δραχμή που από τη μια όψη είχε μια χελώνα και από την άλλη όψη γράμματα.

Μακεδονικό τετράδραχμο στο οποίο απεικονίζεται ο Μέγας Αλέξανδρος.

Για αιώνες η δραχμή ήταν ένα από τα νομίσματα του νομισματικού συστήματος του αρχαίου ελληνικού κόσμου αφού αρκετές πόλεις - κράτη εξέδωσαν νομίσματα με το όνομα αυτό με πιο γνωστά το αργυρό δίδραχμο του Φείδωνα, το Αθηναϊκό τετράδραχμο το τετράδραχμο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Παρόλο που δεν υπήρχε ενιαία τυποποίηση σε όλο τον ελληνικό κόσμο για το βάρος (δηλαδή 1 αθηναϊκή δραχμή είχε διαφορετικό βάρος από την δραχμή άλλων πόλεων) μία δραχμή είχε την εξής σταθερή σχέση με τα άλλα νομίσματα-βάρη της ίδιας πόλης κράτους:
 1 δραχμή = 6 οβολοί
 2 δραχμές = 1 στατήρας
 100 δραχμές= 1 μνα
 6000 δραχμές =1 τάλαντο

Ειδικά το αθηναϊκό τετράδραχμο, όπως γράφει και η Βικιπαίδεια, αποτέλεσε το πλέον διαδεδομένο νόμισμα την περίοδο της ακμής της Αθήνας τον 5ο αιώνα π.Χ. έως και την εποχή του Μεγάλου Αλέξανδρου όπου επικράτησαν τα Μακεδονικά νομίσματα. Γινόταν δεκτό στις συναλλαγές σε όλον τον ελληνικό κόσμο ακόμα και στις πόλεις εκείνες οι οποίες δεν κρατούσαν φιλική στάση προς την Αθήνα. Στις μια όψη του απεικονίζεται η Αθηνά και στην άλλη το σύμβολο της πόλης των Αθηνών την γλαύκα (κουκουβάγια). Το νόμισμα αυτό ήταν ποιο γνωστό απλώς ως Αθηναϊκή γλαύκα. Αιώνες αργότερα η γλαύκα του Αθηναϊκού τετράδραχμου απεικονίζεται και πάλι στη ελληνική εθνική όψη του κέρματος του 1 ευρώ. Με τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου ο όρος δραχμή διαδόθηκε και εκτός ελληνικού κόσμου.

Η πρώτη δραχμή που κυκλοφόρησε μετά την Ελληνική Επανάσταση, στις 8 του Οκτώβρη το 1833, είχε από τη μια όψη την εικόνα του βασιλιά Όθωνα. Από τότε μέχρι και πριν το δημοψήφισμα του 1974, οι μεταλλικές δραχμές είχανε σχεδιασμένο από τη μια όψη το πρόσωπο του κάθε βασιλιά.
Η δραχμή του 1944 είχε από την μια όψη την Μπουμπουλίνα και από την άλλη γράμματα.
Η δραχμή διαιρούνταν σε εκατό λεπτά. Σήμερα όμως τα κέρματα των 10 και των 20 λεπτών και των 50 λεπτών, αλλά και τα κέρματα της μιας δραχμής έχουν αποσυρθεί από την κυκλοφορία. Κυκλοφορούν κέρματα των 5, 10, 20, 50 και των 100 δρχ.
Όλα τα νομίσματα από εκεί και πάνω είναι χάρτινα. Το κατοστάρικο κυκλοφορεί και σε μεταλλικό νόμισμα. Η σημερινή αξία της δραχμής σε σχέση με τα ξένα νομίσματα αλλάζει τακτικά.

Τι λένε τα Ευαγγέλια

Ο Ιησούς Χριστός, μέσα στα ευαγγέλια, δεν κάνει μόνον αναφορά στη δραχμή, αλλά και στο δίδραχμο. Ας δούμε τις σχετικές περικοπές:
«… 22 Αναστρεφομένων δε αυτών εις την Γαλιλαίαν είπεν αυτοίς ο Ιησούς· Μέλλει ο υιός τού ανθρώπου παραδίδοσθαι εις χείρας ανθρώπων 23 και αποκτενούσιν αυτόν, και τή τρίτη ημέρα εγερθήσεται. και ελυπήθησαν σφόδρα. 24 Ελθόντων δε αυτών εις Καπερναούμ προσήλθον οι τα δίδραχμα λαμβάνοντες τώ Πέτρω και είπον· Ο διδάσκαλος υμών ου τελεί τα δίδραχμα; 25 λέγει, Ναί. και ότε εισήλθον εις την οικίαν, προέφθασεν αυτόν ο Ιησούς λέγων· Τί σοι δοκεί, Σίμων; οι βασιλείς της γής από τίνων λαμβάνουσι τέλη ή κήνσον; από των υιών αυτών ή από των αλλοτρίων; 26 λέγει αυτώ ο Πέτρος· Από των αλλοτρίων, έφη αυτώ ο Ιησούς· Άρα γε ελεύθεροί εισιν οι υιοί. 27 ίνα δε μη σκανδαλίσωμεν αυτούς, πορευθείς εις την θάλασσαν βάλε άγκιστρον και τον αναβάντα πρώτον ιχθύν άρον, και ανοίξας το στόμα αυτού ευρήσεις στατήρα· εκείνον λαβών δός αυτοίς αντί εμού και σού.» (Ματθ. 17, 22-27)

«1 Ήσαν δε εγγίζοντες αυτώ πάντες οι τελώναι και οι αμαρτωλοί ακούειν αυτού. 2 και διεγόγγυζον οί Φαρισαίοι και οι γραμματείς λέγοντες ότι Ούτος αμαρτωλούς προσδέχεται και συνεσθίει αυτοίς. 3 είπε δε προς αυτούς την παραβολήν ταύτην λέγων· 4 Τίς άνθρωπος εξ υμών έχων εκατόν πρόβατα και απολέσας έν εξ αυτών, ου καταλείπει τα ενενήκοντα εννέα εν τή ερήμω και πορεύεται επί το απολωλός έως ού εύρη αυτό; 5 και ευρών επιτίθησιν επί τους ώμους αυτού χαίρων, 6 και ελθών εις τον οίκον συγκαλεί τους φίλους και τους γείτονας λέγων αυτοίς· συγχάρητέ μοι, ότι εύρον το πρόβατόν μου το απολωλός. 7 λέγω υμίν ότι ούτω χαρά έσται εν τώ ουρανώ επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι ή επί ενενήκοντα εννέα δικαίοις, οίτινες ου χρείαν έχουσιν μετανοίας. 8 Ή τις γυνή δραχμάς έχουσα δέκα, εάν απολέση δραχμήν μίαν, ουχί άπτει λύχνον και σαροί την οικίαν και ζητεί επιμελώς έως ότου εύρη; 9 και ευρούσα συγκαλεί τας φίλας και τας γείτονας λέγουσα· συγχάρητέ μοι, ότι εύρον την δραχμήν ήν απώλεσα…» (Λουκ. 15, 1-9)

Τι λένε οι ίδιοι οι εν Ελλάδι Ισραηλίτες

Για το γεγονός ότι η δραχμή, το ελληνικό νόμισμα, ήταν ένα κυρίαρχο στοιχείο οικονομικής ζωής στην αρχαιότητα πέριξ της λεκάνης της Μεσογείου και δη στην Παλαιστίνη, κάνουν λόγο οι ίδιοι οι εν Ελλάδι ευρισκόμενοι Ισραηλίτες. Διαβάστε ένα απόσπασμα κειμένου τους, που υπάρχει και μέσα στο διαδίκτυο:

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ της ΕΒΡΑΪΚΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ στην ΑΘΗΝΑ
«Στην αρχαία εβραϊκή ιστορία η Αθήνα καταλαμβάνει δευτερεύουσα θέση, συγκριτικά με τη σπουδαιότητα των πόλεων της Αλεξάνδρειας, Αντιόχειας, Ρώμης, Κυρήνης ή άλλων λιγότερο γνωστών πόλεων της Μικράς Ασίας. Παρ’όλα αυτά οι ενδείξεις για την ύπαρξη σχέσεων μεταξύ Αθηνών και Παλαιστίνης χρονολογούνται από τον 6ο αιώνα π.Χ. Μεγάλος αριθμός τεμαχίων κεραμικής, που ανακαλύφθηκαν σε διάφορες περιοχές της Παλαιστίνης κατά την περσική περίοδο, αποδεικνύουν την οικονομική επίδραση της Αθήνας. Νομίσματα, που χρονολογούνται από την περσική περίοδο της Παλαιστίνης, φέρουν από τη μία πλευρά την επιγραφή «Γιαχούντ» και από την άλλη την απεικόνιση μιας κουκουβάγιας, που μοιάζει με την Αττική δραχμή.
Μετά την κατάκτηση της Παλαιστίνης από τον Μέγα Αλέξανδρο υπήρξε, προφανώς, αύξηση των δραστηριοτήτων των Αθηναίων στην κατεχόμενη χώρα. Η παρουσία κάποιου Αθηναίου στην Παλαιστίνη μαρτυρείτε από ένα συμβόλαιο με την αγορά μιας δούλης από την Υπεριορδανία, με χρονολογία 259 π.Χ. Μεταξύ των υπογραφών των μαρτύρων του συμβολαίου εμφανίζεται το όνομα του «Ηρακλείου, γιου του Φιλίππου, Αθηναίου», (Tchericover, Corpus 1 (1975), 119-20 ), ο οποίος ήταν στην υπηρεσία του Απολλώνιου, θησαυροφύλακα του Πτολεμαίου του Β’. Ένας Αθηναίος ήταν επικεφαλής του στρατού του Αντιόχου του Επιφανούς, που εστάλη στην Παλαιστίνη για την επιβολή της θρησκευτικής πολιτικής του, (Β΄ Μακκαβαίων, 6:1).
Με την εγκαθίδρυση του κράτους των Ασμοναίων η Αθήνα υπήρξε μία από τις πόλεις, που συνήψαν σχέσεις με το νέο κράτος. Ο Ιώσηπος αναφέρει (Αρχ. 14:149) μια απόφαση, που ελήφθη από το λαό της Αθήνας προς τιμήν του Αρχιερέα Υρκανού, εθνάρχη των Ιουδαίων. Στην απόφαση τονίζεται, ότι ο Υρκανός διατήρησε πάντοτε φιλικές σχέσεις με τους Αθηναίους και τους δεχόταν πάντα με εγκαρδιότητα, όταν τον επισκέπτονταν.
Ως εκ τούτου αποφασίστηκε να απονεμηθεί σε αυτόν χρυσό μετάλλιο, να τοποθετηθεί ένα οριχάλκινο άγαλμά του στο ναό του Δήμου και να εκφρασθεί έτσι η ευαρέσκεια της πόλης. Ο Ιστορικός Ιώσηπος συσχετίζει αυτό τοι έργο με τον Υρκανό τον Β΄, αλλά οι περισσότεροι από τους συγχρόνους επιστήμονες υποστηρίζουν, ότι το έργο αφορά τον Υρκανό τον Α΄ και το προσδιορίζουν κατά το έτος 106|5 π.Χ. (το έτος κατά το οποίο άρχων της Αθήνας διετέλεσε ο Αγαθοκλής). Επίσης ο Ηρώδης συνέχισε την παράδοση καλής φιλίας με την Αθήνα (Ιώσηπος, Πολ.1:425). Ποικίλα στοιχεία διασώζονται, τα οποία επιβεβαιώνουν την ύπαρξη φιλικών σχέσεων μεταξύ του των Αθηναίων και του οίκου του Ηρώδη.
Συγκεκριμένα στοιχεία για την ύπαρξη κάποιας εβραϊκής κοινότητας στην Αθήνα υπάρχουν μόνο από τις αρχές του α΄ αιώνα μ.Χ. Ο Αγρίππας ο Α΄ σε επιστολή του προς τον Γάιο Καλλιγούλα αναφέρει την Αττική σαν μία από τις περιοχές που κατοικούν Εβραίοι (Φίλων, Legat.281). Επίσης ο Παύλος επισκέφθηκε μία συναγωγή στην Αθήνα και συνάντησε εκεί, εκτός από Εβραίους, αρκετούς εθνικούς που τιμούσαν την Ιουδαϊκή θρησκεία (Πράξεις, 17:17). «Διελέγετο λοιπόν εν τη Συναγωγή μετά των Ιουδαίων και μετά των θεοσεβών και εν τη αγορά καθ’ εκάστη ημέρα μετά των τυχόντων». Διάφορες επιγραφές μαρτυρούν, ότι στην Αθήνα έζησαν Σαμαρίτες (I.G., ed. Minor. Nol. 2-3, part 3|2, now. 10219-92), καθώς και Εβραίοι (no. 12609), συμπεριλαμβανομένου κι ενός Ιεροσολυμίτου (no.8934).
Στην Ιουδαίο – ελληνιστική λογοτεχνία δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην Αθήνα, την περιφημότερη πόλη του ελληνικού πολιτισμού. Ο Φίλων αναφέρεται στην Αθήνα με βαθύ σεβασμό, κατά το πρότυπο των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων (βλ.prob.140), και μνημονεύει φημισμένα πρόσωπα της ιστορίας της Αθήνας, όπως τον Σόλων (Spe. 3:22), όπως επίσης και ιστορικά γεγονότα, που σχετίζονται με την Αθήνα, συμπεριλαμβανομένης και της διαμάχης Αθηναίων και Λακεδαιμονίων, (Mos. 2:19). Ο Ιώσηπος αναφέρεται συχνά στην Αθήνα και τα έθιμά της, ιδιαίτερα στο έρο του «Κατ’Απίωνος».
Σημαίνουσα θέση κατέχει η Αθήνα και στην Ταλμουδική – Μιδρασική λογοτεχνία. Το Μιδράς επί του βιβλίου «Θρήνοι» περιέχει αναρίθμητες ιστορίες – θρύλους, που σκοπό έχουν να συγκρίνουν την αξία Εβραίων της Ιερουσαλήμ και Αθηναίων. Πολλές από αυτές τις iστορίες αρχίζουν με τη φράση : «Κάποιος Αθηναίος ήλθε στην Ιερουσαλήμ». Στο βαβυλωνιακό Ταλμούδ καταχωρείται η ιστορία του Ραββί Γεοσούα μπεν Χανανία, ο οποίος με την προτροπή του Ρωμαίου αυτοκράτορα ήρθε στην Αθήνα και διεξήγαγε διαλογική συζήτηση με τους πρεσβύτες της πόλης. (...)»

Τα συμπεράσματα δικά σας.

Από την ιστοσελίδα του κ. Άγγελου Σακκέτου

www.sakketosaggelos.gr