Μήπως η νέα Ευρώπη που αναδύεται μέσα από την κρίση θα είναι γερμανική; Στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, η εξουσία στην Ευρώπη μοιάζει να μετατοπίστηκε προς..
κάποιες πρωτεύουσες, και πιο συγκεκριμένα προς το Βερολίνο.
Με την Γερμανία όμως σε φάση εσωστρέφειας, την Γαλλία σε φάση υποβάθμισης, και την Βρετανία αποστασιοποιημένη, η μεγάλη εξέλιξη στην ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική είναι ότι επιτέλους ήρθε ή ώρα του «μικρού», που σκέφτεται «μεγάλα».
Στη σημερινή Ευρώπη, κάποιες σημαντικές κινήσεις διεξάγονται όχι μόνο στο Βερολίνο, στο Παρίσι και στο Λονδίνο, αλλά στην Στοκχόλμη και την Βαρσοβία. Και με τις σημαντικές εξελίξεις στα διεθνή ζητήματα (Αίγυπτος, Συρία, κλπ), οι διάφορες ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες είναι καλοδεχούμενες, ανεξάρτητα από το από που προέρχονται.
Σε θέματα εξωτερικής και οικονομικής πολιτικής, η Γερμανία μπορεί να ασκήσει μια αποφασιστική ηγεσία στην ΕΕ, όταν το θέλει. Για παράδειγμα, σε συνεργασία με την Πολωνία, οδήγησε την ευρωπαϊκή προσπάθεια μιας συντονισμένης προσέγγισης προς την Ρωσία, και έδειξε τα μπράτσα της στη Σερβία. Σε κάποια άλλα όμως ζητήματα, όπως στη Λιβύη, η Γερμανία απέφυγε να ηγηθεί και χρησιμοποίησε την νέα δύναμή της ακολουθώντας τις δικές της προτιμήσεις απέναντι στα υπόλοιπα μέλη της ΕΕ.
Έτσι, για να απαντήσουμε στο διάσημο ερώτημα του Henry Kissinger, ως προς τον ποιον πρέπει να καλέσει στο τηλέφωνο όταν θέλει να μιλήσει με την Ευρώπη, σίγουρα όχι απαραίτητα την Γερμανίδα καγκελάριο.
Μπορεί η Γερμανία να επιβάλλει τις οικονομικές της προτιμήσεις στα κράτη μέλη της ευρωζώνης, δεν θέλει όμως να χρησιμοποιήσει στρατιωτική βία ως εργαλείο εξωτερικής πολιτικής, όπως έδειξε στη περίπτωση της Λιβύης.
Επιπλέον, η Γερμανία μετατρέπεται σε «γεω-οικονομική» δύναμη, με κινητήριο μοχλό τις εξαγωγές της. Χρησιμοποιώντας τα οικονομικά της όπλα, για σκοπούς εξωτερικής πολιτικής, η Γερμανία σταδιακά στρέφει τα νώτα της στους Ευρωπαίους εταίρους της.
Εν τω μεταξύ, η Γαλλία χάνει την ισχύ της σε σχέση με την Γερμανία, στα οικονομικά θέματα, αλλά συνεχίζει να έχει σοβαρό ρόλο στην εξωτερική πολιτική. Οι Γάλλοι ηγήθηκαν της επίθεσης εναντίον της Λιβύης, ηγούνται των κυρώσεων εναντίον του Ιράν, και στηρίζουν ενεργά τον ΟΗΕ στο θέμα της Ακτής του Ελεφαντοστού.
Αυτή όμως η μονομερής ηγετική στάση της Γαλλίας προκαλεί αντιζηλίες στα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη. Για παράδειγμα, ο Nicolas Sarkozy προκατέβαλε την κοινή ευρωπαϊκή στάση στο ζήτημα του παλαιστινιακού κράτους τον περασμένο Σεπτέμβριο στον ΟΗΕ. Με άλλα λόγια, ακόμη και όταν η Γαλλία ηγείται, το κάνει άτσαλα.
Εκτός από την συμμετοχή της στην επιχείρηση της Λιβύης, στο πλευρό της Γαλλίας, η Βρετανία καθίσταται όλο και πιο ασήμαντη στην χάραξη της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής. Ακόμη και όταν προέβαλλε βέτο στην δημιουργία μιας δημοσιονομικής ένωσης στην ΕΕ τον περασμένο Δεκέμβριο, ο ρόλος της δεν ήταν ηγετικός.
Το Λονδίνο συνεχίζει να υποστηρίζει την μεγέθυνση της ΕΕ, την συνεργασία με την Τουρκία και την ανάπτυξη στην Αφρική. Δεν έχει προτείνει όμως κάποια δημιουργική πρωτοβουλία που θα έπειθε τα υπόλοιπα κράτη μέλη ή που θα άλλαζε τους όρους των συζητήσεων στα ζητήματα της ΕΕ. Μάλιστα, σε θέματα στρατηγικών εταίρων όπως Κίνα και Ρωσία, η Βρετανία ακολουθεί, αντί να ηγείται.
Την ώρα που οι τρεις μεγάλοι της ΕΕ επιδιώκουν τα δικά τους στενά εθνικά συμφέροντα, υπάρχουν κάποιες άλλες χώρες μέλη που αρχίζουν και παίζουν ηγετικό ρόλο στην εξωτερική πολιτική της ΕΕ. Για παράδειγμα η Σουηδία, που είναι η 14η μεγαλύτερη χώρα της ΕΕ σε πληθυσμό και 8η σε ΑΕΠ. Υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού Fredrik Reinfeldt και του υπουργού Εξωτερικών Carl Bildt, δείχνει τα δόντια της. Πέρσι αύξησε την βοήθειά της προς την Β. Αφρική κατά €11 εκατ., πρότεινε μια ευρωπαϊκή αποστολή στη Τυνησία λίγο μετά την εκεί επανάσταση με σκοπό την προώθηση της δημοκρατίας και ήταν από τις πρώτες φωνές υπέρ της λιβυκής εξέγερσης και της εφαρμογής των ψηφισμάτων του ΟΗΕ.
Κάτι ανάλογο κάνει και η Πολωνία. Ο πρωθυπουργός Donald Tusk και ο υπουργός Εξωτερικών Radek Sikorski έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες όσον αφορά στην ευρωπαϊκή θέση απέναντι στη Ρωσία, με την Πολωνία να έχει ξεπεράσει τις διαφορές της με αυτήν. Παράλληλα, η Πολωνία ηγείται στα ζητήματα της ευρωπαϊκής άμυνας, αν και δεν θέλησε να μετάσχει στην επιχείρηση της Λιβύης. Όλα αυτά αντανακλούν την δύναμη της πολωνικής οικονομίας, που αναμένεται να αναπτυχθεί περισσότερο από 3% το 2012, πολύ πιο γρήγορα από κάθε άλλη χώρα της ΕΕ.
Μπορεί η Γερμανία να τραβάει όλη την προσοχή εν καιρώ κρίσης, αλλά η περασμένη χρονιά μας θύμισε πως η Ευρώπη γίνεται πιο αποτελεσματική, και αποκτά περισσότερη επιρροή, όταν τα μικρά κράτη ενώνονται με τα μεγάλα ή αποφασίζουν να ηγηθούν.
Για παράδειγμα, στο ζήτημα του Ιράν, με την εξαίρεση της Ελλάδας, οι Ευρωπαίοι πέτυχαν συναίνεση για να επιβληθεί εμπάργκο στο ιρανικό πετρέλαιο.
Για αυτό και καταλήγοντας, η Ευρώπη χρειάζεται την ηγεσία της Πολωνίας και της Σουηδίας. Κάτι βέβαια που μπορεί να μην είναι αρκετό σε μια ΕΕ με περισσότερους από 500 εκατ. κατοίκους. Για αυτό θα πρέπει και άλλες χώρες μέλη να ακολουθήσουν το σουηδικό και πολωνικό παράδειγμα, για να γίνει πιο αποτελεσματική η ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική.
project-syndicate.org
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου