Συγχωνεύσεις νοσοκομείων: μύθος και πραγματικότητα

Μοιραστείτε το στο facebook





Η Πραγματικότητα
Στη χώρα μας υπάρχουν αναπτυγμένες περί τις 35.000 νοσοκομειακές κλίνες αριθμός που πλησιάζει αναλογικά αυτόν των αναπτυγμένων κρατών της Ευρώπης, ενώ υπάρχουν και γύρω στους..
20.000 ιατρούς που υπηρετούν στο ΕΣΥ. Παρόλα αυτά, αν δούμε το χάρτη ροών ασθενών εντός της χώρας, θα διαπιστώσουμε πως η ροή αυτή είναι θετική μονάχα στους νομούς Αττικής, Θεσσαλονίκης, Έβρου, Ιωαννίνων, Λάρισας, Πάτρας και Ηρακλείου. Αυτό θεωρείται εύλογο μιας και στους νομούς αυτούς λειτουργούν τα Πανεπιστημιακά και τα άλλα νοσοκομεία τριτοβάθμιας φροντίδας. Εκείνο που δεν είναι φυσιολογικό όμως, είναι η ύπαρξη 24 νομών (σχεδόν οι μισοί) όπου η ροή των ασθενών προς τα κέντρα είναι μη αποδεκτή (> 26%) σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα. Σε 12 ακόμη νομούς της χώρας, η ροή είναι υψηλή και ως εκ τούτου θα πρέπει να διερευνηθεί. Συνολικά φαίνεται πως πάνω από 500.000 συμπατριώτες μας (στη συντριπτική τους πλειοψηφία από την περιφέρεια) μετακινούνται κάθε χρόνο εντός της χώρας για λόγους νοσηλείας!
Δεδομένου ότι τα 154 νοσοκομεία του ΕΣΥ είναι ανεπτυγμένα αρκετά ομαλά σε σχέση με τον αντίστοιχο πληθυσμό στις υγειονομικές περιφέρειες, ο λόγος αυτής της εξαιρετικά μεγάλης μετακίνησης ασθενών για νοσηλεία εντός της χώρας θα πρέπει να αναζητηθεί στις δυνατότητες και την αντίστοιχη ποιότητα υπηρεσιών υγείας που προσφέρουν κυρίως τα νοσοκομεία της περιφέρειας. Μελετώντας την πληρότητα κλινών των μικρών επαρχιακών νοσοκομείων, βλέπουμε πως είναι σύνηθες φαινόμενο να κυμαίνεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα και πολλές φορές βρίσκεται πολύ κάτω από το όριο του 70% που θεωρείται διεθνώς μια «κόκκινη γραμμή» κάτω από την οποία θα πρέπει να γίνεται άμεση παρέμβαση στις συγκεκριμένες δομές ώστε να εναρμονίζεται η προσφορά υπηρεσιών υγείας με τις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού. Φαίνεται λοιπόν, πως οι παρεμβάσεις που σχεδιάζονται σε αυτόν τον τομέα, είναι εντελώς αναγκαίες και θα ήταν απαραίτητες και χωρίς την ύπαρξη του μνημονίου και της βαθιάς δημοσιονομικής κρίσης.
Ο Μύθος
Είναι λοιπόν μύθος πως οι συγχωνεύσεις και οι άλλες αλλαγές που σχεδιάζονται για τα περιφερειακά νοσοκομεία του ΕΣΥ είναι απότοκα οικονομικών περικοπών και έλλειψης πόρων μονάχα. Αντίθετα, είναι μάλλον μια αναγκαία και σοβαρή παρέμβαση προς την κατεύθυνση της καλύτερης εκμετάλλευσης των πόρων που απορροφά η δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια φροντίδα υγείας και της βελτίωσης της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας, παρά μια οικονομίστικη και περιοριστική πολιτική.  Μέσω αυτών των αλλαγών, μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος της πληρέστερης δυνατόν φροντίδας υγείας το πλησιέστερο δυνατόν στους τόπους κατοικίας των ληπτών αυτής της φροντίδας.  Φυσικά θα υπάρξουν στο τέλος και οικονομίες κλίμακας, αλλά αυτό δεν είναι το κυρίως ζητούμενο, παρ όλο που είναι ευπρόσδεκτο. Η δημιουργία ισχυρών ή εξειδικευμένων νοσοκομειακών μονάδων στην περιφέρεια που θα μπορούν να προσφέρουν πλήρη περίθαλψη  και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες στους πολίτες, περνά αναπόφευκτα μέσα από την επαναχωροθέτηση, τη συγχώνευση (διοικητική και λειτουργική) και την εξειδίκευση των υπαρχόντων μονάδων του ΕΣΥ.
Ένα μικρό νοσοκομείο με πληρότητα 20 – 40 % μπορεί να αποτελέσει ισχυρότερο «εργαλείο» υγείας αν λειτουργήσει ως αστικό κέντρο υγείας, επιτρέποντας σε ένα διπλανό του με το οποίο θα συλλειτουργούν να μεγαλώσει και να αποτελέσει ανάχωμα προς τη ροή των ντόπιων ασθενών στα νοσοκομεία των κέντρων. Μέχρι σήμερα δυστυχώς και στις δύο περιπτώσεις τα νοσοκομεία σαν κι αυτά λειτουργούν ως «τροχονόμοι» και διανομείς ασθενών στα μεγάλα εξειδικευμένα νοσοκομεία των αστικών κέντρων. Με τον ίδιο μηχανισμό, μπορούμε να έχουμε ομάδες συνεργαζόμενων νοσοκομείων που να βρίσκονται σε ακτίνα λίγων χιλιομέτρων και τα οποία ενώ θα διατηρούν μια δομή βασικών κλινικών και υπηρεσιών (ΤΕΠ, Παθολογική, Ορθοπεδική, Χειρουργική, Ημερήσια Φροντίδα, Εξωτερικά Ιατρεία) θα μπορούν να παρουσιάζουν εξειδίκευση στις υπόλοιπες κλινικές τους (π.χ. στην ογκολογική, στην νευροχειρουργική, στη μαιευτική, στην παιδιατρική, στην αποκατάσταση, κ.ο.κ) ώστε να παρέχουν συνολικά όλες τις υπηρεσίες στους ασθενείς της ευρύτερης περιοχής με υψηλή ποιότητα και αποτελεσματικότητα. Με αυτόν τον τρόπο είναι δυνατόν να δημιουργηθούν στην περιφέρεια πυρήνες νοσοκομείων πραγματικής δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας περίθαλψης κάτι που είναι κατά τη γνώμη μου ουσιαστικότερο και πιο αποτελεσματικό για την υγεία των κατοίκων, παρά η ύπαρξη πολλών μικρών «διακοσμητικών» νοσοκομείων, που στην πράξη ελάχιστα βοηθούν στην αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων υγείας και αναγκάζουν τους πολίτες να διαρρέουν στα μεγάλα κέντρα για να βρουν τις εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας που χρειάζονται.
Μέχρι σήμερα έχουν γίνει κάποια βήματα κυρίως προς την διοικητική συγχώνευση γειτονικών νοσοκομείων αλλά οι ουσιαστικές αλλαγές προσκρούουν στις «αντιρρήσεις» των τοπικών αρχόντων. Πολλοί αυτόκλητοι «σωτήρες» της δύσμοιρης ελληνικής περιφέρειας ξεσηκώνουν τον κόσμο στις τοπικές κοινωνίες επισείοντας πάνω από τις κεφαλές των κατοίκων τους τον «μπαμπούλα» του κλεισίματος νοσοκομείων και της εγκατάλειψης των τοπικών πληθυσμών στο έλεος των ασθενειών και της υγειονομικής υποβάθμισης. Πολλή μελάνη χύνεται και πολλά κροκοδείλια δάκρια τρέχουν ποτάμι από ευαίσθητους αυτοδιοικητικούς οφθαλμούς για χάρη της υγείας των ψηφοφόρων τους. Έχοντας πλήρη άγνοια (οι περισσότεροι) για θέματα υγείας, πατάνε πάνω στην εύλογη ανησυχία των ανθρώπων για το πολύτιμο αγαθό της υγείας και μετατρέπονται σε υπερμάχους της «βιτρίνας» και πολέμιους κάθε ορθολογικού σχεδιασμού που θα βοηθούσε πραγματικά στην αναβάθμιση της υγειονομικής περίθαλψης στον τόπο τους. Επιμένουν να διατηρηθούν αυτόνομα νοσοκομεία (κατ όνομα μόνο), που στην πραγματικότητα  προσφέρουν ελάχιστες δευτεροβάθμιες (ούτε λόγος για τριτοβάθμιες)  υπηρεσίες υγείας λόγω ελλείψεων σε υποδομές και προσωπικό, σε αποστάσεις που μπορεί παλαιότερα για τα κάρα και τα μουλάρια να φαινόταν μεγάλες αλλά σήμερα καλύπτονται σε ελάχιστα λεπτά της ώρας.
Συμπέρασμα
Θα πρέπει το υπουργείο Υγείας να επιχειρήσει με σθένος, ορθό σχεδιασμό και τόλμη τις παρεμβάσεις στον τομέα της επαναχωροθέτησης και επαναπροσδιορισμού της λειτουργίας των επαρχιακών νοσοκομείων του ΕΣΥ. Σε συνδυασμό με την θέσπιση του θεσμού των αστικών κέντρων υγείας, και το κλείσιμο των αγροτικών κέντρων υγείας που υπολειτουργούν δραματικά, είναι ένα απαραίτητο και ουσιαστικό βήμα που πρέπει, αψηφώντας τις όποιες τοπικές αντιδράσεις και αντιρρήσεις, να πραγματοποιηθεί άμεσα. Στο βαθμό που οι παρεμβάσεις αυτές θα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, οι καρποί τους θα γίνουν τόσο σύντομα ορατοί από τους πολίτες της περιφέρειας, που οι αντιδράσεις θα καμφθούν εν τη γενέσει τους, από μια καλύτερη και πιο ευοίωνη υγειονομική πραγματικότητα για όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από τον τόπο κατοικίας, την ιδιότητα και την οικονομική τους δύναμη. Αυτός ήταν άλλωστε και ένας από τους αρχικούς στόχους της θέσπισης του ΕΣΥ σχεδόν τριάντα χρόνια νωρίτερα.
Akenaton
Υ.Γ. Υπάρχει μια ιδιαιτερότητα στην χώρα μας που αφορά τα νησιά μας. Εκεί ο σχεδιασμός θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικός. Τα υπάρχοντα νοσοκομεία θα πρέπει να αναβαθμιστούν (εκτός εξαιρέσεων) και να στελεχωθούν επαρκώς μέσω κινητοδότησης για την υπηρέτηση σε αυτά ιατρών και νοσηλευτών. Σε συνδυασμό με την αναβάθμιση των περιφερειακών και αγροτικών ιατρείων (όπου θα πρέπει να υπηρετούν μόνιμοι ειδικοί ιατροί) και τον ανασχεδιασμό του συστήματος διακομιδής ασθενών, το δίχτυ υγειονομικής προστασίας θα πρέπει να πυκνώσει και να ενισχυθεί πάνω από τους ακριτικούς αυτούς πληθυσμούς μας. Αυτό θα είναι και ένα επιπλέον κίνητρο για την ανάπτυξή τους και την ολοκλήρωση της αναστροφής της πληθυσμιακής τους ερήμωσης που ευτυχώς ήδη άρχισε να συντελείται ελέω κρίσης.