Του Κώστα Ροδινού
Μοιραστείτε το στο facebook
Όταν παίζεις, επι μακρόν, με τη φωτιά διατρέχεις τον κίνδυνο αυτή να ξεφύγει από τον έλεγχο (άρα στο τέλος να προκληθούν μεγαλύτερες ζημιές), ενώ δεν αποκλείεται να καείς..
και ο ίδιος! Πολύ φοβούμαι ό,τι η γερμανική πολιτική ηγεσία βρίσκεται σ’ αυτή την εξαιρετικά δυσάρεστη θέση.
Αναμφίβολα, η Γερμανία από το τέλος του 2009 και μετά «παίζει» με την κρίση της Ευρωζώνης. Για την ακρίβεια τη χρησιμοποίησε προς όφελός της, αδιαφορώντας προκλητικά για τις επιπτώσεις της στη ζώνη του ευρώ και ειδικότερα του Νότου. Ακόμα και προχθές η Γερμανία ….δανείστηκε από τις αγορές με επιτόκιο 0.020% όταν Ισπανία και Ιταλία έφτασαν πληρώνουν μέχρι και 7%!
Η καταστροφική λιτότητα
Το δίδυμο Μέρκελ-Σόϊμπλε εδώ και τρία χρόνια επιβάλλει μια κοντόφθαλμη πολιτική διαχείρισης της κρίσης, ενώ στην ουσία κάνει ό,τι περνά από το χέρι του για να τη …συντηρήσει! Πάρτε για παράδειγμα την περίπτωση της Ελλάδος. Κάθε λύση…διαρκούσε τρείς μέρες, πριν αυτή αποδομηθεί πλήρως από τις …αγορές και σε κάθε Σύνοδο Κορυφής διαπίστωναν οτι η προηγούμενη λύση …σωτηρίας ήταν ανεπαρκής. Ξεκινήσαμε με ένα «τριετές μνημόνιο» ύψους 120 δις και αισίως φτάσαμε στο …τρίτο μνημόνιο, ενώ έχει …χαθεί και ο λογαριασμός των δις! Για να φτάσουμε που; Να έχουμε το 2020 ή το 2022 ή το 2024 δημόσιο χρέος αυτό που σχεδόν είχαμε το 2009!
Δείτε τη διαπίστωση της ΕΛΣΤΑΤ για την πορεία της οικονομία μας. Βαθιά ύφεση, της τάξεως του 7,2%, το γ’ τρίμηνο του 2012, ενώ το ΑΕΠ, σε σταθερές τιμές, ….επέστρεψε 11 χρόνια πίσω, στο 2001 (44,6 δισ. ευρώ το γ´ τρίμηνο του 2012 , 43,4 δισ. ευρώ το γ´ τρίμηνο 2001).
Χαρακτηριστική είναι η διαπίστωση του κ. Προβόπουλου στο άρθρο στη Wall Street Journal, “το πραγματικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 20% – και συνεχίζει να υποχωρεί. Η ανεργία αυξήθηκε στο 25%, ξεκινώντας από ποσοστό χαμηλότερο του 8%, – και συνεχίζει να αυξάνεται. Το βιοτικό επίπεδο κατακρημνίσθηκε – και συνεχίζει να υποχωρεί. Τα μεγέθη αυτά είναι αντίστοιχα με εκείνα του αμερικανικού «Μεγάλου Κραχ»»
Και καλά η Ελλάδα είχε χρόνια δομικά προβλήματα (που είχε) και ήταν ο αδύναμος κρίκος της Ευρωζώνης. Οι Έλληνες είναι ….αντιπαραγωγικοί και τεμπέληδες, άρα ευθύνονται οι ίδιοι για τις συμφορές που τους βρήκαν. Επί πλέον δεν …υλοποιούν τα υπεσχημένα και συνεχώς ζητούν περισσότερα χρήματα. Λίγο-πολύ αυτή ήταν η προσφιλής επιχειρηματολογία. Και για κάποιο διάστημα, αποδεικνυόταν πειστική, είναι αλήθεια.
Θα πρέπει να ήταν προς το τέλος του 2010 όταν ο πολύπειρος Ρομάνο Πρόντι είπε ό,τι το ελληνικό πρόβλημα θα μπορούσε να λυθεί «σε 5 λεπτά»! Δεν ξέρω, αν αρκούσαν μόνο «5 λεπτά», σίγουρα όμως θα βοηθούσε μεγαλύτερη διορατικότητα και αποφασιστικότητα.
Όμως ήταν ζήτημα χρόνου η φωτιά να πάρει διαστάσεις.
Η Ισπανία δεν βρίσκεται αντιμέτωπη μόνο με τον το κίνδυνο της οικονομικής κατάρρευσης, αλλά και εκείνον της διάλυσης της κρατικής της οντότητας και πολλοί πιστεύουν ότι ο κ. Ραχόϊ απλώς αναζητά μια καλύτερη συγκυρία για να υποβάλλει αίτημα …βοήθειας.
Η Πορτογαλία ακολουθεί τα …βήματα της Ελλάδος.
Η Κύπρος ήδη διαπραγματεύεται το δικό της μνημόνιο.
Η Ιταλία, δυσκολεύεται όλο και περισσότερο.
Ακόμα και η Ιρλανδία που αποτελεί το …..επιτυχημένο case study και….αναβαθμίστηκε ασθμένως από τον Οίκο Fitch, είναι σε μια πολύ εύθραυστη πορεία.
Το ζητούμενο, όμως, δεν είναι τόσο η ραγδαία επιδείνωση των οικονομικών δεδομένων στον Ευρωπαϊκό Νότο. Είναι κυρίως η κοινωνική κατάρρευση συνεπεία της κρίσης. Οι προχθεσινές ογκώδεις διαδηλώσεις στέλνουν ένα ηχηρό μήνυμα ότι η κατάσταση βρίσκεται ήδη εκτός ελέγχου.
Εκείνο που επιδεινώνει τα πράγματα ακόμα περισσότερο είναι η παντελής έλλειψη ελπίδας.
Η λάθος συνταγή…
Που έγινε λάθος; Έγραφε προχθές ο P. Krugman στους ΝΥΤ,αναφερόμενος στις ΗΠΑ, αλλά νομίζω ότι το αυτό ισχύει και για την ΕΕ:
«Το 2010, οι ιέρακες του ελλείμματος κυριάρχησαν στην πολιτική μας συζήτηση. Σε μια περίοδο μαζικής ανεργίας και ιστορικά χαμηλού κόστους δανεισμού, σε μια περίοδο που η οικονομική θεωρία λέει ότι χρειαζόμασταν περισσότερες, όχι λιγότερες, δημόσιες δαπάνες, οι ιέρακες έπεισαν το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής τάξης ότι τα ελλείμματα, και όχι οι θέσεις εργασίας, θα έπρεπε να είναι η υπ’ αριθμόν 1 προτεραιότητα για την οικονομία μας.»
Ενώ, ο γνωστός μας Τσάρλς Νταλάρα, μιλώντας προχθές στην Αθήνα, επισήμανε: «η λιτότητα εγκλωβίζει όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και την Ευρωζώνη, σε μια περίοδο πολύ χαμηλής ανάπτυξης. Αν δει κανείς τα στοιχεία, θα διαπιστώσει ότι πρόβλημα δεν αντιμετωπίζει μόνο η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, αλλά ότι το πρόβλημα εξαπλώνεται και στη Γαλλία, την Ισπανία, την Ολλανδία και σε άλλες χώρες».
Είναι προφανές ότι τα «πακέτα σωτηρίας» δεν αποτελούν λύση, ούτε η Γερμανία και τα άλλα τσομπανόσκυλα της λιτότητας μπορούν να επιμείνουν στην ίδια πολιτική.
Αυτό δεν είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της Γερμανίας. Ποιος είναι ο κίνδυνος; Το έγραψαν πρόσφατα οι Financial Times:
“Το ανεξέλεγκτο τραπεζικό ρίσκο δημιουργεί έκρηξη στο σύστημα. Το πιθανότερο είναι ότι οι περιφερειακές κυβερνήσεις ακόμη θα στενάζουν κάτω από το βάρος των χρεών και δεν θα έχουν την δυνατότητα να σώσουν τις τράπεζές τους. Το κόστος των διασώσεων θα πέσει τότε στους μηχανισμούς, πιθανότατα τον European Stability Mechanism. Η Γερμανία διαθέτει το ένα τέταρτο από τα κεφάλαια του ESM, οπότε θα αναμένεται από την Γερμανία να πληρώσει σε μεγάλο βαθμό την κρίση που απεγνωσμένα προσπάθησε να αποφύγει….”
Η κ. Μέρκελ μπαίνει σε προεκλογική τροχιά και πολύ θα ήθελε να αφήσει την κρίση πίσω της, πολύ δε περισσότερο να την κρατήσει όσο το δυνατόν πιο μακριά από τη Γερμανία. Για προφανείς λόγους.
Προσπαθεί, λοιπόν, να τα κρύψει όλα κάτω από το χαλί, τουλάχιστον μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2013.
Το έξυπνο πουλί…
Όμως, αυτοί οι υπολογισμοί δεν έλαβαν υπόψιν τους τον…ξενοδόχο! Που στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν το ΔΝΤ και η κ. Λαγκάρντ! Και όχι, μόνο…
Η κ. Λαγκάρντ το είπε, όσο πιο κομψά μπορούσε, «θέλουμε μια πραγματική λύση για την Ελλάδα»!
Μέρκελ και Σόϊμπλε, από την άλλη πλευρά, εργάζονται για μια από τις …λύσεις που επέβαλαν τα τελευταία χρόνια. Και οι οποίες απεδείχθησαν, εκ των πραγμάτων, καταστροφικές.
Και γιατί αυτό έχει σημασία; Έχει σημασία γιατί μια «πραγματική λύση για την Ελλάδα», θα αποτελέσει τον πρόδρομο για ..πραγματικές λύσεις για το σύνολο της Ευρωζώνης.
Ίσως, είναι η πρώτη φορά από τότε που ξέσπασε η κρίση που η Γερμανία δεν έχει και πολλές επιλογές. Επίσης, για πρώτη φορά, ο χρόνος δεν δουλεύει υπέρ της, αλλά εναντίον της;
Είναι έτοιμη να ανταποκριθεί;
Το σκηνικό μου θυμίζει μια σκηνή από τον Jerry Maguire; Ο Τom Cruise ζητούσε καλύτερο συμβόλαιο για τον παίκτη του πριν αρχίσει η σεζόν. Όμως, ο Γενικός Διευθυντής της Ομάδος, ήθελε ακόμα ένα χρόνο γιατί επένδυε σε μια όχι και τόσο καλή …απόδοση του παίκτη. Θυμάστε, πόσα πλήρωσε στο τέλος! Ο ….Γενικός Διευθυντής….
Μοιραστείτε το στο facebookΌταν παίζεις, επι μακρόν, με τη φωτιά διατρέχεις τον κίνδυνο αυτή να ξεφύγει από τον έλεγχο (άρα στο τέλος να προκληθούν μεγαλύτερες ζημιές), ενώ δεν αποκλείεται να καείς..
και ο ίδιος! Πολύ φοβούμαι ό,τι η γερμανική πολιτική ηγεσία βρίσκεται σ’ αυτή την εξαιρετικά δυσάρεστη θέση.
Αναμφίβολα, η Γερμανία από το τέλος του 2009 και μετά «παίζει» με την κρίση της Ευρωζώνης. Για την ακρίβεια τη χρησιμοποίησε προς όφελός της, αδιαφορώντας προκλητικά για τις επιπτώσεις της στη ζώνη του ευρώ και ειδικότερα του Νότου. Ακόμα και προχθές η Γερμανία ….δανείστηκε από τις αγορές με επιτόκιο 0.020% όταν Ισπανία και Ιταλία έφτασαν πληρώνουν μέχρι και 7%!
Η καταστροφική λιτότητα
Το δίδυμο Μέρκελ-Σόϊμπλε εδώ και τρία χρόνια επιβάλλει μια κοντόφθαλμη πολιτική διαχείρισης της κρίσης, ενώ στην ουσία κάνει ό,τι περνά από το χέρι του για να τη …συντηρήσει! Πάρτε για παράδειγμα την περίπτωση της Ελλάδος. Κάθε λύση…διαρκούσε τρείς μέρες, πριν αυτή αποδομηθεί πλήρως από τις …αγορές και σε κάθε Σύνοδο Κορυφής διαπίστωναν οτι η προηγούμενη λύση …σωτηρίας ήταν ανεπαρκής. Ξεκινήσαμε με ένα «τριετές μνημόνιο» ύψους 120 δις και αισίως φτάσαμε στο …τρίτο μνημόνιο, ενώ έχει …χαθεί και ο λογαριασμός των δις! Για να φτάσουμε που; Να έχουμε το 2020 ή το 2022 ή το 2024 δημόσιο χρέος αυτό που σχεδόν είχαμε το 2009!
Δείτε τη διαπίστωση της ΕΛΣΤΑΤ για την πορεία της οικονομία μας. Βαθιά ύφεση, της τάξεως του 7,2%, το γ’ τρίμηνο του 2012, ενώ το ΑΕΠ, σε σταθερές τιμές, ….επέστρεψε 11 χρόνια πίσω, στο 2001 (44,6 δισ. ευρώ το γ´ τρίμηνο του 2012 , 43,4 δισ. ευρώ το γ´ τρίμηνο 2001).
Χαρακτηριστική είναι η διαπίστωση του κ. Προβόπουλου στο άρθρο στη Wall Street Journal, “το πραγματικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 20% – και συνεχίζει να υποχωρεί. Η ανεργία αυξήθηκε στο 25%, ξεκινώντας από ποσοστό χαμηλότερο του 8%, – και συνεχίζει να αυξάνεται. Το βιοτικό επίπεδο κατακρημνίσθηκε – και συνεχίζει να υποχωρεί. Τα μεγέθη αυτά είναι αντίστοιχα με εκείνα του αμερικανικού «Μεγάλου Κραχ»»
Και καλά η Ελλάδα είχε χρόνια δομικά προβλήματα (που είχε) και ήταν ο αδύναμος κρίκος της Ευρωζώνης. Οι Έλληνες είναι ….αντιπαραγωγικοί και τεμπέληδες, άρα ευθύνονται οι ίδιοι για τις συμφορές που τους βρήκαν. Επί πλέον δεν …υλοποιούν τα υπεσχημένα και συνεχώς ζητούν περισσότερα χρήματα. Λίγο-πολύ αυτή ήταν η προσφιλής επιχειρηματολογία. Και για κάποιο διάστημα, αποδεικνυόταν πειστική, είναι αλήθεια.
Θα πρέπει να ήταν προς το τέλος του 2010 όταν ο πολύπειρος Ρομάνο Πρόντι είπε ό,τι το ελληνικό πρόβλημα θα μπορούσε να λυθεί «σε 5 λεπτά»! Δεν ξέρω, αν αρκούσαν μόνο «5 λεπτά», σίγουρα όμως θα βοηθούσε μεγαλύτερη διορατικότητα και αποφασιστικότητα.
Όμως ήταν ζήτημα χρόνου η φωτιά να πάρει διαστάσεις.
Η Ισπανία δεν βρίσκεται αντιμέτωπη μόνο με τον το κίνδυνο της οικονομικής κατάρρευσης, αλλά και εκείνον της διάλυσης της κρατικής της οντότητας και πολλοί πιστεύουν ότι ο κ. Ραχόϊ απλώς αναζητά μια καλύτερη συγκυρία για να υποβάλλει αίτημα …βοήθειας.
Η Πορτογαλία ακολουθεί τα …βήματα της Ελλάδος.
Η Κύπρος ήδη διαπραγματεύεται το δικό της μνημόνιο.
Η Ιταλία, δυσκολεύεται όλο και περισσότερο.
Ακόμα και η Ιρλανδία που αποτελεί το …..επιτυχημένο case study και….αναβαθμίστηκε ασθμένως από τον Οίκο Fitch, είναι σε μια πολύ εύθραυστη πορεία.
Το ζητούμενο, όμως, δεν είναι τόσο η ραγδαία επιδείνωση των οικονομικών δεδομένων στον Ευρωπαϊκό Νότο. Είναι κυρίως η κοινωνική κατάρρευση συνεπεία της κρίσης. Οι προχθεσινές ογκώδεις διαδηλώσεις στέλνουν ένα ηχηρό μήνυμα ότι η κατάσταση βρίσκεται ήδη εκτός ελέγχου.
Εκείνο που επιδεινώνει τα πράγματα ακόμα περισσότερο είναι η παντελής έλλειψη ελπίδας.
Η λάθος συνταγή…
Που έγινε λάθος; Έγραφε προχθές ο P. Krugman στους ΝΥΤ,αναφερόμενος στις ΗΠΑ, αλλά νομίζω ότι το αυτό ισχύει και για την ΕΕ:
«Το 2010, οι ιέρακες του ελλείμματος κυριάρχησαν στην πολιτική μας συζήτηση. Σε μια περίοδο μαζικής ανεργίας και ιστορικά χαμηλού κόστους δανεισμού, σε μια περίοδο που η οικονομική θεωρία λέει ότι χρειαζόμασταν περισσότερες, όχι λιγότερες, δημόσιες δαπάνες, οι ιέρακες έπεισαν το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής τάξης ότι τα ελλείμματα, και όχι οι θέσεις εργασίας, θα έπρεπε να είναι η υπ’ αριθμόν 1 προτεραιότητα για την οικονομία μας.»
Ενώ, ο γνωστός μας Τσάρλς Νταλάρα, μιλώντας προχθές στην Αθήνα, επισήμανε: «η λιτότητα εγκλωβίζει όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και την Ευρωζώνη, σε μια περίοδο πολύ χαμηλής ανάπτυξης. Αν δει κανείς τα στοιχεία, θα διαπιστώσει ότι πρόβλημα δεν αντιμετωπίζει μόνο η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, αλλά ότι το πρόβλημα εξαπλώνεται και στη Γαλλία, την Ισπανία, την Ολλανδία και σε άλλες χώρες».
Είναι προφανές ότι τα «πακέτα σωτηρίας» δεν αποτελούν λύση, ούτε η Γερμανία και τα άλλα τσομπανόσκυλα της λιτότητας μπορούν να επιμείνουν στην ίδια πολιτική.
Αυτό δεν είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της Γερμανίας. Ποιος είναι ο κίνδυνος; Το έγραψαν πρόσφατα οι Financial Times:
“Το ανεξέλεγκτο τραπεζικό ρίσκο δημιουργεί έκρηξη στο σύστημα. Το πιθανότερο είναι ότι οι περιφερειακές κυβερνήσεις ακόμη θα στενάζουν κάτω από το βάρος των χρεών και δεν θα έχουν την δυνατότητα να σώσουν τις τράπεζές τους. Το κόστος των διασώσεων θα πέσει τότε στους μηχανισμούς, πιθανότατα τον European Stability Mechanism. Η Γερμανία διαθέτει το ένα τέταρτο από τα κεφάλαια του ESM, οπότε θα αναμένεται από την Γερμανία να πληρώσει σε μεγάλο βαθμό την κρίση που απεγνωσμένα προσπάθησε να αποφύγει….”
Η κ. Μέρκελ μπαίνει σε προεκλογική τροχιά και πολύ θα ήθελε να αφήσει την κρίση πίσω της, πολύ δε περισσότερο να την κρατήσει όσο το δυνατόν πιο μακριά από τη Γερμανία. Για προφανείς λόγους.
Προσπαθεί, λοιπόν, να τα κρύψει όλα κάτω από το χαλί, τουλάχιστον μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2013.
Το έξυπνο πουλί…
Όμως, αυτοί οι υπολογισμοί δεν έλαβαν υπόψιν τους τον…ξενοδόχο! Που στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν το ΔΝΤ και η κ. Λαγκάρντ! Και όχι, μόνο…
Η κ. Λαγκάρντ το είπε, όσο πιο κομψά μπορούσε, «θέλουμε μια πραγματική λύση για την Ελλάδα»!
Μέρκελ και Σόϊμπλε, από την άλλη πλευρά, εργάζονται για μια από τις …λύσεις που επέβαλαν τα τελευταία χρόνια. Και οι οποίες απεδείχθησαν, εκ των πραγμάτων, καταστροφικές.
Και γιατί αυτό έχει σημασία; Έχει σημασία γιατί μια «πραγματική λύση για την Ελλάδα», θα αποτελέσει τον πρόδρομο για ..πραγματικές λύσεις για το σύνολο της Ευρωζώνης.
Ίσως, είναι η πρώτη φορά από τότε που ξέσπασε η κρίση που η Γερμανία δεν έχει και πολλές επιλογές. Επίσης, για πρώτη φορά, ο χρόνος δεν δουλεύει υπέρ της, αλλά εναντίον της;
Είναι έτοιμη να ανταποκριθεί;
Το σκηνικό μου θυμίζει μια σκηνή από τον Jerry Maguire; Ο Τom Cruise ζητούσε καλύτερο συμβόλαιο για τον παίκτη του πριν αρχίσει η σεζόν. Όμως, ο Γενικός Διευθυντής της Ομάδος, ήθελε ακόμα ένα χρόνο γιατί επένδυε σε μια όχι και τόσο καλή …απόδοση του παίκτη. Θυμάστε, πόσα πλήρωσε στο τέλος! Ο ….Γενικός Διευθυντής….
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου