Η σουηδική εφημερίδα Svenska Dagbladet αποφάσισε να κόψει τις σελίδες της λογοτεχνίας και να προσθέσει σελίδες lifestyle... Πολλοί επικρίνουν την κίνηση αυτή, λέγοντας ότι η προσπάθειά των εφημερίδων να κερδίσουν φύλλα έχει ως αποτέλεσμα έναν Τύπο κατώτερης ποιότητας. Ο Lars Lönnroth γράφει για το μέλλον της πνευματικής δημοσιογραφίας στο περιοδικό Axess.
Στις 6 Νοεμβρίου του 2012, η επέτειος της Μάχης της Λούτζεν (στην οποία οι σουηδικές προτεσταντικές δυνάμεις κέρδισαν μια πύρρειο νίκη επί του Καθολικού Οίκου των Αψβούργων κατά τη διάρκεια του Τριανταετούς Πολέμου το 1632) ο νέος πολιτιστικός αρχισυντάκτης της Svenska Dagbladet, Martin Jönsson και η αρχισυντάκτρια του βιβλίου Lina Kalmteg, έστειλαν μια επιστολή σε πολλούς συναδέλφους, οι οποίοι εργάζονται στην πολιτιστική ενότητα της εφημερίδας, ανάμεσά τους και κάποιοι εξαιρετικά έμπειροι και γνωστοί αρθογράφοι.
Η επιστολή τους μας ενημέρωσε ότι είχαμε φτάσει στην αυγή μιας νέας εποχής στην οποία οι εφημερίδες δεν θα έχουν πλέον ανάγκη τη λογοτεχνική κριτική, ή έναν υπερβολικά μεγάλο αριθμό δημοσιογράφων του πολιτιστικού. Το γραφείο πολιτισμού ήλπιζε «να σχηματίσει και να εργαστεί με μια μικρή ομάδα για να καλύψει κάποιες μικρές λογοτεχνικές ειδήσεις». Αυτό που είχε συμβεί ήταν ότι, σε μια προσπάθεια να μειώσουν το κόστος, η διοίκηση της εφημερίδας είχε αποφασίσει να μειώσει τον προϋπολογισμό για τη λογοτεχνική κριτική και να επικεντρώσει στο lifestyle, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και άλλο πιο ελαφρύ περιεχόμενο.
Οι απολύσεις στο τμήμα πολιτισμού της Svenska Dagbladet δεν είναι ένα μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά μια κοινή συνέπεια της διεθνούς κρίσης στον Τύπο. Σε απάντηση στον ανταγωνισμό του ηλεκτρονικού Τύπου και των άλλων ψηφιακών μέσων μαζικής ενημέρωσης, οι διευθυντές εφημερίδων σήμερα αισθάνονται υποχρεωμένοι, αν και αυτό το συναίσθημα δύσκολα δικαιολογείται, να υποβαθμίζουν το πνευματικό περιεχόμενο σε μια προσπάθεια να ενισχύσει το αναγνωστικό κοινό τους.
Η ταξική πάλη της δημοσιογραφίας
Το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι ότι οι ειδικοί του πολιτισμού βλέπουν την πόρτα της εξόδου ή παραγκωνίζονται για να αντικατασταθούν από δημοσιογράφους οι οποίοι αναμένεται να κάνουν το πολιτιστικό περιεχόμενο πιο δημοφιλές και λαϊκό και να το παρουσιάσουν με τη μορφή lifestyle και άλλων εύπεπτων μορφών , ώστε να μπορεί εύκολα να χωνευθεί από τους αναγνώστες στα λεωφορεία και τα τρένα. Το φαινόμενο που έπληξε την Svenska Dagbladet έχει παρατηρηθεί εδώ και καιρό σε πολλές εκδόσεις σε όλο τον κόσμο.
Την ίδια στιγμή, αυτό που συμβαίνει μπορεί να θεωρηθεί ως η τελική φάση σε μια παρατεταμένη «ταξική πάλη» μεταξύ των δύο κατηγοριών εργαζομένων στις καθημερινές εφημερίδες. Η μία από αυτές τις κατηγορίες αποτελείται από ειδικευμένους δημοσιογράφους που αποκτούν εμπειρία στα προγράμματα των τηλεοπτικών δελτίων ειδήσεων και ρεπορταζιακά περιοδικά ανά τον κόσμο – ιστορικά μια “κατώτερη τάξη”, η οποία έχει αναλάβει τώρα τον έλεγχο των σελίδων του πολιτισμού. Η άλλη κατηγορία αποτελείται από πολιτιστικούς αρθογράφους που προέκυψαν από το ακαδημαϊκό περιβάλλον ή τον κόσμο της λογοτεχνίας – ιστορικά μια «ανώτερη τάξη» η οποία πλέον ελέγχει τον ημερήσιο Τύπο.
Η πραγματική μείωση των τμημάτων του πολιτισμού ξεκίνησε γύρω στο 2000 και στη συνέχεια επιβλήθηκε με το ίδιο modus operandi σε όλες τις μεγάλες εφημερίδες, όταν οι αναγνώστες άρχισαν να ακυρώνουν τις συνδρομές τους για την έντυπη έκδοση και άρχισαν να διαβάζουν τις εφημερίδες δωρεάν στο διαδίκτυο. Για χρόνια, οι πολιτιστικές σελίδες της Svenska Dagbladet σε μεγάλο βαθμό είχαν γλιτώσει, παρά τα ασταθή οικονομικά της εφημερίδας, κυρίως χάρη στους πιστούς αρθογράφους και τους καλλιεργημένους αστούς αναγνώστες που εξέφρασαν δυναμικά την υποστήριξη τους.
Ωστόσο, σύντομα ο νέος ιδιοκτήτης της εφημερίδας της Schibsted επέμεινε στις δραστικές περικοπές και μια αλλαγή πλεύσης – ένα αίτημα που οδήγησε στην παραίτηση των Mats Svegfors και Peter Luthersson: δύο διανοούμενοι με σημαντική θέση στην εφημερίδα, οι οποίοι, από τη στιγμή που αποχώρησαν, αντικαταστάθηκαν από ανθρώπους επικεντρωμένους στο μάρκετινγκ και ένα υπόβαθρο στη δημοσιογραφία.
Αλλά πώς θα επηρεάσουν οι αλλαγές αυτές τις συνδρομές της εφημερίδας; Οι δραστήριοι νέοι ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι δεν κοστίζουν πολύ και μαζί με την ευκαιρία να εξοικονομήσουν χρήματα σε σύντομο χρονικό διάστημα, υπάρχει επίσης η πιθανότητα ότι μπορεί ακόμη και να κερδίσουν μερικούς αναγνώστες από τη νεότερη γενιά, η οποία, ελπίζουν ότι θα εκτιμήσει την εστίαση της νέας γραμμής σύνταξης στο lifestyle, που ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τη μόδα, την εσωτερική διακόσμηση, τα ταξίδια, την ψυχαγωγία και τις πωλήσεις στη λογοτεχνία.
Εγκαταλελειμμένοι από την αστική τάξη
Αλλά αυτό είναι επίσης μια επικίνδυνη επιλογή, γιατί η μορφωμένη αστική τάξη, που μέχρι τώρα υπήρξαν οι πιστοί αναγνώστες της εφημερίδας, έχουν αρχίσει να ακυρώνουν τις συνδρομές τους. Είναι επίσης πολύ πιθανό οι περισσότεροι από τους νεαρούς οπαδούς των τμημάτων lifestyle σύντομα να σταματήσουν τον Τύπο και να αναζητήσουν τις πληροφορίες που θέλουν από το ηλεκτρονικό Τύπο και τα άλλα ηλεκτρονικά μέσα – μια διαδικασία που βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο. Παράλληλα, οι απαιτητικοί αναγνώστες της ακαδημαϊκής κοινότητας θα στραφούν σε πιο πνευματικά περιοδικά για τις ανάγκες τους.
Γνωστοί δημοσιογράφοι του πολιτιστικού θα πρέπει προφανώς να αξιοποιήσουν στο έπακρο μια κακή κατάσταση, ακόμη και αν εφημερίδες όπως η Dagens Nyheter και η Svenska Dagbladet δεν θα έχουν πλέον τα μέσα να προσφέρουν αμοιβή που αντανακλά την πραγματική αξία του αντικειμένου τους. Ένας ορισμένος αριθμός από αυτούς έχουν ήδη ξεκινήσει τα δικά τους blogs και ιστοσελίδες για να φτάσουν στους αναγνώστες. Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, λογικά θα είναι επίσης σε θέση να κερδίσουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα από την εργασία στα πανεπιστήμια, τα πολιτιστικά ιδρύματα και τους εκδοτικούς οίκους που έχουν ακόμα πνευματικές φιλοδοξίες.
Κατά πάσα πιθανότητα, η κατάληψη των πολιτιστικών τμημάτων από δημοσιογράφους της καθημερινότητας θα αποδειχθεί μια πύρρειος νίκη. Χωρίς αμφιβολία, αυτοί οι δημοσιογράφοι θα είναι, μαζί με τους νέους ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοί που κινδυνεύουν να χάσουν τη δουλειά τους και όχι ο έμπειρος κριτικός λογοτεχνίας και άλλοι αρθογράφοι οι οποίοι θα συνεχίσουν να θεωρούνται “ασφαλές στοίχημα” στον κόσμο του πολιτισμού.
Απόδοση Πυθία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου