Η Γερμανία καταρρέει;

Οι  άψογοι αυτοκινητόδρομοι και τα ακριβή τρένα αποτελούν ένα αναπόσπαστο μέρος της εικόνας της Γερμανίας, όπως ο Μπετόβεν και ο Γκαίτε...
Αλλά η περίφημη υποδομή της χώρας έχει αρχίσει να καταρρέει. Οι γέφυρες παρακμάζουν, ορισμένα είδη εξοπλισμού των σιδηροδρόμων έχουν να ανανεωθούν από την εποχή των Κάιζερ και τα φράγματα σαπίζουν.
Το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο της Γερμανίας είναι ένα από τα πυκνότερα και πιο αναπτυγμένα στον κόσμο. Αλλά το πρόβλημα αρχίζει να πλήττει την προσανατολισμένη στις εξαγωγές οικονομία της Γερμανίας, λένε οι ειδικοί. Ακόμη και η διατήρηση του status quo θα απαιτούσε σχεδόν διπλασιασμό των σημερινών επιπέδων των δαπανών, σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση που εκδόθηκε από την κυβερνητική επιτροπή.
Καθώς η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ διανύει  την τρίτη θητεία της, οι πιέσεις να κάνει περισσότερα για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα εντείνονται. «Η Γερμανία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας του κόσμου, αλλά μόνο αν το σύστημα μεταφορών μας λειτουργεί», δήλωσε ο Kurt Bodewig, πρώην υπουργός μεταφορών. «Αν όχι, η οικονομία μας θα βρεθεί σε μια επικίνδυνη κατάσταση». Ο Bodewig ήταν επικεφαλής μιας ομοσπονδιακής επιτροπής που συνέστησε πρόσφατα ότι η Γερμανία θα πρέπει να δαπανήσει 9,7 δις δολάρια το χρόνο περισσότερα στην υποδομή, μόνο για να διατηρήσει το σημερινό δίκτυό της. Ο νέος συνασπισμός της Μέρκελ σχεδιάζει να αυξήσει τις δαπάνες κατά το ένα πέμπτο από αυτό το ποσό.
Τα προβλήματα ξεκίνησαν κατά τη στιγμή της γερμανικής ενοποίησης το 1990, λένε οι ειδικοί. Η κυβέρνηση έριξε τεράστια χρηματικά ποσά στην πρώην Ανατολική Γερμανία, όπου μερικοί δρόμοι και σιδηρόδρομοι είχαν συντηρηθεί υποτυπωδώς. Πλέον, μεγάλο μέρος της ανατολικής υπαίθρου έχει εντυπωσιακούς νέους αυτοκινητόδρομους, αλλά όχι πολλούς ανθρώπους για να οδηγούν σε αυτούς, καθώς ο πληθυσμό της Γερμανίας και η βιομηχανία έχουν μετακινηθεί προς τα δυτικά. Οι υποδομές στο πλουσιότερο, δυτικό ήμισυ της Γερμανίας, εν τω μεταξύ, έχουν παραμεληθεί.
Τώρα, σχεδόν το ήμισυ των δημόσιων γεφυρών της Γερμανίας και το ένα πέμπτο των αυτοκινητοδρόμων της είναι σε κακή κατάσταση, σύμφωνα με τα ομοσπονδιακά δεδομένα και μια μελέτη του Γερμανικού Ινστιτούτου Αστικών Υποθέσεων. Το 2011, το πιο πρόσφατο έτος για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, η Γερμανία δαπάνησε το 0,6 τοις εκατό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της για την οικοδόμηση και τη διατήρηση της υποδομής χερσαίων μεταφορών, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Αυτό ήταν λιγότερο από τη Γαλλία, τη Βρετανία , τον Καναδά και πολλές άλλες χώρες στον αναπτυγμένο κόσμο.
Και η ποιότητα των υποδομών της Γερμανίας έχει ολισθήσει στη διεθνή κατάταξη. Η Γερμανία βρέθηκε στην 10η θέση στον κόσμο το 2013, όσον αφορά την ποιότητα της συνολικής υποδομής, σύμφωνα με έρευνες του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, από την τρίτη θέση το 2006. Οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέλαβαν την 19η θέση το 2013, από την όγδοη το 2006.
Προσέχοντας τα διαθέσιμα χρήματα, η γερμανική κυβέρνηση έχει αυτό-επιβάλλει πολιτικές λιτότητας, περιορίζοντας τον δανεισμό και τις δαπάνες για την εξισορρόπηση του προϋπολογισμού – ένα στόχο που θα φτάσει το επόμενο έτος. Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχουν αποδοκιμάσει τη Γερμανία, υποστηρίζοντας ότι βασίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στις εξαγωγές και όχι αρκετά στην εγχώρια ζήτηση για να στηρίξει την οικονομία της – γεγονός που καθιστά πολύ πιο δύσκολη την ανάκαμψη για τους γείτονές της που προσπαθούν. Το να ξοδεύουν περισσότερα χρήματα για τις υποδομές θα είναι ένας κλασικός τρόπος για να τονώσουν την εγχώρια οικονομία. Αλλά σε μια χώρα της οποίας η γλώσσα χρησιμοποιεί την ίδια λέξη για το «χρέος» και την «ενοχή», οι προσπάθειες για τον περιορισμό του δανεισμού έχουν ευρεία πολιτική στήριξη.
Παρόλα αυτά, όλο και περισσότεροι επικριτές υποστηρίζουν ότι ο δανεισμός για επενδύσεις σε υποδομές στο όνομα της εξασφάλισης της οικονομικής ανάπτυξης είναι διαφορετικός από το δανεισμό για την πληρωμή των καθημερινών εξόδων, όπως οι μισθοί ή οι συντάξεις. Και μερικοί λένε ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να ενισχύσουν τα χρήματα για τις μεταφορές, όπως τα διόδια. Τα περισσότερα χρήματα θα βοηθήσουν στην αποτροπή περιστατικών όπως αυτό τον Δεκέμβριο του 2012, όταν οι αρχές έκλεισαν ξαφνικά για τα φορτηγά μια σημαντική γέφυρα πάνω από τον Ρήνο, έξω από την Κολωνία, για τρεις μήνες, προκαλώντας  κυκλοφοριακό χάος στο σύστημα μεταφορών της Γερμανίας. Το κόστος για τη γερμανική οικονομία ήταν μεταξύ 83 εκατ. και 110 εκατ. δολαρίων, σύμφωνα με μια μελέτη που ανατέθηκε από την Πρωτοβουλία για την Κυκλοφορία των Υποδομών, μια ομάδα της βιομηχανίας που υποστηρίζει περισσότερες επενδύσεις σε δρόμους.
Μια μελέτη της McKinsey & Co το 2013 εκτιμά ότι η Γερμανία πρέπει να επενδύσει 69 δις δολάρια στους δρόμους της για να καλυφθεί η αναμενόμενη ζήτηση τα επόμενα χρόνια. «Η Γερμανία σε πέντε ή 10 χρόνια δεν θα έχει το ίδιο επίπεδο υποδομών που έχει σήμερα» δήλωσε ο Reinhard Mayer, ο υπουργός αρμόδιος για τη μεταφορά στο βόρειο κρατίδιο του Σλέσβιγκ-Χόλσταϊν. Χωρίς περαιτέρω επενδύσεις, είπε, «πρέπει να ζήσουμε με τις υποδομές όπου οι γέφυρες δεν λειτουργούν. Ή, για παράδειγμα, χωρίς να λειτουργεί το κανάλι του Κιέλου με τα φράγματά του. Και αυτό δεν είναι πολύ αστείο για μία τόσο σημαντική οικονομία όπως της Γερμανίας».

washingtonpost.com