Στον απόηχο της κυβερνητικής λιτότητας, κάποιοι που γνωρίζουν το θέμα υποστηρίζουν ότι ιδιωτικές εταιρείες πρέπει να..
σώσουν τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της Ελλάδας, γράφει το περιοδικό.
Πολλά αντικείμενα που έχουν αποκαλυφθεί ή προέρχονται από τους θρύλους της Νεμέας θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την προώθηση του αρχαιοελληνικού χώρου: το μυθικό λιοντάρι της Νεμέας που σκοτώθηκε από τον Ηρακλή στον πρώτο από τους επτά άθλους του, βάρη που σήκωναν οι αθλητές κατά την αρχαιότητα, το χάλκινο άγαλμα του μωρού Οφέλτη , ο θάνατος του οποίου λέγεται ότι ενέπνευσε τους αγώνες της Νεμέας. Επειδή δεν υπάρχουν αντίγραφα, το μαγαζί του μουσείου πουλά αντίγραφα από Κυκλαδικά ειδώλια, κάτι που εξοργίζει τον Stephen Miller, έναν Αμερικανό αρχαιολόγο ο οποίος έχει περάσει τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες ανακαλύπτοντας θησαυρούς της Νεμέας. «Κανένα από αυτά δεν έχει σχέση με Νεμέα», λέει στο TIME.
Εξίσου απογοητευτικό για το 72χρονο είναι η έλλειψη ξενοδοχείων και εστιατορίων για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών του αρχαιολογικού χώρου. «Το Υπουργείο Πολιτισμού κάνει κάποια πράγματα πολύ καλά: κάνει εξαιρετικές εργασίες συντήρησης και είναι πολύ καλό στη διοργάνωση εκθέσεων», λέει ο Μίλερ. «Αλλά είναι χάλια επιχειρηματίες».
Ο Miller προτείνει μια λύση, η οποία λέει ότι θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας και θα προστατεύσει τον τεράστιο αρχαιολογικό πλούτο της Ελλάδας από τις καταστροφές της οικονομικής κρίσης, η οποία έχει κλείσει αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία. Σε μια λεπτομερή πρόταση που απέστειλε στην κυβέρνηση στα τέλη του περασμένου έτους, προτείνει να αφήσει ιδιωτικές εταιρείες να αναλάβουν την ανάπτυξη, την προώθηση και την ασφάλεια ορισμένων υποεκμεταλλευόμενων αρχαιολογικών χώρων, παίρνοντας ως αντάλλαγμα ένα μερίδιο των εσόδων που προέρχονται από τους τουρίστες.
Η πρόταση μπορεί να μην φαίνεται πολύ ριζοσπαστική σε μια εποχή που η Ιταλία έχει επιτρέψει σε μια εταιρεία μόδας να γίνει χορηγός στο Κολοσσαίο, τη Βρετανία να ιδιωτικοποιήσει ορισμένες υπηρεσίες σε πινακοθήκες, ενώ άλλα ευρωπαϊκά έθνη έχουν ξεπουλήσει κάποια μικρότερης αξίας αντικείμενα από ιστορικά κτίρια, καθώς οι προϋπολογισμοί μειώνονται. Όμως, οποιαδήποτε πρόταση να φύγει από τον έλεγχο της κυβέρνησης ο τεράστιος πολιτιστικός πλούτος της Ελλάδας προκαλεί το βαθιά εθνικιστικό συναίσθημα, σε μια χώρα σημαδεμένη από τις επανειλημμένες λεηλασίες ξένων κρατών.
Το βάθος της κρίσης, ωστόσο, σημαίνει ότι η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στους αμύθητους θησαυρούς της Ελλάδας δεν αποτελεί πολιτικό ταμπού όπως κάποτε. «Αναπόφευκτα, το Υπουργείο Πολιτισμού θα συρρικνωθεί», λέει ο Γιώργος Βαβουρανάκης, λέκτορας αρχαιολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η ανησυχία του είναι ότι η μετάβαση από το κράτος στον ιδιωτικό τομέα συμβαίνει με έναν τυχαίο και άναρχο τρόπο: «Χρειαζόμαστε ένα όραμα για τον πολιτισμό, την πολιτιστική κληρονομιά, για το πώς θα ασχοληθούμε με αυτά τα πράγματα, κάτι που πιστεύω ότι λείπει σήμερα». Όταν το τεράστιο δημόσιο χρέος της Ελλάδας έσπρωξε το έθνος στο χείλος της χρεοκοπίας το 2009, τα μέτρα λιτότητας που απαίτησαν η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο με αντάλλαγμα 240 δις ευρώ σε δάνεια διάσωσης έχουν πλήξει κάθε τομέα της κυβέρνησης και της κοινωνίας. Σήμερα, το ένα πέμπτο των Ελλήνων ζουν σε συνθήκες φτώχειας. Η ανεργία των νέων βρίσκεται στο 58 τοις εκατό και ολόκληροι τομείς της δημόσιας διοίκησης υπολειτουργούν.
Ο Υπουργός Πολιτισμού, Πάνος Παναγιωτόπουλος, λέει πως ο προϋπολογισμός του έχει μειωθεί κατά 52 τοις εκατό από το 2010. Οι συνέπειες θα είναι τεράστιες, έχει προειδοποιήσει ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων. Λιγότεροι αρχαιολόγοι εργάζονται με λιγότερα χρήματα, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η συντήρηση, η έρευνα και η ανάλυση. Καθώς δεν υπάρχει προσωπικό για την πώληση εισιτηρίων, αρχαιολογικοί χώροι και μουσεία αναγκάστηκαν να κλείσουν ή να μειώσουν τις ώρες λειτουργίας τους, στερώντας τους έσοδα. Η αύξηση της φτώχειας σημαίνει ότι περισσότεροι άνθρωποι στρέφονται προς το έγκλημα και με λιγότερες φύλακες να προσέχουν τους θησαυρούς, έχουν αυξηθεί οι αναφορές για κλοπές ευρημάτων και παράνομες ανασκαφές.
Στη Νεμέα, η ξαφνική απόσυρση το 2012 της υπερωριακής αμοιβής για δέκα φύλακες σήμαινε πως ο χώρος έκλεισε εν μέρει για δέκα εβδομάδες. Οι τουρίστες που κατέφθαναν τα Σαββατοκύριακα δεν μπορούσαν πλέον να επισκεφθούν τον Ναό του Δία ή να διαβάσουν τις αρχαίες τοιχογραφίες.
Οι φύλακες τελικά επέστρεψαν στη δουλειά μετά από διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση, αλλά ο Miller λέει ότι δεν έχουν ακόμη καταβληθεί τα χρήματα για τις Κυριακές που έχουν δουλέψει έκτοτε. Μια τρέχουσα δικαστική υπόθεση σχετικά με τη νομιμότητα των συμβάσεων ορισμένου χρόνου θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση των φυλάκων στη Νεμέα από 10 σε τρεις. Παρόμοιες ιστορίες επαναλαμβάνονται σε πολλούς από τους 9.000 αρχαιολογικούς χώρους και τα 228 αρχαιολογικά μουσεία της χώρας και είναι εξοργιστικό για τους αριθμούς ρεκόρ των τουριστών που ταξιδεύουν στην Ελλάδα – που έφτασαν πέρυσι τα 17 εκατ.- και είναι η αιτία για την πρόταση του Μίλερ. «Έχω κρατήσει το στόμα μου κλειστό για 40 χρόνια, αλλά τώρα θα αντιδράσω: πρόκειται για μια τεράστια σπατάλη περιουσιακών στοιχείων» λέει ο Μίλερ, ο οποίος έχει επίσημα συνταξιοδοτηθεί, αλλά εξακολουθεί να συμμετέχει στη συντήρηση των χώρων.
Ο θυμός του πηγάζει από μια ζωή αφιερωμένη στην Νεμέα. Όταν έφτασε ως 30χρονος με το Πανεπιστήμιο Berkeley της Καλιφόρνιας, το 1973, η Νεμέα ήταν ένα αφύλακτο συνονθύλευμα ερειπίων. Στα χρόνια που μεσολάβησαν, με κεφάλαια από ξένους και Έλληνες δωρητές, ο Miller και άλλοι αρχαιολόγοι του Berkeley συντήρησαν τον χώρο, έχτισαν το μουσείο, συγκέντρωσαν την ιστορία του από τα αντικείμενα που έφεραν στο φως και εν μέρει αποκατέστησαν τον ναό του Δία.
Το Berkeley δεν είναι το μόνο ξένο ακαδημαϊκό ίδρυμα που εργάζεται στην Ελλάδα. Σχολές από 17 χώρες συμμετέχουν σε ανασκαφές σε εθνικό επίπεδο. Τα πλούσια πανεπιστήμια των ΗΠΑ έχουν ισχυρή παρουσία, με τουλάχιστον 10 να εμπλέκονται σε τρέχοντα έργα. Όλα τα αντικείμενα που αποκαλύπτουν οι ξένοι αρχαιολόγοι είναι ιδιοκτησία του ελληνικού κράτους και ο Miller σπεύδει να τονίσει ότι δεν η πρότασή του δεν υποδηλώνει ότι η Ελλάδα πρέπει να πουλήσει αντικείμενα ή ιστορικούς χώρους. Αυτό είναι ένα ευαίσθητο ζήτημα: μια συνέντευξη με δύο Γερμανούς πολιτικούς που εμφανίστηκε στο περιοδικό της Bild το 2010 υπό τον τίτλο «Πουλήστε τα νησιά σας, χρεοκοπημένοι Έλληνες, και την Ακρόπολη επίσης!» προκάλεσε οργή και αναβίωσε μνήμες από τις λεηλασίες του παρελθόντος.
Η Έλενα Κόρκα, Εφορίας Αρχαιοπωλείων και Ιδιωτικών Αρχαιολογικών Συλλογών του Υπουργείου Πολιτισμού, σχολιάζει πως οι λεηλασίες για το κύρος ή το κέρδος χρονολογούνται από την εποχή των Ρωμαίων, οι οποίοι σύλησαν ελληνικούς τάφους για να κοσμήσουν με αντικείμενα βίλες ευγενών. Ξένοι εισβολείς, όπως ο Ναπολέων και οι Ναζί, πήραν επίσης ένα μερίδιο από τον αρχαιολογικό πλούτο. Ως αποτέλεσμα, η Ελλάδα έχει τώρα έναν από τους αυστηρότερους νόμους προστασίας των αρχαιοτήτων. «Δεν τα θεωρούμε αντικείμενο του εμπορίου» λέει η Κόρκα.
Ο υπουργός Πολιτισμού απορρίπτει αυτή τη στιγμή κάθε πρόταση μεταβίβασης της διαχείρισης των χώρων. «Ο πολιτιστικός πλούτος, η κληρονομιά αυτής της χώρας, θα παραμείνει υπό κρατικό έλεγχο διότι ανήκει στον ελληνικό λαό», λέει ο Παναγιωτόπουλος. Αλλά δεν αποκλείει μεγαλύτερη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα και σε άλλους τομείς, τονίζοντας πως το κοινοβούλιο ψήφισε πρόσφατα ένα μέτρο που επιτρέπει σε τουριστικές εταιρείες να ενοικιάζουν αρχαιολογικούς χώρους για μία εκδήλωση ή μία επίσκεψη εκτός ωραρίου λειτουργίας. Οι επιχειρήσεις, επίσης, μπορούν πλέον να γυρίζουν τις διαφημίσεις τους με φόντο τα μνημεία στην Ελλάδα.
Ο Βαβουρανάκης λέει πως ένας άλλος νέος νόμος επιτρέπει στις επιχειρήσεις να προσλαμβάνουν τους δικούς τους αρχαιολόγους για να διενεργούν αξιολογήσεις σε πιθανούς χώρους ανάπτυξης. Ανησυχεί ότι η εξωτερική ανάθεση θα μπορούσε να σημαίνει την πρόσληψη φθηνότερων και μη ειδικευμένων ατόμων. Αν και δεν είναι αντίθετος στην παροχή άδειας σε ιδιωτικές εταιρείες για τη διαχείριση των χώρων, λέει ότι είναι ζωτικής σημασίας το Υπουργείο Πολιτισμού να διατηρήσει τον αυστηρό έλεγχο για αυτό που αποκαλείται κοιτίδα του δυτικού πολιτισμού. «Αν αφήσουμε κάποιον άλλον να κάνει την αφήγηση», υποστηρίζει, «τότε ουσιαστικά χάνουμε οποιαδήποτε ιδέα της εθνικής ταυτότητας και της αίσθησης της ιστορίας μας».
time.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου