Tο λεξικό των γηπέδων

Είναι αλήθεια πως οι απανταχού φίλαθλοι μπορούν να γίνουν ιδιαιτέρως ευρηματικοί ως προς τον τρόπο με τον οποίο χαρακτηρίζουν παίκτες,
προπονητές, διαιτητές αλλά και φάσεις του δημοφιλούς παιχνιδιού.

Γαύροι, βάζελοι, παόκια, αρειανοί, συχνά κάνουν λόγο για παλτά, παρτάλια, τσουρουκάδες και ρούκουνες, άμπαλους, ασχετίδηδες, κοράκια και ρουφιάνους διαμορφώνοντας μέσα στα χρόνια τη δική τους ποδοσφαιρική ιδιόλεκτο, που μόνο οι ίδιοι μπορούν να κατανοήσουν πλήρως.




Εκτός από τις κλασσικές γυναικείες απορίες που εμπεριέχουν τους αμιγώς ποδοσφαιρικούς όρους του οφ σαιντ , κόρνερ κλπ υπάρχουν κι άλλοι που ίσως κάτι μας λένε, κάτι μας θυμίζουν αλλά η έννοιά τους μπορεί να αποδοθεί επαρκώς μόνο από κάποιο φαν των γηπέδων.

Για όποιον έχει μια στοιχειώδη επαφή με την ελληνική γλωσσολογική βιβλιογραφία είναι εύκολα συναγώγιμο ότι έρευνες για τη γλώσσα των οπαδών, για το ιδίωμα –με άλλα λόγια – που χρησιμοποιούν μαζικά, στα πλαίσια του όχλου, οι άνθρωποι της κερκίδας απουσιάζουν παντελώς. Σε μια προσπάθεια καταγραφής του οπαδικού λόγου και κατανόησης του οπαδικού λόγου το newsbeast.gr συγκέντρωσε και σας παρουσιάζει το Λεξικό των Γηπέδων με τις αγαπημένες εκφράσεις της κερκίδας οι οποίες απελευθερωμένες από συμβάσεις, γλωσσικές ή μη, χρησιμοποιούνται προς τέρψιν συναισθημάτων εκτόνωσης και αποφορτισμού των εντάσεων… Και μιας και κάθε λεξικό μπορεί να εμπλουτίζεται στο διηνεκές… μπορείτε να συμπληρώσετε τις δικές σας προτάσεις με τις ερμηνείες τους…

Α
Αμπαλος (ο): αυτός που δεν ξέρει μπάλα. Προερχόμενη από τα γήπεδα η φράση έχει αρχίσει να χρησιμοποιείται γενικότερα για να προσδιορίσει κάποιον ακατάλληλο για κάτι παράδειγμα: « Καλά πως το έβαλες έτσι , τι άμπαλος είσαι εσύ ρε παιδάκι μου.
Συνθετικά-παράγωγα: Αμπαλίδης( πιθανόν για τους άμπαλους εκ Πόντου καταγόμενους, Αμπαλόπουλος εκ Πελοποννήσου καταγόμενους κλπ.

Ασχετίδης (ο): αυτός που δεν έχει σχέση με το αντικείμενο, κάτι λιγότερο ή για άλλους κάτι περισσότερο από άχρηστος.

Αργοκαρούτα: ο αργός παίκτης, αυτός που δεν μπορεί να πάρει τα πόδια του. Γεμίσαμε αργοκαρούτες αδερφάκι μου»

Άντερ (το): Το παιχνίδι που έχει μέχρι δυο γκολ. Παράδειγμα «φίλε αντεράκι το ματς, είναι βέβαιο».

Απέκρουση: παράφραση όπως αρεοπλάνο, ουραγουάη κλπ. Καθώς παλιά φώναζαν οι σπίκερ «απεκρούει ο τερματοφύλαξ» έμεινε. Ρήμα απεκρούω, επίθετο απεκρουστικό

ΑΡΔ: συντομογραφία για «Αλήτες, Ρουφιάνοι, Δημοσιογράφοι» . Συνηθέστερα χρησιμοποιείται όταν ο περιγράφων δεν συμφωνεί με αυτό που υποστηρίζουν οι οπαδοί.

Αμφίσκορο: < αμφίσκορος < αμφί + σκορ (μεταφραστικό δάνειο από την goal-goal (en)) (νεολογισμός λέγεται το ποδοσφαιρικό παιχνίδι στο οποίο ο παίχτης ποντάρει στο στοίχημα ότι θα σκοράρουν και οι δύο ανταγωνιζόμενες ομάδες

Β
Βόιδι: Επιθετικός προσδιορισμός, συχνότερα απαξιωτικός. Χρησιμοποιείται είτε για ποδοσφαιριστή, είτε για διαιτητή είτε για επόπτη.

Βοηθός (ο): ο λάινσμαν ή αλλιώς επόπτης. Συνώνυμα : πλάγιος ή πλαϊνός. Παράδειγμα «Το οφ-σάιντ δεν το καταλόγισε ο βοηθός, που βρισκόταν ακριβώς στην ευθεία.

Βύσμα (το): (συνηθέστερα συνοδευόμενο από το ουσιαστικό «του προέδρου) : ο όρος πρωτοχρησιμοποιήθηκε στο στρατό και μεταφέρθηκε στη συνέχεια στα γήπεδα. Συνώνυμο : «ρουφιάνος του προέδρου».

Γ
Γκολάρα(η): Παλαιόθεν έκφραση για το υπέροχο γκολ καθιερωμένη κυρίως μετά τη χρήση της σε σε πρωτοσέλιδα εφημερίδων όπως εκείνα της Αθλητικής: «Γκολάρα ο Σαραβάκος». Αντίθετο: «γκολάκι», γκολ που φέρει το αποτέλεσμά του χωρίς κανένα εφέ να το συνοδεύει.

Γάτος (ο): Επιθετικός προσδιορισμός για τον τερματοφύλακα που είναι ικανός να διώξει όλα τα γκολ. Στην περίπτωση που υπάρχει γάτος στην ομάδα, όλοι ανησυχούν λιγότερα εκτός από την περίπτωση που αποδειχτεί γατάκι διαψεύδοντας κάθε προσδοκία.

Γκαντεμόσαυρος (ο): επιθετικός προσδιορισμός για οπαδό, ο οποίος όταν παρακολουθεί τον αγώνα χάνει η ομάδα, ακόμα κι αν τον παρακολουθεί από τηλεόραση. Φήμη γκαντεμόσαυρου που αναμεταδίδει αγώνες ελληνικών ομάδων στην Ευρώπη έχει κι ο Αλέξης Σπυρόπουλος.

Γιόμα (η): Σέντρα απελπισίας, με σκοπό να «γεμίσει» (γιομίσει) η αντίπαλη περιοχή. Παράδειγμα : «με γιόμες από το πρώτο λεπτό δεν βάζουμε γκολ»…

Δ
Διαιτητής (ο): Στη γηπεδική διάλεκτο, αν και ο άρχοντας του αγώνα, ο διατητής είναι συνηθέστερα αποδέκτης κάθε βωμολοχίας και αντίρρησης των παικτών για ότι σφύριξε. Αλησμόνητη φράση: «Και οι διαιτηταί άνθρωποι είναι, κάνουν σφάλματα».

Δημοσιογράφος (ο, αλήτης, ρουφιάνος): Ή χάριν συντομογραφίας σκέτο ΑΡΔ . Μετά από κάθε αγώνα σχόλια του τύπου «Τι να μας πουν οι ΑΡΔ, αφού γράφουν ό,τι τους λέει ο πρόεδρος».

Δικαστής (ο αθλητικός): Ο τιμωρός της αντιαθλητικής συμπεριφοράς…

Δρεπανηφόρο (το): Ο σκληροτράχηλος αμυντικός δεν αφήνει να περάσει ούτε μπάλα ούτε παίχτης. Συνώνυμο κλαδευτήρι: απλώνει τις άμυνές του κλαδεύοντας τον επελαύνοντα σέντερ φορ.

Δρομέας: Θα μπορούσε να παρομοιαστεί με την παροιμία μέλι μέλι και τηγανίτα τίποτα, ο παίκτης που είναι καλός στο τρέξιμο αλλά δεν τον πήραμε για αγώνα δρόμου αλλά για αγώνα ποδοσφαίρου.

Ε
Επόπτης (ο): Ο βοηθός, ο λάινσμαν ή ο πλαϊνός. Στη συνηθέστερη εκδοχή βέβαια χρησιμοποιείται ως επόπτης αφού μια φράση το στυλ «ρε λάινσμαν/πλαϊνέ, τι σηκώνεις συνέχεια τη σημαία, αγκύλωση έχεις πάθει» θα ήταν τουλάχιστον αστεία…

Επιτάφιος (ο): Ο ακίνητος σέντερ-φορ, με χαρακτηριστική φράση «πιο αργός από τον επιτάφιο». Συνώνυμα «πιο αργός κι από το replay»

Επιτροπή (η): πολλές και διαφόρων αιτιών και χρήσεων. Εφέσεων, επίλυσης οικονομικών διαφορών, πειθαρχική κ.ά. Αλησμόνητη επιτροπή αυτή του Νίκου Βαμβακούλα: «Να φτιάξουμε μια τριμελή επιτροπή, από πέντε άτομα».

Εκκλησία: συνηθέστερα χαρακτηρίζει το γήπεδο, όταν απουσιάζουν οι έντονες φασαρίες, το σπάσιμο καθισμάτων, οι επέλαση των βαρβάρων και άλλα τέτοια ωραία.

Ζ
Ζώον (το): Βλέπε Βόϊδι

Ζόρια (τα): τα συνεχόμενα δύσκολα παιχνίδια. Συνήθης φράση κυρίως από προπονητές «Έρχονται ζόρια και πέντε ντέρμπι».

Ζούγκλα (η): Το αντίθετο της «εκκλησίας». Συνηθέστερα η ζούγκλα περιγράφεται περιληπτικά από την φράση «Δυστυχώς τέτοιες εικόνες πάνε το ελληνικό ποδόσφαιρο πολλά χρόνια πίσω».

Ζογκλέρ (ο): Όσοι παίκτες κάνουν μαγικά με την μπάλα. Το παραγόμενο επίθετο ζογκλερικός συνοδεύει το γκολ ή την τρίπλα

Η
Ήρωας (ο): Συνηθέστερα αυτός που βάζει γκολ στο 90 διαψεύδοντας κάθε προσδοκία των αντιπάλων. Βέβαια ήρωας χαρακτηρίζεται και ο τερματοφύλακας που έπιασε πέναλτι, ο σέντερ-μπακ που έβγαλε τον αγώνα με ματωμένο κεφάλι κ.ά.

Θ
Θεός (ο) : «Ποιος, ποιος ο Μαύρος ο Θεός» φώναζαν κάποτε στη Νέα Φιλαδέλφεια. Από τότε μέχρι και σήμερα, ο χαρακτηρισμός αυτός αποδίδεται ως τίτλος τιμής μεγαλύτερος του ήρωας, σε παίκτη που θα κάνει χατ τρικ ή κάτι άλλο συγκλονιστικό. Υπερθετικός βαθμός : Θεούκλα , Θεός και κάτι παραπάνω που λέμε.

Θόλωσε (ο): Ρήμα για τον ποδοσφαιριστή, που χάνει τα λογικά του και κάνει πέναλτι, κυνηγάει τον αντίπαλο, βγάζει τη φανέλα του σε ένδειξη διαμαρτυρίας, χάνει γκολ από το ένα μέτρο και άλλα τέτοια ωραία

Ι
Ικανοποιημένος (ο): αίσθημα που αποδίδεται πιο συχνά στον προπονητής. Την ώρα που όλοι διαμαρτύρονται, βρίζουν, σιχτιρίζουν γιατί ουσιαστικά δεν βλέπουν μπάλα, ο κόουτς θα πει: «Είμαι ικανοποιημένος γιατί πήραμε τους βαθμούς. Η νίκη είναι που μετράει»

Κ
Κατσαρόλι: το κύπελλο
Καλοσφυρίχτρας .. και οι υπόλοιπες λέξεις ΕΔΩ