Όταν μια δυτική ευρωπαϊκή χώρα καθυστερεί την αποπληρωμή ενός δανείου στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο μέσω ενός μηχανισμού που είχε χρησιμοποιηθεί για τελευταία φορά από την Ζάμπια, είναι ασφαλές να συμπεράνει κανείς πως η οικονομική της πολιτική έχει εκτροχιαστεί. Η Ελλάδα ανακοίνωσε αυτήν την εβδομάδα πως θα καταβάλλει όλες τις πληρωμές του Ιουνίου προς το ΔΝΤ σε μια δόση στο τέλος του μήνα, αντί να τηρήσει την προθεσμία για την πληρωμή 300 εκατ. ευρώ την Παρασκευή, μια τακτική που είχε χρησιμοποιηθεί από την νοτιοαφρικάνικη χώρα πριν από 30 χρόνια.
Η εξέλιξη αυτή δεν είναι καταστροφική. Δεν σημαίνει ότι η χώρα έχει κηρύξει γενική χρεοκοπία έναντι όλων των πιστωτών της. Αλλά υπενθυμίζει ότι κάθε εβδομάδα που περνάει, η Ελλάδα οδεύει πιο κοντά προς την ρήξη. Στην καλύτερη περίπτωση κάτι τέτοιο θα σήμαινε την επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων, στην χειρότερη την ανέκκλητη έξοδο από το ευρώ. Αυτό δεν είναι ούτε αναπόφευκτο, ούτε επιθυμητό. Η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα κατέστρεφε την οικονομία της και θα αποδυνάμωνε την μακροπρόθεσμη αξιοπιστία της νομισματικής ένωσης. Ωστόσο αυτό είναι το μονοπάτι που ακολουθεί η Αθήνα.
Οι δικαιολογίες της Ελλάδας τελειώνουν. Αυτήν την εβδομάδα οι πιστωτές -το Eurogroup των κρατών-μελών του νομίσματος, το ΔΝΤ και η ΕΚΤ- εμφάνισαν ένα πιο ενωμένο μέτωπο σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν. Κατέθεσαν έγγραφο, που προτείνει στην Ελλάδα να αυξήσει τον ΦΠΑ για να βελτιώσει την διολισθαίνουσα δημοσιονομική της θέση, να δεσμευτεί να διατηρήσει τα μέτρα απορρύθμισης της αγοράς εργασίας και να προχωρήσει σε περικοπές στο χρεοκοπημένο συνταξιοδοτικό της σύστημα.
Η λύση αυτή απέχει πολύ από τις βέλτιστες πολιτικές. Συγκεκριμένα, η αύξηση του ΦΠΑ σε μια στιγμή που η εγχώρια ζήτηση είναι αδύναμη διακινδυνεύει να κάνει περισσότερο κακό, παρά καλό. Αλλά η Ελλάδα έχει αποτύχει παταγωδώς να φέρει μια περιεκτική εναλλακτική πρόταση. Το σχέδιο που παρουσίασε αυτήν την εβδομάδα βασίζεται στην μείωση του χρέους. Με βάση το σχέδιο, ο ESM, ο μηχανισμός διάσωσης των κυβερνήσεων της ευρωζώνης, θα δώσει φθηνά δάνεια στην Ελλάδα ώστε η Αθήνα να αποπληρώσει το ακριβότερο χρέος προς την ΕΚΤ. Η Ελλάδα θέλει επίσης την «αναδιάρθρωση» των υφιστάμενων δανείων του ESM, ενδεχομένως την αντικατάσταση με άληκτα ομόλογα (perpetual bonds) το κεφάλαιο των οποίων δεν θα αποπληρωθεί ποτέ.
Είναι προφανές σχεδόν σε όλους ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί κάποια ανακούφιση του επίσημου χρέους ή κάποια αναδιάρθρωση σε κάποια στιγμή. Αλλά το να εστιάζει σε αυτό την στιγμή αυτή δείχνει πως η κυβέρνηση ενδιαφέρεται περισσότερο να κερδίσει πολιτικούς πόντους παρά να ξεφύγει από την δυσχερή κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Με το μεγαλύτερο μέρος του χρέους να οφείλεται στους επίσημους πιστωτές με χαμηλά επιτόκια, η μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη και το πρωτογενές πλεόνασμα είναι τώρα πολύ πιο σημαντικά ζητήματα. Αλλά και οι πιστωτές δεν μπορούν να υποσχεθούν μεγάλη ελάφρυνση του χρέους χωρίς η Αθήνα να παρουσιάσει μια πιο πειστική δέσμευση για την μεταρρύθμιση της ελληνικής οικονομίας.
Εν τω μεταξύ, η πολιτική πραγματικότητα στην Ελλάδα γίνεται πιο τοξική. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, είναι αντιμέτωπος με μια διασπασμένη ομάδα βουλευτών. Λέγεται συχνά πως το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ είναι υπέρ του ευρώ. Αλλά γίνεται όλο και πιο σαφές, πως ανάμεσα στην επιλογή της παραμονής στο ενιαίο νόμισμα και στην απόρριψη των δημοσιονομικών και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που προϋποθέτει η συμμετοχή στην ευρωζώνη, το κόμμα του τείνει προς την τελευταία.
Την Παρασκευή, ο Τσίπρας αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές στις Βρυξέλλες και να επιστρέψει στην Ελλάδα για να δώσει εξηγήσεις σε ένα οργισμένο κοινοβούλιο. Αν η Ελλάδα γίνει το πρώτο κράτος-μέλος που θα εγκαταλείψει την ευρωζώνη, θα είναι εξαιρετικά επιβλαβές για την χώρα και το ενιαίο νόμισμα. Το λεγόμενο «ρίσκο μετατροπής» που η ΕΚΤ έχει παλέψει τόσο σκληρά να εξαλείψει θα επιστρέψει δυναμικά.
Αλλά η ευρωζώνη δεν μπορεί να κρατήσει την Ελλάδα με κάθε κόστος. Όπως έχουν τα πράγματα, η χώρα ολισθαίνει εκτός ευρωζώνης. Μόνο η κυβέρνησή της και τελικά ο ελληνικός λαός μπορούν να σταματήσουν την πορεία αυτή.
ft.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου