Ο Αλέξης Τσίπρας πήρε ένα μεγάλο στοίχημα για το μέλλον της Ευρώπης. Με το δημοψήφισμα για το αν θα γίνει
δεκτή η τελευταία προσφορά των δανειστών, ο Έλληνας πρωθυπουργός προσφέρει στο λαό την επιλογή ανάμεσα στο κακό και το εξαιρετικά κακό, σχολιάζει ο Hugo Dixon. Στο μεταξύ, ο κόσμος μπορεί να ετοιμάζεται να αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη χρεοκοπία στην ιστορία. Η ευρωζώνη πιθανότατα θα επιβιώσει, αλλά η ξεχαρβαλωμένη δομή της θα δοκιμαστεί σοβαρά.
Τα capital controls είναι πιθανά, πριν οι Έλληνες ψηφίσουν για τους όρους των δανειστών στις 5 Ιουλίου. Δεν είναι ξεκάθαρο αν η προσφορά τους θα είναι στο τραπέζι ακόμη και αν οι άνθρωποι τη θέλουν. Αν δεν τη θέλουν, μία επιστροφή στη δραχμή και περισσότερη μιζέρια ακολουθούν. Ο Τσίπρας ουσιαστικά καλεί την Ελλάδα να εγκαταλείψει το ευρώ. Τόσο η Ελλάδα όσο και οι δανειστές της έχουν την ευθύνη για την κατάρρευση των συζητήσεων. Αλλά ο Τσίπρας χειρίστηκε τις διαπραγματεύσεις ιδιαίτερα άσχημα, ακολουθώντας μία εξαιρετικά συγκρουσιακή προσέγγιση.
Μία άμεση συνέπεια της αποτυχίας επίτευξης συμφωνίας θα είναι ότι η Ελλάδα δεν θα είναι ικανή να πληρώσει στο ΔΝΤ το 1,5 δισ. στις 30 Ιουνίου. Μία άλλη είναι ότι η Ελλάδα δεν θα μπορεί να πάρει επέκταση του προγράμματος της ευρωζώνης, που εκπνέει την ίδια ημέρα. Το μεγάλο αναπάντητο ερώτημα είναι αν η ΕΚΤ θα συνεχίσει να παρέχει την έκτακτη ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες κατά την εβδομάδα πριν από το δημοψήφισμα. Έχει κρατήσει τις τράπεζες «ζωντανές», καθώς οι καταθέσεις σταθερά φεύγουν από το σύστημα.
Αλλά θα είναι δύσκολο για την ΕΚΤ να συνεχίσει αυτή την πολιτική αν αυτό μετατραπεί σε bank run. Στην πραγματικότητα, η ΕΚΤ ίσως αποφασίσει να κόψει την ρευστότητα το Σαββατοκύριακο, κάτι που πιθανότατα θα ανάγκαζε την Ελλάδα να επιβάλει ελέγχους κεφαλαίων ή να κλείσει τις τράπεζες. Αναμφίβολα, ο Τσίπρας θα επέκρινε μία τέτοια κίνηση ως μία ακόμη απόπειρα από ξένες δυνάμεις να ταπεινώσουν τη χώρα του. Αλλά η ΕΚΤ μπορεί να αποφασίσει ότι η Ελλάδα πάει στη χρεοκοπία, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και δεδομένων της ευθυγράμμισης ανάμεσα στο κράτος και τις τράπεζες, δεν θα μπορεί να συνεχίσει να αντιμετωπίσει τις τράπεζες ως αξιόχρεες ή τις εγγυήσεις τους ως επαρκείς.
Αυτό είναι ένα από τα προβλήματα της κίνησης του Τσίπρα. Ακόμη κι αν ο λαός πει ότι θέλει τις προτάσεις των δανειστών, δεν είναι ξεκάθαρο ότι αυτές θα είναι ακόμη στο τραπέζι σε μία εβδομάδα γιατί το πρόγραμμα θα έχει εκπνεύσει. Θεωρητικά, ένα καινούριο πρόγραμμα μπορεί να δημιουργηθεί. Πρακτικά όμως, θα είναι αδύνατο να πειστούν οι δανείστριες χώρες, όπως η Γερμανία, να εγκρίνουν μία τέτοια συμφωνία, αν ο Τσίπρας είναι ακόμη στην εξουσία. Είναι δύσκολο να δεις πώς η Αθήνα θα μπορούσε να αποφύγει να αθετήσει σε κάποια ομόλογα που κατέχονται από την ΕΚΤ στις 20 Ιουλίου.
Αν και ο Τσίπρας ορκίστηκε να σεβαστεί την απόφαση του λαού, θα δυσκολευτεί να μείνει στην εξουσία αν ψηφίσουν εναντίον του. Αλλά αυτό δεν θα κάνει τα πράγματα πολύ πιο εύκολα γιατί κανένας άλλος συνδυασμός κομμάτων δεν μπορεί να σχηματίσει εναλλακτική κυβέρνηση. Για αυτό είναι πιθανό να γίνουν νέες εκλογές. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Αλλά ο όλεθρος που θα ακολουθήσει θα έχει καταστρέψει ακόμη περισσότερο την οικονομία. Επιπλέον, με την αντιπολίτευση σε σύγχυση, δεν υπάρχει εγγύηση ότι ακόμη και οι νέες εκλογές θα βάλουν τέλος στην πολιτική παράλυση.
Από την άλλη, αν ο λαός στηρίξει τον Τσίπρα, είναι δύσκολο να δει κανείς κάποιο άλλο αποτέλεσμα πέρα από την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Κάποιοι μπορεί να ελπίζουν ότι τότε οι δανειστές μπορεί να κάνουν πίσω. Αλλά φαίνεται πιο πιθανό να σκληρύνουν ακόμη περισσότερο τη στάση τους. Με τις τράπεζες υπό κατάρρευση, ο Τσίπρας μπορεί να προσπαθήσει να αποφύγει το αναπόφευκτο εισάγοντας IOU. Αλλά αυτό είναι απίθανο να πετύχει κάτι περισσότερο από το να αναβάλει τη στιγμή που η Ελλάδα θα επιστρέψει στη δραχμή ή όπως αλλιώς μπορεί να αποκαλεί το νέο της νόμισμα.
Θεωρητικά, η χρεοκοπία και η εισαγωγή ενός νέου νομίσματος μπορεί να δώσει στην Ελλάδα μία νέα πνοή ζωής, μετά από ένα ισχυρό σοκ, υπό την προϋπόθεση ότι τότε ο Τσίπρας θα επιδιώξει μία υπεύθυνη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική. Αλλά αυτό δεν φαίνεται πιθανό. Ο Τσίπρας και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν πιο πιθανό να χρησιμοποιήσουν τον ανανεωμένο έλεγχό τους για να τυπώσουν χρήματα. Το νέο νόμισμα τότε θα υποτιμούνταν μαζικά, οδηγώντας σε αύξηση πληθωρισμού. Επίσης η ανεργία και η φτώχεια θα αυξάνονταν.
Αρχικά και οι ξένοι ίσως να αποθαρρυνθούν από το να επισκεφθούν τη χώρα. Αυτό θα ήταν πλήγμα για την πιο σημαντική βιομηχανία της Ελλάδας, τον τουρισμό. Στο μεταξύ, η ευρωζώνη αντιμετωπίζει την πιο δοκιμαστική εποχή στην προβληματική ιστορία της. Το πρόγραμμα της EKT για την αγορά ομολόγων των κυβερνήσεων της ευρωζώνης πιθανόν να κρατούσε τα πράγματα υπό έλεγχο.
Αλλά αν η Ελλάδα φύγει από το ευρώ, θα υπήρχε η επίμονη ερώτηση για το αν άλλες χώρες με προβλήματα θα αποχωρούσαν επίσης στο μέλλον. Πέρα από τις οικονομικές επιπτώσεις, ένα λεγόμενο Grexit θα μπορούσε να εξαπολύσει βιτριολικές αντεγκλήσεις. Αυτές θα μπορούσαν να δηλητηριάσουν τις σχέσεις εντός τις Ευρώπης για τα επόμενα χρόνια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου