Τα 7 δημοψηφίσματα της νεώτερης ελληνικής ιστορίας

Τα επτά ελληνικά δημοψηφίσματα: Δύο δημοψηφίσματα - παρωδίες της
Χούντας. Ενα νόθο δημοψήφισμα του Κονδύλη. Κι ένα μη αδιάβλητα γνήσιο, κατά Σοφούλη, το 1946

Επτά δημοψηφίσματα μετρά η ελληνική ιστορία του 20ου αιώνα - τα τρία εκ των οποίων πραγματοποιήθηκαν από δικτορικές κυβερνήσεις.
Παρ' όλα αυτά, το δημοψήφισμα είναι ο θεσμός με τον οποίο εκφράζεται η λαϊκή βούληση πάνω σε σημαντικά εθνικά, πολιτικά ή πολιτειακά θέματα μ' ένα «ναι» ή ένα «όχι» και έχει επιβιώσει από τα αρχαία χρόνια. Στην αρχαία Αθήνα τα δημοψηφίσματα εφαρμόζονταν μέσω του (εξ)οστρακισμού.



Τα επτά δημοψηφίσματα της ελληνικής ιστορίας έχουν γίνει σ’ ένα διάστημα 54 ετών (1920-1974), με κυρίαρχο ζήτημα το πολιτειακό (βασιλευομένη ή αβασίλευτη δημοκρατία). Τα έξι δημοψηφίσματα αφορούσαν το πολιτειακό και το ένα την έγκριση Συντάγματος.

Μικρασιατική καταστροφή

Δημοψήφισμα 22ας Νοεμβρίου 1920. Επάνοδος του Βασιλιά Κωνσταντίνου

Μεσούσης της Μικρασιατικής Εκστρατείας, η κυβέρνηση του Δημητρίου Ράλλη προκήρυξε στις 11 Νοεμβρίου (παλαιό ημερολόγιο) / 5 Δεκεμβρίου 1920 δημοψήφισμα «περί επανόδου της Α.Μ. του Βασιλέως Κωνσταντίνου εις την Πατρίδαν». Το δημοψήφισμα αυτό θεωρήθηκε πλεονασμός, καθότι στις εκλογές που είχαν προηγηθεί την 1η Νοεμβρίου είχε επικρατήσει το Λαϊκό Κόμμα, το οποίο είχε ταχθεί υπέρ της επανόδου του βασιλιά Κωνσταντίνου (ο οποίος είχε είχε παραιτηθεί υπέρ του γιου του Αλέξανδρου το 1917). Στο δημοψήφισμα της 22ας Νοεμβρίου το ψηφοδέλτιο που ανέγραφε «Κωνσταντίνος» συγκέντρωσε το 98,97% των έγκυρων ψήφων και το «΄Οχι» το 1,03%. Ο Κωνσταντίνος επέστρεψε στην Ελλάδα στις 19 Δεκεμβρίου αλλά η επιστροφή του κόστισε τη στήριξη των συμμαχικών δυνάμεων στην Ελλάδα. Απομονωμένη από τους συμμάχους της η Ελλάδα οδηγήθηκε στην Μικρασιατική καταστροφή.

Το επίσημο Ναι στη Δημοκρατία (1924)

Δημοψήφισμα 13ης Απριλίου 1924. Α΄ Αβασίλευτη Δημοκρατία

Στις 25 Μαρτίου 1924 η Βουλή ενέκρινε ψήφισμα «περί εκπτώσεως της Δυναστείας και ανακηρύξεως της Δημοκρατίας».  Υπέρ ψήφισαν οι 283 βουλευτές που ήταν παρόντες, ενώ απείχαν οι προοδευτικοί Φιλελεύθεροι του Γεωργίου Καφαντάρη. Οι αντιβενιζελικές δυνάμεις δεν εκπροσωπούνταν στη Βουλή, καθώς απείχαν από τις εκλογές της 16ης Δεκεμβρίου 1923. Η Μοναρχία, λοιπόν, καταργήθηκε στις 25 Μαρτίου 1924 και προκηρύχθηκε δημοψήφισμα για την επικύρωση της απόφασης της Συντακτικής. Το ψήφισμα της Βουλής τέθηκε σε δημοψήφισμα, το οποίο διενεργήθηκε στις 13 Απριλίου. Το «Ναι» συγκέντρωσε το 69,78% των εγκύρων ψήφων και το «Όχι» το 30,02%.

Ο Βασιλιάς Γεώργιος Β΄(1935)

Δημοψήφισμα 3ης Νοεμβρίου 1935. Κατάργηση της Αβασίλευτης Δημοκρατίας



Το δημοψήφισμα που έγινε στις 3 Νοεμβρίου 1935, έμεινε στην ιστορία σαν Νόθο δημοψήφισμα. Διενεργήθηκε από τη δικτατορική κυβέρνηση του Γ. Κονδύλη που συγκάλεσε την Ε΄ Εθνική Συνέλευση για να καταργήσει το πολίτευμα της Αβασίλευτης δημοκρατίας. Στο δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου, που καταγγέλθηκε ως νόθο, το «Ναι» συγκέντρωσε το 97,87% των εγκύρων ψήφων και το «Όχι» το 2,13%. Στις  25 Νοεμβρίου ο Βασιλιάς Γεώργιος Β' επέστρεψε στην Ελλάδα και ανέλαβε τα καθήκοντά του.

Μέρες Δημοψηφίσματος 1946. (Πλατεία Συντάγματος).

 

Δημοψήφισμα 1ης Σεπτεμβρίου 1946. Επιβεβαίωση της Μοναρχίας και επάνοδος του Γεωργίου Β΄...

Η συνέχεια εδώ