Hugo Dixon.
Το Βερολίνο είχε δίκιο όταν επεσήμανε ότι η Αθήνα είχε χάσει την εμπιστοσύνη στην Ευρώπη. Αλλά πιέζοντας τους Έλληνες τόσο σκληρά - και αρχικά προτείνοντας ιδέες που θα μπορούσαν επίσης να παρουσιαστούν ως ταπεινωτικές- η Γερμανία λίγο έλειψε να χάσει την εμπιστοσύνη της Ευρώπης. Και οι δύο ηγέτες, ο Έλληνας Αλέξης Τσίπρας και η Γερμανίδα Άνγκελα Μέρκελ, πρέπει να εργαστούν σκληρά για την ανοικοδόμησή της.
Τούτου λεχθέντος, η τελική έκβαση της συνόδου κορυφής φαίνεται αρκετά δίκαιη, αν και σκληρή. Οι περισσότερες παθιασμένες ιδέες της Γερμανίας - ότι η Ελλάδα θα πρέπει να λάβει ένα πενταετές time-out από το ευρώ και να τα μεταφέρει 50 δις ευρώ των στοιχείων του ενεργητικού της σε ένα ταμείο με έδρα το Λουξεμβούργο- απορρίφθηκαν. Δεν υπάρχει πλέον λόγος η Αθήνα να φέρει πίσω την δραχμή. Και το νέο ταμείο «ιδιωτικοποίησης» θα βασίζεται στην Ελλάδα.
Παρόλα αυτά, η αρχική προσέγγιση του Βερολίνου έχει πλήξει την εικόνα του στην υπόλοιπη Ευρώπη. Αυτό οδήγησε στο να γίνει το hashtag του Twitter «ThisIsACoup» το δεύτερο πιο δημοφιλές στον κόσμο. Η σκληρή γραμμή του σε κάποιο σημείο απείλησε ακόμη και το να στρέψει τη Γερμανία εναντίον της Γαλλίας και της Ιταλίας.
Η Αθήνα, εν τω μεταξύ, θα πρέπει να περάσει πολλές μεταρρυθμίσεις οι οποίες έχουν καθυστερήσεις, μέσα σε λίγες μέρες. Οι περισσότερες από αυτές - όπως το να καταστήσει βιώσιμο το συνταξιοδοτικό σύστημα και να εξορθολογήσει τον φόρο προστιθέμενης αξίας- είναι επιθυμητές και θα πρέπει, εν καιρώ, να βελτιώσουν τις οικονομικές επιδόσεις της Ελλάδας.
Αλλά οι άμεσες προοπτικές της χώρας είναι δυσοίωνες. Αυτό οφείλεται κυρίως στον αυτοτραυματισμό της κυβέρνησης. Ο Τσίπρας θα μπορούσε τον περασμένο μήνα να έχει κλείσει μια συμφωνία πολύ λιγότερο σκληρή από αυτή που τελικά υπέγραψε. Αντ 'αυτού, ζήτησε το δημοψήφισμα για να απορρίψει την πρόταση, προκαλώντας μια αλυσιδωτή αντίδραση που οδήγησε στο κλείσιμο των τραπεζών και στην κατάρρευση της οικονομίας. Δεν κατάφερε καν να εξασφαλίσει ελάφρυνση του χρέους στην Ελλάδα μέσα από αυτούς τους καταστροφικούς ελιγμούς. Οι πιστωτές συμφώνησαν μόνο να το εξετάσουν όταν η Αθήνα αρχίσει την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.
Παρά το γεγονός ότι οι ηγέτες της Ευρωζώνης συμφώνησαν να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για μια νέα ελληνική βοήθεια ύψους 82-86 δις ευρώ, πολλά ζητήματα παραμένουν αδιευκρίνιστα. Το πιο άμεσο είναι πώς θα αποφύγει η Αθήνα την αθέτηση της πληρωμής των 3,5 δις ευρώ που χρειάζεται να επιστρέψει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στις 20 Ιουλίου. Δεδομένου ότι δεν θα υπάρχει χρόνος για να διαπραγματευθεί μια συνολική συμφωνία μέχρι τότε, οι ηγέτες έχουν πει στους υπουργούς Οικονομικών τους να εργαστούν επειγόντως για χρηματοδοτική γέφυρα.
Ένα άλλο άμεσο ερώτημα είναι το κατά πόσον η ΕΚΤ θα δώσει περισσότερη ρευστότητα έκτακτης ανάγκης για τις τράπεζες της χώρας. Αν όχι, θα ξεμείνουν από μετρητά μέσα σε λίγες μέρες. Το πιο πιθανό είναι ότι η ΕΚΤ θα δώσει ρευστότητα για να κρατήσει τις τράπεζες «ζωντανές» - είτε αμέσως ή αμέσως μόλις το ελληνικό κοινοβούλιο ψηφίσει τα πρώτα μέτρα της μεταρρύθμισης. Αλλά δεν θα υπάρξει μια αποφασιστική χαλάρωση των ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων, μέχρι να ολοκληρωθεί ένα νέο τεστ αντοχής του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος μετά το καλοκαίρι και γίνει ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Ακόμη και τότε, οι έλεγχοι μπορούν να διαρκέσουν για μήνες, βλάπτοντας την οικονομία.
Δεν είναι επίσης σαφές το πώς θα γίνει η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Παρά το γεγονός ότι η ευρωζώνη θα δώσει κάποια χρήματα για να το κάνει αυτό, η καχυποψία παραμένει ότι οι ανασφάλιστοι καταθέτες μπορεί να κάνουν «bail in» - με μερικά από τα χρήματά τους να μετατραπούν σε νέο τραπεζικό κεφάλαιο. Οι πιστωτές θα πρέπει να αντισταθούν σε αυτόν τον πειρασμό, καθώς θα κατασπαράξουν τα κεφάλαια κίνησης των ελληνικών επιχειρήσεων και θα επιδεινώσουν την ύφεση. Θα στείλουν επίσης ένα κακό μήνυμα σε εκείνους τους πατριώτες που κράτησαν τα χρήματα τους στις τράπεζες κατά τη διάρκεια αυτής της τρομερής περιόδου.
Ένα άλλο ερώτημα είναι το πόσο θα πρέπει να πιέσει η Ελλάδα τον κρατικό της προϋπολογισμό. Η συμφωνία αναφέρει ότι η Αθήνα θα πρέπει να συμφωνήσει σε απροσδιόριστα «φιλόδοξους στόχους» και ότι θα πρέπει να υπάρχουν «οιονεί αυτόματες» περικοπές δαπανών, όταν παρεκκλίνει από αυτούς. Υπάρχει ο κίνδυνος οι στόχοι να είναι εξωπραγματικά υψηλοί και η Ελλάδα να παγιδευτεί ξανά σε ένα φαύλο κύκλο - όπου οι περισσότερες περικοπές βλάπτουν περαιτέρω την οικονομία, καθιστώντας, με τη σειρά τους, πιο δύσκολο να πετύχει τους στόχους.
Πιθανώς η μεγαλύτερη αβεβαιότητα είναι τι είδους κυβέρνηση θα εφαρμόσει τη συμφωνία. Εξάλλου, ο Τσίπρας δεν μπορεί πλέον να υπολογίζει σε τουλάχιστον 32 από τα 149 μέλη του κοινοβουλίου από το ριζοσπαστικό αριστερό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, που θεωρούν ότι έχει κάνει υπερβολικούς συμβιβασμούς. Ακόμη και με την υποστήριξη του μικρού εταίρου του στον συνασπισμό, τους Ανεξάρτητους Έλληνες, δεν έχει την πλειοψηφία στο κοινοβούλιο των 300 μελών.
Μια επιλογή είναι ο Τσίπρας να σχηματίσει κυβέρνηση εθνικής ενότητας με τη βοήθεια των φιλοευρωπαϊκών κομμάτων της αντιπολίτευσης. Μια άλλη είναι να προκηρύξει εκλογές σε ένα μήνα, να εκδιώξει τους αντάρτες του ΣΥΡΙΖΑ και να ελπίζει να σχηματίσει μια νέα κυβέρνηση μόνος του, αλλά με πιο μετριοπαθείς βουλευτές.
Και τα δύο σενάρια είναι καλύτερα από το status quo. Έτσι, ο Τσίπρας θα έχει μια λογική πιθανότητα να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη με τους πιστωτές του. Αλλά πρέπει επίσης να διορίσει ανθρώπους στο υπουργικό του συμβούλιο που θα είναι σοβαροί στην εφαρμογή της συμφωνίας. Αυτό θα ενισχύσει επίσης την εμπιστοσύνη των επενδυτών και των καταθετών, ενισχύοντας την πιθανότητα ότι η οικονομία μπορεί να αρχίσει να αναπτύσσεται και πάλι.
Αν ο Έλληνας πρωθυπουργός επιλέξει μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας, θα μπορούσε να ενισχύσει περαιτέρω την εμπιστοσύνη κάνοντας ένα νέο δημοψήφισμα για να επανορθώσει τη ζημιά από το προηγούμενο. Ένα ηχηρό «Ναι» σε ένα τέτοιο δημοψήφισμα θα προστατεύσει τον Τσίπρα κατά τους επόμενους δύσκολους μήνες από την κατηγορία ότι δεν είχε τη δημοκρατική νομιμότητα για τα μέτρα που εφάρμοζε.
Εν τω μεταξύ, η Μέρκελ θα πρέπει να προβληματιστεί σχετικά με τις τελευταίες ημέρες. Θα πρέπει να εκτιμήσει ότι η δίκαιη Ευρώπη δεν μπορεί να είναι τιμωρητική. Με τον καιρό, η εμπιστοσύνη μπορεί να αποκατασταθεί σε όλες τις πλευρές και η Ευρώπη μπορεί να βγει ισχυρότερη από την ελληνική κρίση. Αλλά υπάρχει πολλή δουλειά να κάνουμε.
reuters.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου