Στα πρόθυρα χρεοκοπίας η Εκκλησία της Ελλάδος

Ενα βήμα πριν από τη χρεοκοπία βρίσκεται η Εκκλησία της Ελλάδος, καθώς τα
έσοδα στερεύουν και οι φόροι αυξάνονται. Ηδη, εμβληματικές μονές της Αττικής, όπως η Μονή Πετράκη και η Μονή Πεντέλης, αντιμετωπίζουν οξύτατα προβλήματα και έχουν προχωρήσει ουσιαστικά σε στάση πληρωμών. Δυσκολεύονται στην καταβολή των μισθών των υπαλλήλων τους, πληρώνουν με έναντι, ζητούν διακανονισμό με την εφορία για τον ΕΝΦΙΑ και πωλούν ακίνητα για να αντιμετωπίσουν τα λειτουργικά τους έξοδα.

Αποτέλεσμα είναι να κινδυνεύει η ομαλή λειτουργία των κοινωνικών προγραμμάτων της Εκκλησίας της Ελλάδος, όπως τα συσσίτια για τους απόρους, κάτι που αναμένεται να προκαλέσει ντόμινο κοινωνικών εξελίξεων καθώς η Εκκλησία είναι από τους βασικούς πυλώνες αντιμετώπισης της πολύπλευρης κρίσης στη χώρα μας. Την ίδια στιγμή, όχι μόνο δεν έχει ενεργοποιηθεί η συνεργασία Πολιτείας – Εκκλησίας για την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας αλλά η Πολιτεία υψώνει εμπόδια στην προσέλκυση επενδύσεων ενώ παραμένουν ανοιχτά τα προβλήματα που έχει η Εκκλησία με ακίνητα-φιλέτα. Συνολικά 123 ακίνητα της Εκκλησίας σε Αθήνα, Βουλιαγμένη, Πειραιά και Θεσσαλονίκη παραμένουν δεσμευμένα, δηλαδή ενώ έχουν απαλλοτριωθεί, η Εκκλησία δεν έχει αποζημιωθεί και ταυτόχρονα δεν μπορεί να τα αξιοποιήσει.

Στερεύουν τα έσοδα

Ειδικότερα, οι δύο βασικές πηγές εσόδων της Εκκλησίας –από την αξιοποίηση των ακινήτων και από τις μετοχές στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος (ΕΤΕ)– έχουν στερέψει: οι τιμές των ενοικίων πέφτουν, δύσκολα βρίσκονται αγοραστές τους, ενώ η τιμή της μετοχής της ΕΤΕ κινείται περί τα 25 λεπτά του ευρώ.

Συγκεκριμένα, όπως εξήγησε μιλώντας στην «Κ» ο γενικός διευθυντής των Οικονομικών Υπηρεσιών της Εκκλησίας της Ελλάδας (ΕΚΥΟ), επίσκοπος Σαλώνων Αντώνιος, το 1996 και το 2005 η Εκκλησία μετείχε στις αντίστοιχες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου της ΕΤΕ. Το 2005 οι μετοχές αγοράστηκαν 22 ευρώ και η τιμή τους έφθασε έως και τα 47,8 ευρώ. Το 2010 η Εκκλησία μετείχε στη νέα αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΤΕ, υπό την πίεση, διά παρακλήσεων, υψηλόβαθμων στελεχών της κυβέρνησης και του εγχώριου τραπεζικού συστήματος. «Συμμετέχοντας θα στείλετε μήνυμα για την αξιοπιστία και φερεγγυότητα του κύριου πυλώνα τους ελληνικού τραπεζικού συστήματος», ήταν το επιχείρημά τους. Για να συμμετάσχει στην αύξηση κεφαλαίου της ΕΤΕ, η Εκκλησία έλαβε δάνειο 27 εκατ. ευρώ από το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και χρησιμοποίησε ανάλογο ποσό από τα διαθέσιμά της. Ωστόσο, όπως λέει ο κ. Αντώνιος, «η Εκκλησία δεν τζογάρει», αφήνοντας να εννοηθεί ότι έπρεπε να γίνει επωφελής διαχείριση των μετοχών της ΕΤΕ στα limit up τους. Δεν αποφασίστηκε, και… ήλθε η κρίση. Λόγω της οικονομικής κρίσης η απόδοση μερισμάτων σταμάτησε το 2008, ενώ τώρα, με 0,25 ευρώ την τιμή της ΕΤΕ, δεν αξίζει καν να πουλήσεις…

Καθίζηση στα ακίνητα

Την ίδια στιγμή, η καθίζηση της αγοράς ακινήτων έχει στερέψει την άλλη βασική πηγή εσόδων της Εκκλησίας, η οποία διαθέτει 190.000 στρέμματα καλλιεργήσιμης έκτασης, 700 οικόπεδα, 400 επαγγελματικά ακίνητα και 260 κατοικίες.Τα ενοίκια είναι μειωμένα από 30% έως 70% ανάλογα με την περιοχή σε σχέση με το 2008, πολλά ακίνητα είναι ξενοίκιαστα ενώ η αξιοποίησή τους είναι «πονοκέφαλος» αφού απαιτούν συνεχή συντήρηση. Και ρευστό δεν υπάρχει. «Τα σημερινά έσοδα της Εκκλησίας έχουν μειωθεί κατά περίπου 75% σε σχέση με το 2008. Τότε ο ετήσιος προϋπολογισμός της Εκκλησίας ήταν περί τα 23 εκατ. ευρώ και τώρα γύρω στα 6 εκατ.», λέει ο διευθυντής της ΕΚΥΟ.

Η Εκκλησία ζητεί από την Πολιτεία να τη συνδράμει στην προσέλκυση επενδυτών και στην επίλυση των ζητημάτων που κρατούν «δεσμευμένα» ακίνητα. Ενδεικτικά, παραμένει αναξιοποίητη έκταση 1.300 μεταξύ της λίμνης Βουλιαγμένης και της Βάρκιζας (η περιοχή ονομάζεται Φασκομηλιά), το μεγαλύτερο μέρος της οποίας καλύπτεται από πέτρες και χώμα. Η Εκκλησία έχει ζητήσει να δοθεί χαμηλός συντελεστής δόμησης για την αξιοποίηση 225 στρεμμάτων και ο επενδυτής να υποχρεωθεί να φυτέψει τα υπόλοιπα 1.075, αλλά έως τώρα αντιπροβάλλονται επιχειρήματα με προμετωπίδα την προστασία του δάσους.

Επίσης, η Εκκλησία επιδιώκει να προχωρήσει στην αξιοποίηση μεγάλης έκτασης στο Σχιστό. Εκεί υπάρχει μεγάλη ανάγκη για την ανάπτυξη διακομιστικών κέντρων (logistics) σε συνδυασμό και με τις ναυπηγοεπισκευαστικές εργασίες. Το Δημόσιο θεωρεί ότι η περιοχή είναι δάσος, ενώ η Εκκλησία διαθέτει χάρτες που δείχνουν ότι από το 1850 έως σήμερα η δασική περιοχή παραμένει αμετάβλητη. Το ίδιο αμετάβλητες είναι οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις του Δημοσίου, που επιβαρύνονται με ιδεοληψίες.

Ζητούν υπαγωγή στο καθεστώς 100 δόσεων

Κάθε μητρόπολη, κάθε μοναστήρι, ακόμη και οι ναοί, έχουν περιουσιακά στοιχεία τα οποία διαχειρίζονται τα συγκεκριμένα ιδρύματα χωρίς να παρεμβαίνει κανείς, και όλα αυτά τα ΝΠΔΔ, όπως και η Εκκλησία, καταβάλλουν φόρο ακίνητης περιουσίας, ΕΝΦΙΑ (παλαιότερα ΕΕΤΗΔΕ) και φόρο εισοδήματος. Για τον λόγο αυτό, η Μονή Πετράκη και η Μονή Πεντέλης αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα. Χαρακτηριστικά, η Μονή Πετράκη ζήτησε πρόσφατα να υπαχθεί στο καθεστώς των 100 δόσεων για την καταβολή των φορολογικών της υποχρεώσεων ενώ δυσκολεύεται στην καταβολή των μισθών. Για να διαλύσουν μύθους περί αμύθητης περιουσίας, εκκλησιαστικές πηγές ανέφεραν στην «Κ» ότι η Μονή Πετράκη διαθέτει προς αξιοποίηση μία πολυκατοικία κοντά στο Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» και στην πλατεία Κουμουνδούρου. Σε ανάλογη κατάσταση βρίσκεται η Μονή Πεντέλης, η οποία πρόσφατα πούλησε ακίνητό της ως προσωρινή λύση για να αντιμετωπίσει τα λειτουργικά της έξοδα. Η μονή είναι και εκείνη θύμα αντιδράσεων καθώς σχέδιο για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε έκταση 25.000 στρεμμάτων στην Πεντέλη δεν προχώρησε. Ο επίσκοπος Σαλώνων Αντώνιος εξήγησε ότι η ΕΚΥΟ χρηματοδοτεί τις μητροπόλεις για το φιλανθρωπικό τους έργο, κάτι που επιβεβαιώνει το ντόμινο των επιπτώσεων μιας εκκλησιαστικής χρεοκοπίας.

Εφημερίδα Καθημερινή