Τελικά, θα φορέσει… γραβάτα ο Αλέξης Τσίπρας;

Έκλεισε λοιπόν η υπόθεση με την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, οπότε ο Αλέξης Τσίπρας θα χρειαστεί να υλοποιήσει τη δέσμευσή του στον κ. Ρέντσι πως, αν συμβεί αυτό, θα φορέσει γραβάτα; Η υπόθεση δεν είναι τόσο απλή…

Ας ξεκινήσουμε από το… τέλος: πόσες πιθανότητες υπάρχουν μια τέτοια συμφωνία να μη χρειαστεί να περάσει από Κοινοβούλια χωρών-μελών; Υπάρχει έστω και μία πιθανότητα στο εκατομμύριο να μην περάσει η συμφωνία για το χρέος από το γερμανικό Κοινοβούλιο, αλλά και το ολλανδικό και το αυστριακό; Ιδού ένα σημαντικό στοιχείο που έχουν παραλείψει όλα τα σχετικά ρεπορτάζ. Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει τέτοια πιθανότητα!

Ξεκινώντας από αυτή την αφετηρία, το επόμενο ερώτημα είναι επίσης προφανές: πότε θα είναι πολιτικά πιο «βατό» για την κ. Μέρκελ να προωθήσει προς ψήφιση στην Bundestag μια τέτοια συμφωνία; Η απάντηση, λογικά, είναι επίσης αυτονόητη: ύστερα από τις γερμανικές εκλογές στα τέλη του φθινοπώρου. Το επόμενο στην αλυσίδα των ερωτημάτων είναι το εξής: αν πρόκειται η συμφωνία για το χρέος να πάει στα Κοινοβούλια μετά τον Σεπτέμβριο, προφανώς -για τον ίδιο ακριβώς λόγο- δεν θα ανακοινωθεί στο σύνολό της τώρα. Τέλος, αναπόφευκτα γεννάται και το έσχατο ερώτημα: αν η ουσιαστική συμφωνία για το χρέος μετατίθεται για το διάστημα ύστερα από τις γερμανικές εκλογές, γιατί ο Αλέξης Τσίπρας σπεύδει να ψηφίσει προκαταβολικά τα μέτρα στη Βουλή; Αν τα ερωτήματα τεθούν με αυτό τον τρόπο και με αυτή την αναπόφευκτη σειρά, τότε το πρώτο και αυτόματο συμπέρασμα είναι τούτο: πως όσα δημοσίως λέγονται, δεν μας λένε όλη την αλήθεια… Η οποία επομένως, πρέπει να αναζητηθεί.

Συμφωνία για τα μέτρα χωρίς συμφωνία για το χρέος;

Αν υπήρχε τέτοιο ενδεχόμενο, τότε θα επρόκειτο για ένα μεγάλο διεθνή τυχοδιωκτισμό με πρωταγωνιστές το ΔΝΤ και τη γερμανική καγκελαρία και σιωπηλούς συνενόχους τη Φρανκφούρτη και τις Βρυξέλλες. Πιστεύουμε ότι το κλειδί για όλες τις απαντήσεις δεν βρίσκεται εδώ. Ούτε η συμφωνία για τα μέτρα θα προχωρούσε με τις ευλογίες όλων ούτε ο Αλέξης Τσίπρας θα την ψήφιζε προκαταβολικά αν δεν υπήρχε στο παρασκήνιο κάποιο πολιτικό deal μεταξύ των βασικών «παικτών», ήτοι του ΔΝΤ και της γερμανικής ηγεσίας.

Η διαρροή δηλώσεων της κ. Λαγκάρντ στο πλαίσιο της συνάντησής της με τον κ. Τσίπρα, βάσει των οποίων υπάρχει σύγκρουση της ιδίας με τον κ. Σόιμπλε δεν μπορεί παρά να είναι μια επικοινωνιακή προσποίηση, που ικανοποιεί πολιτικές και επικοινωνιακές ανάγκες όλων των «παικτών»: Της κ. Λαγκάρντ (ώστε να οικοδομήσει ένα προφίλ ηγέτιδος που συγκρούεται με τον Σόιμπλε), της γερμανικής ηγεσίας (που, προεκλογικά, μπορεί να ισχυριστεί ότι ανθίσταται στις πιέσεις του ΔΝΤ να χαρίσει χρέη στους «τεμπέληδες του Νότου»), αλλά και του κ. Τσίπρα (πρώτα για να πείσει τους βουλευτές του να ψηφίσουν τα μέτρα και ύστερα για να εμπνεύσει αισιοδοξία στο κυβερνητικό στρατόπεδο) που «καθαρίζουν το έδαφος» ώστε το ΔΝΤ να πιέσει μέχρι τελικής πτώσεως τη Γερμανία).

Διότι αν δεν πρόκειται για μια τέτοια επικοινωνιακή προσποίηση, θα πρόκειται για μια μεγάλη διεθνή απάτη: του ΔΝΤ και της γερμανικής ηγεσίας, κατά των αγορών αλλά και κατά της ελληνικής κυβέρνησης. Αν επρόκειτο το θύμα να είναι μόνο η ελληνική κυβέρνηση, τότε θα στο σκεφτόμασταν σοβαρά, αλλά μια απάτη τέτοιας κλίμακας που θα στρέφεται ταυτόχρονα και κατά των αγορών, μας φαίνεται αδιανόητη… Και ήδη τα spreads των ελληνικών ομολόγων αποκλιμακώνονται γοργά, η δε ελληνική κυβέρνηση δηλώνει ότι το ελληνικό Δημόσιο θα βγει στις αγορές ανεξάρτητα και πριν από την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο QE της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).

Το deal λοιπόν για το ελληνικό χρέος έχει ήδη συντελεστεί, αλλά οι ανάγκες διαχείρισής του επιβάλλουν να μην αποκαλυφθεί σε όλες του τις λεπτομέρειες τώρα, αλλά ύστερα από τις γερμανικές εκλογές. Τότε που -όλοι ελπίζουν ότι- θα υπάρχουν οι κατάλληλες πολιτικές συνθήκες για να περάσει από το γερμανικό Κοινοβούλιο και στη συνέχεια από τα υπόλοιπα.

Το χρονολόγιο των εξελίξεων

Το χρονολόγιο των εξελίξεων, λοιπόν, λογικά θα έχει ως εξής: Στο επικείμενο Eurogroup θα συμφωνηθούν οι παράμετροι της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, αλλά όχι με το βαθμό ποσοτικοποίησης και εξειδίκευσης που θα ικανοποιούν το ΔΝΤ ώστε να συντάξει μια θετική έκθεση βιωσιμότητας για το ελληνικό χρέος. Μια καταρχήν, αλλά όχι «επαρκής» για το Ταμείο συμφωνία, που θα ολοκληρωθεί σε δεύτερο χρόνο.

Με δεδομένο αυτό, η ΕΚΤ δεν θα εντάξει ακόμη τα ελληνικά ομόλογα στο QE. Ωστόσο, οι αγορές, βασιζόμενες στην ψήφιση των μέτρων στην ελληνική Βουλή και σε μια ανακοίνωση καταρχήν συμφωνία για τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους, θα υποδεχτούν το ελληνικό Δημόσιο στις αγορές με ένα «λογικό» επιτόκιο (ας πούμε 4,5%).

Το επόμενο βήμα θα είναι οι γερμανικές εκλογές. Αν εκεί όλα πάνε ως προβλέπεται (άνετη επικράτηση της κ. Μέρκελ, με τον κ. Σουλτς απλώς να βελτιώνει την εκλογική επίδοση των σοσιαλδημοκρατών και το ξενοφοβικό AfD να μπαίνεις τη Βουλή με ένα καλό ποσοστό αλλά με τη δυναμική του να έχει ανακοπεί), τότε θα έχουν ξανά κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού χριστιανοδημοκρατών και σοσιαλδημοκρατών με αδιαφιλονίκητο «αφεντικό» ξανά την κ. Μέρκελ και τον κ. Σόιμπλε στο πόστο του – τάσεις που ήδη προδιαγράφονται δημοσκοπικά.

Τότε, το προσυμφωνημένο deal θα μπορεί να υλοποιηθεί απρόσκοπτα. Η συμφωνία να εξειδικευτεί σε ικανοποιητικό βαθμό για το ΔΝΤ, το Ταμείο και ο ESM να εκδώσουν θετικές εκθέσεις για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, η συμφωνία να περάσει από τα Κοινοβούλια χωρών-μελών και η ΕΚΤ να εντάξει «πανηγυρικά» τα ελληνικά ομόλογα στο QE- έστω και αν αυτό θα βαίνει πλέον προς τη δύση του…

Τότε θα έρθει η ώρα και για τη δεύτερη, επίσης «πανηγυρική», έξοδο του ελληνικού Δημοσίου στις αγορές. Και τότε θα δοθεί το επόμενο ραντεβού όλων των «παικτών» για τα μέσα του 2018, με το τέλος του ελληνικού προγράμματος.

Η ώρα για να βάλει τη γραβάτα ο κ. Τσίπρας θα έρθει όταν η συμφωνία για το χρέος, με τη συμμετοχή και του ΔΝΤ, θα περάσει από το γερμανικό Κοινοβούλιο. Θα χρειαστεί λοιπόν να περιμένει ακόμη, κάνοντας υπομονή και ευχόμενος να μη συμβεί κάποιο απρόοπτο σαν αυτά που φέρνει ξαφνικά το αστάθμητο στην Ιστορία…

Ceteris Paribus