Τι θα γράψει η Ιστορία για το 2018

Οι επιφανέστεροι ιστορικοί των ΗΠΑ προβλέπουν το μέλλον έχοντας ως οδηγό τα γεγονότα της περσινής χρονιάς


Πέρυσι τέτοιο καιρό, όταν τελείωνε το 2017, οι αμερικανοί ιστορικοί αναρωτιόντουσαν εάν εκείνη ήταν η πιο τρελή χρονιά στην αμερικανική πολιτική. Ομως όλα αυτά συνέβαιναν πριν από το 2018, μια χρονιά στη διάρκεια της οποίας αρκετοί συνεργάτες του προέδρου Τραμπ καταδικάστηκαν για οικονομικά εγκλήματα, το λάθος πάτημα ενός κουμπιού έπεισε τους κατοίκους της Χαβάης ότι πυρηνικοί πύραυλοι θα χτυπούσαν τα νησιά σε 38 λεπτά, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση κατέβασε ρολά τρεις φορές λόγω διαφωνιών μεταξύ Λευκού Οίκου και Κογκρέσου, η κυβέρνηση Τραμπ διέταξε να συλλαμβάνονται τα ανήλικα παιδιά των παράτυπων μεταναστών στα σύνορα ΗΠΑ - Μεξικού, επελέγη στο Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας δικαστής που δεν εκτιμά ιδιαίτερα τα δικαιώματα των γυναικών και 13 κρατικές υπηρεσίες εξέδωσαν μια ζοφερή προειδοποίηση για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, την οποία ο Λευκός Οίκος προσπάθησε να θάψει.





Πώς, λοιπόν, η Ιστορία θα καταγράψει αυτή την ταραγμένη χρονιά; Το περιοδικό «Politico» ζήτησε από τους επιφανέστερους ιστορικούς των ΗΠΑ να θέσουν τα όσα συνέβησαν τους τελευταίους 12 μήνες στο κατάλληλο ιστορικό πλαίσιο. Τους προέτρεψε να γράψουν αυτά που πιστεύουν ότι θα συμπεριληφθούν στα μελλοντικά βιβλία Ιστορίας για το 2018. Να προβλέψουν δηλαδή το μέλλον βάσει των όσων έγιναν πέρυσι.

«ΕΤΟΣ ΠΕΡΙΣΠΑΣΜΟΥ». Μπροστά στο μέλλον προχώρησε ο Τζόζεφ Ελις, συγγραφέας του βιβλίου «Αμερικανικός διάλογος». «Είναι δύσκολο να το πιστέψουμε, αλλά ακριβώς πριν από έναν αιώνα, το 2018, τα αμερικανικά ΜΜΕ είχαν πάθει εμμονή με τη διχαστική και επιπόλαιη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ. Δεν είχε δοθεί τότε σημασία στις μεγάλες ιστορικές αλλαγές που είχαν ξεκινήσει να μεταμορφώνουν τον κόσμο μας: η άνοδος της Ασιατικής Αυτοκρατορίας, που τότε λεγόταν Κίνα, η κρίση αξιοπιστίας και στους τρεις βραχίονες της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ που οδήγησε στην αναθεώρηση του Συντάγματος και στη σημερινή μορφή της αμερικανικής συνομοσπονδίας. Και η διάβρωση του παγετώνα της Γροιλανδίας που είχε ως αποτέλεσμα την εκκένωση όλων των παραλιακών πόλεων. Για όλα αυτά, το 2018 ήταν το έτος του περισπασμού».

ΤΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΤΟΥ 2020. Ασήμαντη ή σεισμός ήταν η χρονιά του 2018, εξαρτάται από το 2020, πιθανολογεί ο Χ. Μπραντς, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, δίνοντας δύο σενάρια. Στο πρώτο ο Τραμπ δεν εκλέγεται για δεύτερη θητεία. «Το 2018 ήταν γεμάτο οργή που, στο τέλος, σήμανε ελάχιστα» γράφει. «Το άξεστο μοντέλο διακυβέρνησης απορρίφθηκε από τους ψηφοφόρους με την πρώτη ευκαιρία και οι πολιτικές του στο εμπόριο, τη διεθνή ασφάλεια, τη μετανάστευση και το περιβάλλον καταργήθηκαν σύντομα». Στο δεύτερο σενάριο ο Τραμπ επανεκλέγεται: «Το 2018 σήμανε τη στιγμή κατά την οποία η παραίτηση της Αμερικής από τον ρόλο της στην ηγεσία του κόσμου (που ξεκίνησε το 2017) προχώρησε ακόμα περισσότερο και έγινε μη αναστρέψιμη. Ο Τραμπ κατήργησε όλες τις δεσμεύσεις των ΗΠΑ προς τους συμμάχους τους - από το ελεύθερο εμπόριο έως το κράτος δικαίου, τους δημοκρατικούς κανόνες και τις προσπάθειες για τον περιορισμό των ζοφερών συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Εκτοτε ο κόσμος μας δεν θα είναι ποτέ ο ίδιος».

ΜΑΤΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ. Ο Μάικλ Κάζιν, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν, βλέπει από το μέλλον τη χρονιά που πέρασε ως εκείνη κατά την οποία επιταχύνθηκε η κατάργηση της αμερικανικής κυριαρχίας στον κόσμο. «Ενας παραληρηματικός πρόεδρος που νόμιζε πως οι απειλές του θα εμποδίσουν την Κίνα να κατακτήσει τις αγορές, την ώρα που αυταρχικοί ηγέτες στην Ουγγαρία, τη Ρωσία και το Ιράν διαμόρφωναν τις δικές τους σφαίρες επιρροής. Το κλίμα έδειχνε τα δόντια του με τις καταστροφικές πυρκαγιές στην Καλιφόρνια και τις πλημμύρες παντού. Παρότι οι κάτοικοι σε αυτές τις περιοχές δεν άρχισαν να τις εγκαταλείπουν μαζικά άμεσα, αλλά το 2021, όταν πια ο πρόεδρος έφυγε από τον Λευκό Οίκο. Σε εκείνη τη μία θλιβερή θητεία του, ο άνθρωπος που υποσχέθηκε να "κάνει την Αμερική και πάλι μεγάλη" κατέστρεψε τη χώρα του και τον πλανήτη».

ΤΟ ΞΥΠΝΗΜΑ ΤΟΥ ΔΙΧΑΣΜΟΥ. Χρονιά εμφυλίου θεωρεί το 2018 η Λίζαμπεθ Κοέν του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, καθώς κρίνει πως έδωσε σε πολλούς Αμερικανούς ένα μάθημα Ιστορίας. «Ξύπνησε και πάλι ο βαθύς διχασμός που είχε οδηγήσει στον εμφύλιο της δεκαετίας του 1860» παρατηρεί. «Η κοινωνία διχάστηκε και πάλι και έγινε εμφανές το βαθύ πολιτισμικό χάσμα, φέρνοντας τις ΗΠΑ εκ νέου στο χείλος ενός εμφυλίου. Παλαιότερα πιστεύαμε ότι ο φασισμός και ο ναζισμός δεν θα μπορούσαν ποτέ να στεριώσουν στην Αμερική. Βλέπαμε στην Ευρώπη τον ξενοφοβικό, εθνικιστικό και αντισημιτικό πυρετό. Μέχρι που αρχίσαμε να τον ζούμε κι εδώ. Οι Αμερικανοί δεν μπορούσαν πια να κατηγορήσουν κανέναν για όλα αυτά. Μόνο τον εαυτό τους».

Η ΑΦΥΠΝΙΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ. Η πόλωση και ο διχασμός αποτέλεσαν το καμπανάκι της αφύπνισης, κρίνει ο Ουίλιαμ Τζόουνς, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα. «Το 2018 ήταν χρονιά - κλειδί για τους αμερικανούς εργαζομένους. Μειώθηκαν τόσο πολύ το εισόδημα και τα δικαιώματά τους που τους αφύπνισαν και τους έκαναν και πάλι να στραφούν στη δύναμη των συνδικάτων τους. Με μεγάλες απεργίες χιλιάδων εκπαιδευτικών σε πολλές πολιτείες, με απεργίες σε εργοστάσια αλλά και σε ακαδημαϊκά ιδρύματα, καθώς και την πτώση κυβερνητών που προώθησαν αντεργατικούς νόμους, οι διεκδικήσεις οργανώθηκαν και πάλι έπειτα από 50 χρόνια πτώσης του συνδικαλιστικού κινήματος που φάνηκε να θεριεύει εκ νέου».

Η ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΑΛΙΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ. «Το 2018 ήταν η χρονιά κατά την οποία ο Τραμπ έσπασε το καλούπι» προβλέπει ο Μεγκ Τζέικομπς, καθηγητής Ιστορίας και Δημοσίων Υποθέσεων στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον. «Στην αρχή φάνηκε ότι ο Τραμπ υπέστη πλήγμα στις ενδιάμεσες εκλογές για το Κογκρέσο, καθώς μάλιστα πολλοί συνεργάτες του άρχισαν να αποχωρούν. Ολοι πίστεψαν ότι οι μέρες του στον Λευκό Οίκο ήταν μετρημένες. Ομως, κοιτώντας το 2018 από το μέλλον, αποδείχθηκε ότι τότε ήταν που διαλύθηκε πλήρως το παλιό μοντέλο. Παρά την πτώση της δημοτικότητάς του και την πολιτική του αδυναμία, ο Τραμπ παρέμεινε όρθιος. Η ανθεκτικότητά του έδειξε πως, σε μια εποχή πόλωσης, οι παραδοσιακοί δείκτες της πολιτικής επιτυχίας δεν ισχύουν πλέον. Δεν σταμάτησε να πυροδοτεί ανησυχίες και μίση, ξαναγράφοντας τους κανόνες του παιχνιδιού και φτιάχνοντας την καθημερινή ατζέντα των ΜΜΕ. Επέμεινε να απευθύνεται μόνο στην εκλογική του βάση και πουθενά αλλού. Το 2018 απέδειξε πως ένας επιχειρηματίας που εμμένει στις συγκρούσεις, παίρνει σοκαριστικές αποφάσεις για τα διεθνή τεκταινόμενα και φθάνει τον λαϊκισμό σε νέα άκρα, μπορεί να επιβιώσει».

ΑΣΤΑΜΑΤΗΤΗ ΑΓΡΙΟΤΗΤΑ. Το 2018 ήταν η χρονιά της αγριότητας, εκτιμά η Μέρι Λούντζιακ, καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Εμορι. «Οι ΗΠΑ χώρισαν χιλιάδες παιδιά μεταναστών από τις οικογένειες και δημιούργησαν στρατόπεδα κράτησης για αυτά. Η βοήθεια που πρόσφερε η Αμερική στη Σαουδική Αραβία μετέτρεψε τον πόλεμο στην Υεμένη σε τεράστια ανθρωπιστική κρίση. Ο Τραμπ είπε στους Καλιφορνέζους που έχασαν τα σπίτια τους και τους συγγενείς τους από τις πυρκαγιές ότι για την τραγωδία έφταιγαν εκείνοι. Είπε το ίδιο στα θύματα μαζικών δολοφονιών. Το Κογκρέσο και οι αμερικανοί πολίτες συνέβαλαν στις αγριότητες του προέδρου καθώς απέτυχαν να κάνουν οτιδήποτε προκειμένου να τον σταματήσουν».





Η ΕΞΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ. «Στα τέλη της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, οι μεγαλύτερες τεχνολογικές εταιρείες είχαν συγκεντρώσει πλούτο και επιρροή που δεν μπορούσε να διανοηθεί κάποιος 70 χρόνια νωρίτερα» σημειώνει η Μάργκαρετ Ο' Μάρα, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον. «Με δισεκατομμύρια χρήστες, κεφαλαιοποίηση που άγγιζε τα τρισεκατομμύρια και πλατφόρμες που έγιναν απαραίτητες για την καθημερινή ζωή, οι γίγαντες της τεχνολογίας κατέκτησαν τα πάντα. Μέχρι το 2018, οπότε οι αποκαλύψεις για τον ρόλο των social media στην αναμόχλευση των πολιτικών παθών έγιναν γνωστές. Ο σκεπτικισμός απέναντί τους γιγαντώθηκε. Επειτα από δεκαετίες, κατά τις οποίες οι πόλεις ήθελαν να γίνουν μια δεύτερη Silicon Valley, άρχισαν ξαφνικά να αποφεύγουν τις Big Tech. Οι εκκλήσεις για μεταρρυθμίσεις στους κανόνες που τις διέπουν πολλαπλασιάστηκαν. Αραγε πέτυχαν κιόλας; Το επόμενο κεφάλαιο του βιβλίου μας κρύβει τις απαντήσεις».

Μπαστέα Νατάσα tanea.gr