Πού πηγαίνουμε όταν πεθαίνουμε;

Ξαφνικά και απροσδόκητα, ο πεπειραμένος νευροχειρουργός του Harvard Medical School Dr. Eben Alexander έπεσε σε κώμα. Είχε προσβληθεί από την 
σπανιώτατη στους ενήλικες βακτηριακή μηνιγγίτιδα, η οποία του κατέτρωγε με ταχύτατο ρυθμό την γλυκόζη του εγκεφάλου του, και κυρίως του εγκεφαλικού φλοιού, δηλαδή του σκέλους που είναι υπεύθυνο για τις ανθρώπινες ιδιότητες: την συνείδηση και τις ανώτερες εγκεφαλικές λειτουργίες. Για επτά ημέρες ο εγκεφαλικός φλοιός του ήταν απολύτως αδρανής, πλήρως «απενεργοποιημένος», και κάθε ενδεχόμενο συνείδησης/συνειδητότητας απολύτως αποκλεισμένο. Κάθε μέρα που περνούσε, το ενδεχόμενο επιβίωσής του, αφύπνισής του από το κώμα, ελαχιστοποιείτο μέχρι που έφτασε σε ποσοστό μικρότερο από στατιστικό λάθος.
Μετά από επτά ημέρες, και πέρα από κάθε προσδοκία, ο Dr. Eben Alexander άνοιξε τα μάτια του, «γύρισε από τους νεκρούς», πλήρως υγιής. Και διηγήθηκε ότι κατά το χρονικό διάστημα της απουσίας του είχε απόλυτη συνειδητότητα, κατ’ ακρίβειαν “υπερ-συνειδητότητα”, σε μεταθανάτια τοπία.
Near-death experiences υπάρχουν πολλές. Οι αρνητές της πραγματικότητάς τους τις αποδίδουν σε παιχνίδια του εγκεφάλου, παραισθήσεις και ψευδαισθήσεις οφειλόμενες στην έλλειψη σωστής οξυγόνωσης του εγκεφάλου ή σε βαθείς μηχανισμούς του οργανισμού για τον εξωραϊσμό της στιγμής του θανάτου. Όμως, το εντελώς παράξενο και θυελλωδώς ενδιαφέρον στην περίπτωση του Dr. Eben Alexander είναι ότι, όπως συμμαρτυρεί και το ευμεγέθες ιατρικό προσωπικό που τον παρακολουθούσε, ο εγκέφαλός του ήταν κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης μορφής κώματος παντελώς ανίκανος να παραγάγει οποιαδήποτε συνείδηση, συναίσθηση, σκέψη ή εικόνα. Ο εγκεφαλικός φλοιός του και άλλες βασικές λειτουργίες του εγκεφάλου του απλώς απουσίαζαν, δεν υπολειτουργούσαν: σαν να μην υπήρχαν ποτέ, σαν να μην υπήρχε η βιολογική βάση για την παραγωγή της συνείδησης που ο Dr. Eben Alexander μαρτυρεί και καταθέτει. Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε προσπάθεια εκλογίκευσης της εμπειρίας του, εξήγησης ως παραισθητικό απλώς φαινόμενο, σκοντάφτει σε αυτό το αδιαμφισβήτητο γεγονός: ότι η βιολογική βάση για την παραγωγή της συνείδησης δεν υπήρχε καν, ώστε να αλλοιωθεί και να οδηγήσει στην εμπειρία του.

Στην αρχή, ο Dr. Eben Alexander σκέφτηκε να συγγράψει ένα εκτενές επιστημονικό άρθρο που θα δημοσιεύετο σε ακαδημαϊκό περιοδικό νευροβιολογίας εξιστορώντας και προσπαθώντας να εξηγήσει αυτά που του συνέβησαν, αυτά που είδε και έζησε. Εν τέλει αποφάσισε να τα καταστήσει προσβάσιμα στο ευρύ κοινό, συγγράφοντας το βιβλίο «Proof of Heaven: A Neurosurgeon’s Journey to the Afterlife». Άρθρα για την περίπτωσή του αφιερώθηκαν σε πάμπολλα διεθνή περιοδικά, ενδεικτικά αναφέρουμε τα Telegraph, Huffington Post, The Daily Beast, Newsweek κ.ά.
Κατά τη διάρκεια του κώματός του, ο Dr. Eben Alexander περιηγήθηκε σε διαφορετικές μεταθανάτιες καταστάσεις, τοπία και συνθήκες συνειδητότητας. Είδε τα πρόσωπα ανθρώπων που δεν είχε γνωρίσει ακόμα, αλλά επρόκειτο να γνωρίσει μελλοντικά, στην μετά το κώμα ζωή του – όπερ και εγένετο. Κατανόησε θεμελιώδεις αρχές του σύμπαντος με τρόπο που δεν ενδέχετο να κατανοήσει προηγουμένως, και κυρίως το ότι η δομική αρχή του σύμπαντος είναι η αγάπη και η σχέση, με την πιο βαθιά, θεμελιώδη έννοιά της. Αισθάνθηκε την παρουσία Θεού δημιουργού. Μαρτυρεί την ανθρώπινη υπόσταση και συνείδηση ακατάλυτη, ανεξάρτητη από τις βιολογικές λειτουργίες του σώματος. Όμως, το πιο σημαντικό, το πιο καίριο δεν είναι το τί είδε, τί αισθάνθηκε και τί συνάντησε η ατομική του περίπτωση (διότι όπως ο ίδιος μαρτυρεί, πρόκειται για πραγματικότητες τις οποίες η ανθρώπινη γλώσσα δεν έχει φτιαχτεί για να εκφράσει), αλλά η κατάδειξη -σχεδόν απόδειξη- της παρουσίας πλήρους ή… υπέρ-πλήρους ανθρώπινης συνείδησης σε συνθήκες που η σημερινή επιστήμη και ιατρική αποκλείουν την παρουσία της, αφού δεν συντρέχουν οι βιολογικές βάσεις γι΄αυτήν.
Στο βιβλίο επιχειρείται μια εξήγηση του φαινομένου, μα κάθε συνήθης και εύκολη εξήγηση σκοντάφτει σε θεμελιώδη προβλήματα, τα οποία μοιράζονται ως κοινή βάση την κατ’ ουσίαν πλήρη απουσία λειτουργούντος εγκεφαλικού φλοιού κατά την διάρκεια του συγκεκριμένου κώματος. Εκτός από θαυμασμό, το βιβλίο και τα συνακόλουθα άρθρα συνάντησαν και έντονη κριτική – η οποία όμως μάλλον περιορίζονται στην λοιδορία του συγγραφέα ή στην παράκαμψη θεμελιωδών συνισταμένων της περίπτωσής του, η οποία από ιατρικής απόψεως δεν θα μπορούσε με τίποτα να θεωρηθεί «μια ακόμα περίπτωση».
Όπως και να έχει, η μοναδική αυτή μαρτυρία (και η σύμπτωση ή πρόνοια να προκύψει αυτή σε έναν πεπειραμένο νευροχειρουργό) μπορεί να προκαλέσει τα πάντα εκτός από αδιαφορία. Κάθε εύκολη εκφορά τελεσίδικης άποψης σχετικά με αυτήν εκπλήσσει, ειδικά δε η μετά βδελυγμίας απόρριψη από πλευράς ατομικών αυθεντιών. Δεν γνωρίζω αν με τον θάνατο ακυρώνεται η ανθρώπινη ύπαρξη, σίγουρα όμως ακυρώνονται όλες οι πρότερες βεβαιότητες σχετικά με αυτόν…
Σωτήρης Μητραλέξης