Oι τρόποι που γνωρίζονται σήμερα τα ζευγάρια

Δέκα χρόνια πριν, θυμάμαι να ρωτάμε το ίδιο πράγμα: Πού έχουν χαθεί οι άντρες; Τι συμβαίνει και τόσες
πολλές γυναίκες ζουν χωρίς αγάπη, πίνοντας μελαγχολικά κοκτέιλ μετά το

γραφείο με γυναικοπαρέες και φεύγοντας διακοπές σαν Ιντιάνα Τζόουνς, με χάρτη, στρατηγική και αρματωσιά προς ανακάλυψη του αγοριού-θησαυρός; Κάποιου που να μην μοιάζει με κανέναν άλλο, που να 'ναι ανοιχτόμυαλος, δοτικός, με όρεξη για κοινή ζωή, που να έχει καλούς τρόπους στη συμβίωση, να μην απεχθάνεται τα παιδιά, να βλέπει HBO σειρές και να διαθέτει και στυλ και δουλειά; Και να τα άρθρα στα περιοδικά με τα σωστά μέρη για να τον γνωρίσεις, και να οι συμβουλές για το τι θα τον κάνεις αφού τον γνωρίσεις και πώς θα τον ντύσεις και δεν θα τον βαρεθείς ποτέ. Σκέτη κούραση. Τι συμβαίνει κι εκείνο το αγόρι για έναν σημαντικό αριθμό νέων γυναικών εξακολουθεί να μην βρίσκεται πουθενά; Κρύβεται καλά ή φταίνε οι συμβουλές;



Οι συμβουλές είναι καλό να βγαίνουν από τη ζωή. Αλλά ακόμη καλύτερα, αν θέλουμε να γράφονται σε περιοδικά για σκεπτόμενες γυναίκες είναι να βγαίνουν κι από έρευνες ή καλογραμμένα βιβλία, με στοιχεία και μετρήσεις - άσε που αν αρχίσω να σε συμβουλεύω με βάση την προσωπική μου εμπειρία, φοβάμαι ότι θα αργήσεις να δεις προκοπή. Μια πιο πρόσφατη από αυτές τις έρευνες (Rosenfeld και Thomas, 2012) πήρε δείγμα από ηλικίες 18-59 και έδειξε ότι σήμερα τα ετεροφυλόφιλα ζευγάρια γνωρίζονται κυρίως με τρεις τρόπους: Κάτι λιγότερο από 30%, μέσω κοινών φίλων. Λίγο περισσότερο από ένα 20%, σε μπαρ και εστιατόρια. Κι ένα άλλο 20%, online. Το υπόλοιπο πάνω κάτω 30% συναντιέται σε κάποιο τυχαίο σταυροδρόμι της καθημερινότητας, σε οικογενειακές γιορτές, στη γειτονιά, στη δουλειά, στο σχολείο, ακόμη και στην εκκλησία (αν κι αυτό δεν χρειάζεται να το πάρεις κατά γράμμα). 

Η πλειοψηφία των ζευγαριών έχει μάθει να αυτοσυστήνεται (43%), ενώ ένα 31% εξακολουθεί να αναθέτει σε φίλους, γείτονες, συμφοιτητές ακόμη και σε γονείς το άχαρο έργο της εισαγωγής. Αλλά αυτά πάνω κάτω τα ξέραμε. Το μόνο που δεν είχαμε συνειδητοποιήσει είναι ένας νόμος, που προσωπικά μου θυμίζει προϊοντικό μάρκετινγκ, σύμφωνα με το οποίο ο στόχος, τα μέσα, και ο τρόπος που θα γνωρίσουμε τον δυνάμει σημαντικό άνθρωπο στη ζωή μας, καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την πορεία και το είδος της σχέσης που θα συνάψουμε. Υπάρχουν έναν σωρό μέρη εκεί έξω που σε περιμένουν να γνωρίσεις ιδανικούς άντρες, υπό τον όρο (κι αυτό είναι το νέο στοιχείο) να έχεις στοχεύσει ξεκάθαρα και να έχεις στρατηγικά προσδιορίσει το κοινό σου και τα γούστα σου. 

Ζευγάρια που γνωρίζονται μέσα από κάποια δραστηριότητα της καθημερινής ζωής τους, ας πούμε σε ένα σεμινάριο χάθα γιόγκα ή σε μάθημα ρωσικών, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να κάνουν παιδιά μαζί και να μοιραστούν το κρεβάτι και το στεγαστικό τους για πολλά πολλά χρόνια. Από την άλλη, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, ζευγάρια που δεν έψαχναν το significant other τους, αλλά κάποιον να μοιραστεί μαζί τους το χανγκόβερ του σαββατόβραδου με σεξ και το πολύ ένα brunch στο Mamaroux Κυριακή πρωί, συναντήθηκε στις τουαλέτες ενός κλαμπ ή στο μπαρ του Ρομάντσο (Laumann, Gagnon, Michael, & Michaels, 1994).

Στρατηγικό πλάνο
Αν ψάχνεις σοβαρή σχέση, η λέξη-κλειδί είναι τα "ίδια ενδιαφέροντα". Σε μια νοερή προέκταση σημαίνει μια κοινή στάση απέναντι στα πράγματα κι ότι δεν θα μαλώσετε την πρώτη μέρα των διακοπών σας, γιατί εσένα η Αντίπαρος δεν σου λέει τίποτα, μυρίζει μεταβολισμένη μπίρα και δεν έχει ούτε ένα αρχαίο θέατρο. Οι ομοιότητες στα ενδιαφέροντα σημαίνει ότι θα εδραιώσετε μια βαθύτερη σύνδεση, θα έχετε πάντα ένα θέμα συζήτησης για τα κρύα βράδια του χειμώνα και δεν θα μαλώνετε για το τηλεκοντρόλ. Η πνευματική συμβατότητα μειώνει τις πιθανότητες απιστίας, λένε οι σχεσικοί εξπέρ. Παρ' όλα αυτά, τέτοιες γνωριμίες δεν γίνονται χωρίς κάποια μικρή βοήθεια από φίλους. Καθώς δεν στηρίζονται στο αλκοόλ για να σπάσει ο πάγος, χρειάζεται πάντα ένας πρόθυμος go-between για να κάνει τις απαραίτητες συστάσεις, να μιλήσει για τις φορές που πέταξες με kite surf πάνω από τον Ευβοϊκό ή για το φοβερό μενταγιόν λαχανικών που φτιάχνουν τα χεράκια σου. 

Για μικροπρόθεσμες σχέσεις και σεξ, το μπαρ ήταν πάντα το καλύτερο venue - δεν είναι τυχαίο που φυτρώνουν σαν τα μανιτάρια ακόμη και στην εποχή μαρασμού των μικροεπιχειρήσεων. Το σημαντικό εδώ είναι ότι οι άνθρωποι που έρχονται συνήθως έχουν τον ίδιο στόχο με σένα: να μην φύγουν μόνοι το βράδυ. Τα μπαρ και τα κλαμπ είναι ανθρώπινες βιτρίνες: φτιάχνεις τα μαλλιά σου στον καθρέφτη, τσεκάρεις το κινητό σου, στρώνεις το καλσόν σου, ζωγραφίζεις σουρεαλιστικά σκιτσάκια στο πακέτο των τσιγάρων σου, ενώ οι άλλοι σε βλέπουν. Χαμογέλα. Και δεν χρειάζεται να βρεις τρόπο για να ξεπεράσεις την αμηχανία: Τα κοκτέιλ είναι κοινωνικοί διεγέρτες, η δουλειά τους είναι να βάζουν για ύπνο τις αντιστάσεις, τις αναστολές, την ανάμνηση ότι πρωί πρωί την επομένη έχεις να κάνεις παρουσίαση σε πελάτη. 

Αλλά υπάρχει και το ίντερνετ. Σχεδόν οι μισοί (43%) δηλώνουν ότι έχουν βρει αυτό που θέλουν μέσα από το ίντερνετ. Όμως, οι περισσότεροι παραδέχονται ότι δεν έψαχναν για σοβαρή και μόνιμη σχέση. Αλλά παρά την «εμμονή» στο εφήμερο και το σεξ, σύμφωνα με την έρευνα, το 8% των σχέσεων μέσω διαδικτύου κατέληξε σε γάμο και το 25% σε μακροχρόνιο δεσμό. Υπάρχουν και οι ανεπίσημες στατιστικές στις παρέες μας που δείχνουν πως ο καθένας μας έχει τουλάχιστον έναν γνωστό ή φίλο που γνώρισε τον μεγάλο έρωτα online, είτε σε κάποιο site γνωριμιών είτε στο Facebook (λιγότερο στο foursquare/swarm κι ας φτιάχτηκαν γι' αυτό). Το online μπορεί να φανεί ιδιαίτερα αποτελεσματικό όταν ζεις στην άγονη γραμμή ή δουλεύεις 24/7 ή έχεις ήδη δοκιμάσει όλες τις δυνατότητες που σου προσφέρει το περιβάλλον σου με μηδαμινό αποτέλεσμα. Οι νέες ψηφιακές εφαρμογές έχουν απλοποιήσει πολύ τα πράγματα, αφού διαθέτουν στρατηγικό μενού επιλογών, επιτρέποντας να "σχεδιάσεις" και να παραμετροποιήσεις τον ανθρωπότυπο που ζητάς, περίπου όπως παραγγέλνεις πίτσα, με κριτήρια σεξουαλικά, πολιτιστικά, φυλετικά, φετιχιστικά. Το ίντερνετ είναι, επίσης, το ιδανικό οικοσύστημα για όσους δεν νιώθουν και πολύ άνετα στο πρώτο στάδιο της εξερεύνησης του άλλου. Επιτρέπει να βολευτείς στην καρέκλα σου με καφέ, και κλικάροντας να δεις τις φωτογραφίες του από την πενταήμερη στο σχολείο, τις ταινίες και τα συγκροτήματα που του αρέσουν, και το μέρος που διάλεξε για διακοπές με την πρώην του. Κι έτσι να νιώσεις σαν να τον ήξερες από πάντα. Φυσικά, όπως και για την "αληθινή ζωή εκεί έξω", έτσι και στο ίντερνετ, σημασία έχει να δουλέψεις με πλάνο. Δεν το 'χεις με τον αθλητισμό; Απόφυγε τύπους που έχουν βάλει για profile pic τη βουτιά που έκαναν από τον Ελικώνα με παραπέντε. Τα πολιτικά σου πιστεύω σε φέρνουν πιο κοντά στον νηφάλιο φιλελεύθερο χώρο παρά στον πολιτικό ακτιβισμό; Δεν έχεις καμία τύχη με τύπους που αναρτούν τσιτάτα της Ρόζα Λούξενμπουργκ ή που ποστάρουν σέλφις από διαδηλώσεις στο Σύνταγμα.

Crash test
Αλλά οι έρευνες και οι στατιστικές δεν είναι τίποτα άλλο από ένα κοινωνικό βαρόμετρο, άλλοτε καλό, άλλοτε μπανάλ. Έχει μια άγρια χαρά να τις διαβάζεις και να προσπαθείς να βρεις τον εαυτό σου μέσα στα "δείγματα" και τις κατηγορίες, αλλά η πραγματική ζωή βρίσκει πάντα έναν τρόπο να σε ξαφνιάζει ευχάριστα ή δυσάρεστα ανάλογα και με τις συναστρίες. Καταλαβαίνω ότι η συνάντηση με το αισθηματικό πεπρωμένο σου μπορεί να διέπεται από νόμους κοινωνιολογικούς και ότι μπορεί να διευκολύνει το έργο σου μια ξεκάθαρη γνώση στόχων και ενδιαφερόντων, αλλά επειδή άνθρωποι είμαστε, όχι φτιαγμένοι από πέτρα, και σίγουρα σ' ένα τηλεφώνημα της Focus Bari δεν έχουμε χρόνο και διάθεση να αφηγηθούμε τις φορές που φάγαμε τα μούτρα μας στα χαρακώματα των σχέσεων, καλό είναι να έχουμε στον νου μας και μία ακόμη αλήθεια: Κανένα βιβλίο ερωτικής αυτοπραγμάτωσης, ούτε περιοδικό, ούτε έρευνα θα λειτουργήσει, αν δεν είσαι βαθιά έτοιμη για σχέση - ζωής ή μίας νύχτας, δεν έχει σημασία. Ο μεγαλύτερος υπονομευτής των γνήσιων "θέλω" μας εννιά στις δέκα φορές είναι ο ίδιος μας ο εαυτός. Αυτός που πόνεσε, τρίφτηκε, τσαλακώθηκε, και κάποια στιγμή κατάφερε να σηκωθεί και να νομίσει ότι τα άφησε όλα πίσω του, αλλά χωρίς να το θέλει, μαζί του κουβαλά αόρατα, προστατευτικά πλέγματα που αν μπορούσαν να φανούν, θα τον έδειχναν σαν ιππότη Λάνσελοτ μέσα σε ατσάλινη συναισθηματική πανοπλία. Μπορεί προφορικά να διατείνεσαι ότι ξεπέρασες αυτούς που σε πόνεσαν, γιατί είσαι μεγάλη καρδιά και δεν κρατάς μανιάτικο, αν ωστόσο δεν φρόντισες να απαντήσεις ποτέ στο ερώτημα γιατί οδηγήθηκες σε μια λάθος επιλογή ανθρώπου που σε έφερε στα όρια σου ή σε καταρράκωσε, οι πιθανότητες να ξαναφτιάξεις το ίδιο μοντέλο σχέσης, είναι πολύ μεγάλες, οπότε η κάθε σου προσπάθεια θα οδηγείται στην αυτοματαίωση.Γνωρίζω κάποια που τα είχε δοκιμάσει όλα. Είχε γραφτεί σε μαθήματα αργεντίνικου τάνγκο, είχε γίνει εθελόντρια στη WWF ανεβαίνοντας στα Βαρδούσια χειμώνα καλοκαίρι, είχε κάνει friends ωραία τυπάκια στη Δανία - και τι δεν είχε κάνει για να βρει έναν άνθρωπο για να ξεπεράσει πέντε χρόνια σχέσης με έναν τελείως δυσλειτουργικό άντρα. Ώσπου μια μέρα έπιασε τον εαυτό της να μιλά για το ανδρικό φύλο με όρους συνομωσιολογίας, σαν ένα αναγκαίο κακό που θα τη βοηθούσε να φτιάξει την ιδανική κοινωνική εικόνα που είχε στο κεφάλι της και να κάνει τη μαμά της να χαρεί. Και τότε κατάλαβε. Συνειδητοποίησε ότι όσο και αν ήθελε, δεν επρόκειτο να εμπιστευτεί κανέναν με τις άμυνες και τις αντιστάσεις της σε διαρκές alert. Ενάμιση χρόνο και αρκετές συνεδρίες ψυχοθεραπευτικού ρεκτιφιέ αργότερα, η φίλη μου έγινε άλλος άνθρωπος. Αυτή τη στιγμή, είναι ήδη σε σχέση τριών χρόνων και το εξαίσιο αγόρι που βρήκε, της ετοιμάζει μπεσαμέλ για το χορτοφαγικό παστίτσιο της. Και πού γνωρίστηκαν; Αν και τον έψαχνε σε γη και ουρανό, τελικά ήρθε μια μέρα κι έπεσε κυριολεκτικά πάνω της τρακάροντάς την στη Βασιλίσσης Σοφίας, κάνοντας το καινούργιο της αμάξι λίμπα. Κατάφερε να τη βγάλει από τα ερείπια του αμαξιού, ευτυχώς χωρίς γρατζουνιά, την πήγε στο νοσοκομείο, τη βοήθησε με την ασφάλειά της και τα υπόλοιπα είναι ιστορία. "Για φαντάσου", λέει τώρα έντρομη μπροστά στο ενδεχόμενο: "Μια λάθος επιλογή να είχα κάνει στρίβοντας στο προηγούμενο στενό, και μπορεί να μην είχαμε τρακάρει ποτέ". 

Madame Figaro