1. Τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα. Ιδού γιατί...
Την Κυριακή, 24 Μαΐου, πραγματοποιήθηκε στη Βασιλίτσα
Γρεβενών, στην πανέμορφη ορεινή περιοχή ενός από τα καλύτερα Χιονοδρομικά Κέντρα της Ελλάδας, διαμαρτυρία από πολίτες του νομού Γρεβενών και του νομού Ιωαννίνων ενάντια στην κατασκευή αδειοδοτημένου Αιολικού Πάρκου, με κεντρικό σύνθημα : ''ΟΧΙ αιολικά στη Βασιλίτσα μας - Ελεύθερα βουνά χωρίς αιολικά''. Την πρωτοβουλία οργάνωσης είχαν φορείς της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται σε διάφορους περιβαλλοντικούς, πολιτιστικούς, νεολαιίστικους και αθλητικούς χώρους.
Γρεβενών, στην πανέμορφη ορεινή περιοχή ενός από τα καλύτερα Χιονοδρομικά Κέντρα της Ελλάδας, διαμαρτυρία από πολίτες του νομού Γρεβενών και του νομού Ιωαννίνων ενάντια στην κατασκευή αδειοδοτημένου Αιολικού Πάρκου, με κεντρικό σύνθημα : ''ΟΧΙ αιολικά στη Βασιλίτσα μας - Ελεύθερα βουνά χωρίς αιολικά''. Την πρωτοβουλία οργάνωσης είχαν φορείς της κοινωνίας των πολιτών που δραστηριοποιούνται σε διάφορους περιβαλλοντικούς, πολιτιστικούς, νεολαιίστικους και αθλητικούς χώρους.
Τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά. Πολύ σοβαρότερα κι απ΄ ό,τι θα μπορούσε ακόμα και ο πιο απαισιόδοξος να αναλογισθεί. Είχαμε προεκτιμήσει αυτή την επερχόμενη, σκοτεινή εικόνα για τον Τόπο και ιδιαίτερα για τις περιοχές και τις κοινωνίες του Ορεινού Όγκου, και είχαμε μιλήσει δημόσια και καθαρά, πριν από ένα και περισσότερο χρόνο.
Στις 3.3.2019, μετά από την παρουσίαση του θέματος, που και τώρα μας απασχολεί, είχαμε προτείνει δημόσια το απολύτως αναγκαίο πλαίσιο αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος. Καθαρά και υπεύθυνα, είχαμε τονίσει :
· STOP ! Σε όλα τα έργα και τις άδειες νέων Υ/Η στα ποτάμια και νέων ΑΠΕ στην περιοχή Γρεβενών (τότε ήταν στην επικαιρότητα το υδροηλεκτρικό στο Βενέτικο).
· Ολιστική Διαχειριστική Μελέτη, με έμφαση στους πόρους του Τόπου.
· Βιωσιμότητα Οικοσυστημάτων, Τοπικών Οικονομιών και Κοινωνιών.
· Κοινωνικός Διάλογος και Συμφωνία (Συμφωνία - Συμβόλαιο) !
Επιμέναμε, -και επιμένουμε- , κι όχι μόνο για τα Γρεβενά, ότι αυτό είναι το βιώσιμο, αειφορικό, αποτελεσματικό και ωφέλιμο πλαίσιο για τις ΑΠΕ. Αλλά και ευρύτερα αυτό αποτελεί θεμέλιο για την συγκρότηση μιας σύγχρονης αντίληψης Αποκεντρωμένης, Ενεργειακής Δημοκρατίας. Όμως, τότε (Άνοιξη 2019) καιροσκοπισμός, διαπλοκή μικροσυμφερόντων, πολιτικάντικοι και παρασκηνιακοί λογαριασμοί , δυστυχώς, δεν επέτρεψαν να ακουσθεί αυτή η αλήθεια και να κυριαρχήσει αυτή η σωτήρια γραμμή.
Είναι, όμως, πράγματι επιβαρυμένη και σκοτεινή η εικόνα που έρχεται. Γιατί δεν πρόκειται μόνο για το Αιολικό Πάρκο στη Βασιλίτσα. Δεν πρόκειται μόνο για την άδεια 2281/2010 της ΡΑΕ (Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας), που κατέχει η επιχείρηση ''ΓΚΟΥΛΙΟΥΜΗΣ & Σια - ΠΙΝΔΟΣ Αιολικά Πάρκα Ο.Ε.'' των 8,5 MW, με 10 ανεμογεννήτριες (0,85 MW η καθεμιά), με διάμετρο ρότορα 52 μέτρα, ύψος πύργου 80 m και βάρους 100 τόνων.
Πρόκειται και για ακόμα τέσσερις (4) άδειες της ΡΑΕ στην περιοχή του Ορεινού Όγκου των Γρεβενών, στο ορεινό πέταλο : Φιλιππαίοι, Δοτσικό, Σαμαρίνα, Σμίξη, Πανόραμα, Αβδέλλα, Περιβόλι.
Οι επιπλέον τέσσερις (4) άδεις της ΡΑΕ για αυτό το μοναδικής φυσικής, περιβαλλοντικής και ιστορικής αξίας ορεινό πέταλο είναι :
- Άδεια 1609/2010, στη θέση ''Πέρδικα '' στην περιοχή Σαμαρίνας - Δοτσικού, που κατέχει η επιχείρηση ''ΓΚΟΥΛΙΟΥΜΗΣ & Σια - ΠΙΝΔΟΣ Αιολικά Πάρκα Ο.Ε.'', των 14 MW, με 7 ανεμογεννήτριες (2 MW η καθεμιά), με διάμετρο ρότορα 82 μέτρα, ύψους πύργου ανεμογεννήτριας 90 μέτρων.
- Άδεια 1602/2010, στη θέση ''Μαντηλίτσα - Στραγγόπετρα '' στην περιοχή Σμίξης - Αβδέλας- Πανοράματος, που κατέχει η επιχείρηση ''ΑΝΕΜΟΣΤΡΟΒΙΛΟΣ REWIND A.E. - Αναπτυξιακή Αιολικών Πάρκων'', των 26 MW, με 13 ανεμογεννήτριες (2 MW η καθεμιά), με διάμετρο ρότορα 90 μέτρα, ύψους πύργου ανεμογεννήτριας 105 μέτρων.
- Άδεια 1601/2010 της ΡΑΕ, στη θέση ''Κουτσουράκια -Κολεός'' στην περιοχή Περιβόλι - Αβδέλα, που κατέχει η επιχείρηση ''ΑΝΕΜΟΣ ΗΠΕΙΡΟΥ Αιολική Ενεργειακή Εταιρεία'', των 32 MW, με 16 ανεμογεννήτριες (2 MW η καθεμιά), με διάμετρο ρότορα 90 μέτρα, ύψους πύργου ανεμογεννήτριας 105 μέτρων.
- Άδεια 1449/2010 της ΡΑΕ, στη θέση ''Κιρκούρη - Ρέντος'' στην Περιοχή Σαμαρίνας, που κατέχει η επιχείρηση "ΑΝΕΜΟΣ ΗΠΕΙΡΟΥ Αιολική Ενεργειακή Εταιρεία'', των 36 MW με 18 ανεμογεννήτριες (2 MW η καθεμιά), με διάμετρο ρότορα 90 μέτρα, ύψους πύργου ανεμογεννήτριας 105 μέτρων.
Υπάρχουν πολλά και μεγάλα ζητήματα, καθώς και σοβαρές ευθύνες σε πολλά επίπεδα, που προκύπτουν από τις παραπάνω συνολικά πέντε (5) άδειες για την κατασκευή πέντε (5) αιολικών πάρκων στο πέταλο (από Δοτσικό μέχρι Περιβόλι) του Ορεινού Όγκου των Γρεβενών στα σύνορα με τον νομό Ιωαννίνων.
Αν, πάντως, με κάθε τρόπο, δεν ακυρωθούν αυτές οι άδειες, που πρέπει να τονισθεί ότι έχουν διάρκεια ισχύος 25 χρόνια, τότε στην περιοχή αυτή θα έχει κατασκευασθεί ένα σύμπλεγμα αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος 116,5 MW με συνολικό αριθμό ανεμογεννητριών 72 ανεμογεννήτριες !
Το σύμπλεγμα αυτό αιολικών πάρκων θα είναι για όλη τη χώρα το δεύτερο σε μέγεθος και εγκατεστημένη ισχύ, μετά από εκείνο της Νότιας Εύβοιας (στον Καφηρέα). Γεωγραφικές, περιβαλλοντικές και οικιστικές περιοχές, που, ασφαλώς, και δεν μπορούν να συγκριθούν ή να προσομοιαστούν μεταξύ τους σε καμία περίπτωση και με κανένα κριτήριο (Νότια Εύβοια/Καφηρέας - Ορεινός Όγκος Γρεβενών/Εθνικό Πάρκου Β. Πίνδου).
Επιπλέον, απαραίτητη είναι η σύγκριση και, συνακόλουθα, και η πυκνότητα των δράσεων του συνόλου των Φορέων, προς τις επίσης ακραίες αποφάσεις για αιολικά στα Άγραφα. Όπου, εκεί, θα αναπτυχθεί ένα σύστημα αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος 86 MW, - έναντι 116,5 MW των Γρεβενών - και συνολικού αριθμού ανεμογεννητριών 40, -έναντι 72 των Γρεβενών.
2. Δεν υπάρχουν περιθώρια, ούτε ψευδαισθήσεις. Αύριο θα είναι αργά !
Ο αγώνας που πρέπει να δοθεί οφείλει να είναι διαρκής, συστηματικός, καλά σχεδιασμένος, πολυεπίπεδος.
Πρέπει να συνειδητοποιηθεί ότι η σύσσωμη ενεργή κοινωνία των πολιτών αποτελεί τη λυδία λίθο για την επιτυχία αυτού του αγώνα (της ακύρωσης των αδειών, της μη πραγματοποίησης των έργων).
Ας είμαστε ειλικρινείς, οι συσχετισμοί δύναμης δεν μπορούν να είναι αποτελεσματικοί αν οι αγωνιζόμενες δυνάμεις -πέρα από την αδιαμφισβήτητη αξία του αριθμό των υπογραφών των συλλογικοτήτων - παρουσιάζουν τη μαζικότητα της πρώτης διαμαρτυρίας στη Βασιλίτσα (της 24.5.2020).
Ακόμα, περισσότερο, οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε ότι η απόφαση για την ακύρωση των άδειων θα είναι Πολιτική Απόφαση. Για να επιτευχθεί αυτό, είναι απολύτως απαραίτητο όλα τα Θεσμικά Όργανα που ασκούν εξουσία και είναι αιρετά, - δηλαδή, εκπροσωπούν το Λαό και διοικούν εν ονόματί του και για το συμφέρον του, αλλά και ελέγχονται και εκλέγονται από το Λαό -, να πάρουν ξεκάθαρη θέση και να οργανώσουν με συνέπεια ανάλογες παρεμβάσεις με μεγάλη ''δύναμη πυρός''. Ξεκινώντας από την Τοπική Αυτοδιοίκηση (Δήμαρχος, Δημοτικό Συμβούλιο, Τοπικά Συμβούλια), κλιμακώνοντας με την Περιφέρεια (Περιφερειάρχης, Αντιπεριφερειάρχες, Περιφερειακό Συμβούλιο), οι κινήσεις στα πλαίσια ενός σφιχτού σχεδιασμού οφείλουν να αναπτυχθούν σε όλα τα μέτωπα, αξιοποιώντας κάθε συνεργασία (Ιδρυμάτων, Οργανισμών, Κέντρων, προβεβλημένων στελεχών) : προς τη Δικαιοσύνη, και τώρα και σε κάθε φάση υλοποίησης του προγράμματος κατασκευής των αιολικών, προς την Κυβέρνηση και τα αρμόδια Υπουργεία με κάθε πρόσφορο μέσο , προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Commission (Ε. Επιτροπή) και τις αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις.
Όλοι πρέπει να γνωρίζουν ότι από τη θέση που θα λάβουν στο ζήτημα, από τον τρόπο που θα ενεργήσουν, ο κάθε πολίτης θα τους κρίνει, θα τους επιβραβεύσει ή θα τους καταδικάσει (και η στιγμή αυτή έρχεται οπωσδήποτε κάθε τετραετία, μπορεί και ενωρίτερα).
Τέλος, αν υπάρχουν και λειτουργούν πολιτικά κόμματα στα Γρεβενά, έχουν υποχρέωση να δράσουν επειγόντως, επιβεβαιώνοντας στοιχειωδώς πραγματικό λόγο ύπαρξης τους. Όλο τούτο δεν είναι ένα δευτερεύον ζήτημα. Ας συμπαραταχθούν.
Καθώς επιταχύνονται οι εξελίξεις για την επίτευξη των ενεργειακών στόχων της κυβέρνησης, εν όψει του 2021, είναι βέβαιο ότι αν δεν ανακόψουμε την υλοποίηση των αδειοδοτημένων αιολικών με πανστρατιά, θα πληρώσουμε βαρύτατο τίμημα σαν Τόπος και σαν κοινωνία.
3. Η αντιπαράθεση θα είναι σκληρή.
Όμως η ενεργή κοινωνία έχει ισχυρό ''οπλοστάσιο''.
Υπάρχουν ορισμένα σημεία που έλκουν τη δύναμή τους από τη φύση και το χαρακτήρα της ευρύτερης περιοχής εντός της οποίας με προκλητικό τρόπο αδειοδοτήθηκαν τα αιολικά πάρκα. Αφορά το Εθνικό Πάρκο της Βόρειας Πίνδου, θεσμοθετημένο σε ελληνικό επίπεδο και κατοχυρωμένο και σε ευρωπαϊκό. Με προβλεπόμενη αυξημένη προστασία, που πρέπει να υπάρχει και να τηρείται στις ιδιαίτερες ζώνες του (P1, P2, P3, Ρ4). Παράλληλα, με αυτό, επικρατεί πλέον μια ισχυρή αντίληψη προστασίας και ευαισθησίας για περιοχές και οικοτόπους με αυτά τα γνωρίσματα.
Από τη σχετική νομοθεσία για το Εθνικό Πάρκο της Βόρειας Πίνδου και τις Ζώνες Προστασίας του ( https://www.google.com/maps/d/viewer?mid=1taY8l-_GJ9UHAjSJ5fkXt1us9KM&ll=39.940435377647866%2C21.0277606484375&z=10)
είναι ολοφάνερο ότι οι δύο άδειες, η πρώτη, για τη θέση ''Μαντηλίτσα- Στραγγόπετρα'' ( ΡΑΕ 1602/2010) και η δεύτερη, για τη θέση ''Κουτσουράκια- Κολεός'' ( ΡΑΕ 1601/2010) είναι μη νόμιμες, θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν και παράνομες, καθώς στις περιοχές αυτές του Εθνικού Πάρκου αποκλείονται τέτοιου τύπου δραστηριότητες, πράγμα που οι αποφάσεις της ΡΑΕ και η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) καταστρατηγεί. .
Επιπλέον, πρέπει να τονισθεί ότι οι σχετικές Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ), εκτός από την καταδικαστέα αδιαφορία των τοπικών και την ολιγωρία των περιφερειακών αρχών, βρίσκονται σε αντίθεση όχι μόνο με τις αναφερόμενες ζώνες προστασίας, αλλά και με την ΚΥΑ 23069/31.5.2005 (άρθρο 2), καθώς και με την ΚΥΑ 15393/2332/5.8.2002. Στοιχείο, αυθαιρεσίας, επίσης, αποτελεί και το γεγονός ότι για την έκδοση αυτών των ΑΕΠΟ δεν ζητήθηκε όπως ρητά ορίζεται η γνώμη του υπεύθυνου Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου. Τα Γρεβενά, το 2005, από αδιαφορία του τότε κυβερνητικού αξιωματούχου, έχασαν την έδρα και τον Φορέα του Εθνικού Πάρκου από το Σπήλαιο όπου το 2003 είχε ορισθεί, αλλά έχασαν και την κρίσιμη παρέμβαση του Φορέα στο μεγάλο αυτό θέμα της χωροθέτησης και αδειοδότησης των αιολικών στις περιοχές του πέταλου του Ορεινού Όγκου (εντός του Εθνικού Πάρκου).
Οι άλλες άδειες : η πρώτη, αυτή της Βασιλίτσας (ΡΑΕ 2281/2010), που δεν πάσχει μόνο νομικά, αλλά είναι σχεδόν παράλογη, καθώς και οι άλλες δύο (της θέσης ''Πέρδικα'' μεταξύ Δοτσικού και Σαμαρίνας και της θέσης ''Κιρκούρη- Ρέντος'' της Σαμαρίνας) βρίσκονται σε ζώνες προστασίας (Ρ4-Ρ3, P2-P3, αντίστοιχα), ενώ έχουν και συμπληρωματική κάλυψη προστασίας από το Δίκτυο Natura 2000, όπως αυτό έχει εθνικά θεσμοθετηθεί και έχει ενσωματωθεί και στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000 από όπου και η εκτεταμένη σχετική κάλυψη (https://natura2000.eea.europa.eu/?query=Natura2000Sites_9883_0,SITECODE,GR1310001 και https://natura2000.eea.europa.eu/?query=Natura2000Sites_9883_0,SITECODE,GR2130002).
Τα παραπάνω σημεία μπορούν να αποτελέσουν κύριο υλικό προσφυγών στα Δικαστήρια και στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), ενώ πρέπει να πραγματοποιηθεί και προσφυγή προς την Commission και τις Ευρωπαϊκές Αρχές σύμφωνα και με την τελευταία ανάλογη πρωτοβουλία των περιβαλλοντικών οργανώσεων : Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, '' Καλλιστώ '' και Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Commission έχει εκδώσει ειδικό οδηγό για τα Αιολικά Πάρκα/Ανεμογεννήτριες και το Δίκτυο Natura 2000, με πολύ αναλυτικές και χρήσιμες προτάσεις, με μέτρα, καθώς και οριοθετήσεις ευθυνών ( https://ec.europa.eu/environment/nature/natura2000/management/docs/Wind_farms.pdf ). Ένα πλαίσιο που περιστασιακά έχει ληφθεί υπόψη στην πολιτική αδειοδοτήσεων και στην πρακτική εφαρμογή, αποτελώντας, πάντως, όπλο για διορθωτική κριτική και παρεμβάσεις ριζικών βελτιώσεων.
4. Σε κάθε φάση, νέα μάχη με ένα βήμα πιο μπροστά.
Ο στόχος είναι εφικτός : να μην γίνουν τα αιολικά στο Εθνικό Πάρκο.
Η ολοκλήρωση αδειοδότησης και η κατασκευή ενός έργου αιολικού πάρκου τέτοιων διαστάσεων διέρχεται από ορισμένες κρίσιμες φάσεις. Ο στρατηγικός σχεδιασμός των δυνάμεων που αγωνίζονται για τη δίκαια υπόθεση της ακύρωσης της σχετικής αδειοδότησης και της ματαίωσης της κατασκευής τους, οφείλει να προηγείται κάθε φάσης , επιδιώκοντας, παρεμβαίνοντας με σκοπό στην ακύρωση πραγματοποίησης του καταστρεπτικού έργου.
Σ΄ αυτό το πλαίσιο, είναι, π.χ., εξαιρετικά κρίσιμο να τεθούν προ των ευθυνών τους για τις περιοχές αυτές, με αυτό το οπλοστάσιο θεσμικής προστασίας, οι Δασικές Υπηρεσίες σε Γρεβενά και Ιωάννινα, στις Περιφέρειες Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας, καθώς και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για την πολύ κρίσιμη Άδεια Επέμβασης σε Δάση, καθώς και σε κάθε επιμέρους έργο (οδοποιίας, διαμόρφωσης εργοταξιακών χώρων, αποθήκευσης υλικών, κλπ). Επίσης, κρίσιμα σημεία αποτελούν όλες οι χωροθετήσεις, καθώς και οι εκδόσεις άδειων : δομικών κατασκευών, υποδομών υποστήριξης , θεμελιώσεων των γεννητριών, οδεύσεων καλωδίων, κατασκευής υποσταθμών ηλεκτρικής ενέργειας.
Η άδεια εγκατάστασης (θεμελιωμένη στη σύμβαση σύνδεσης και στη σύμβαση πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας), καθώς και η τελική άδεια λειτουργίας, αποτελούν επίσης πεδία παρέμβασης (προς ΔΕΔΔΗΕ, ΑΔΜΗΕ, ΔΑΠΕΕΠ, Υπουργείο Ενέργειας).
Σε κάθε φάση, πάντως, η περιβαλλοντική και η διαβρωτική διάσταση των τοπικών κοινωνιών, αποτελεί το μείζον στοιχείο που πρέπει να εμπλουτίζεται και να εξειδικεύεται, στοχεύοντας στην αποτροπή κατασκευής των έργων.
Το εξευτελιστικό δημοτικό τέλος του 3% επί του ετήσιου οικονομικού κύκλου κάθε αιολικού πάρκου δεν θα μπορούσε, ασφαλώς, να δελεάσει κανέναν από τους τοπικούς παράγοντες, που οφείλουν να είναι αφοσιωμένοι στον κοινό αγώνα, πρωτοστατώντας.
5. Να μην ξεχνούμε τις καταστρεπτικές επιπτώσεις.
Ένα από τα προβλήματα, που δεν έχει αξιολογηθεί επαρκώς στις σοβαρές του διαστάσεις, είναι ο κατακερματισμός των φυσικών εκτάσεων λόγω των μεγάλων εργοταξίων, των καταστροφών γήινων εκτάσεων στην κατασκευή οδικών ορεινών προσβάσεων. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο συντελείται η απώλεια πραγματικών, χρήσιμων φυσικών εκτάσεων και συνεπέρχεται η απαξίωση ολόκληρων χερσαίων περιοχών. Η κατασκευή των δρόμων με τα συνοδά έργα τους έχει σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στη βιοποικιλότητα. Η δημιουργία αιολικών πάρκων σε απρόσιτα και προστατευμένα ορεινά ή/και νησιωτικά οικοσυστήματα προκαλεί μεγαλύτερη περιβαλλοντική βλάβη από ό,τι όφελος. Η Ελλάδα καταλαμβάνει στην Ε.Ε. μία από τις πρώτες θέσεις στον έντονο κατακερματισμό (+5% το 2009-2012), ενώ με βάση τη Eurostat καταλαμβάνει την πρώτη θέση στην αύξηση των τεχνητών- κατασκευαστικών επιφανειών (2012-2015), με την επέκταση των εργοταξίων και των κατασκευών τύπου αιολικών πάρκων να είναι ο κύριος λόγος απώλειας φυσικών εκτάσεων.
Ένα πρόβλημα που έχει συζητηθεί είναι ο παραγόμενος θόρυβος. Ο αθροιζόμενος θόρυβος, ο μηχανικός προερχόμενος από το μηχανικό και ηλεκτρικό εξοπλισμό της ανεμογεννήτριας, και ο αεροδυναμικός θόρυβος προερχόμενος από την επίδραση της ροής του αέρα στα πτερύγια της ανεμογεννήτριας, είναι ένα από τα σημαντικά προβλήματα που παρουσιάζονται. Για να υπάρξει μια συγκριτική προσέγγιση, σημειώνουμε ότι σύμφωνα με τις ίδιες τις προδιαγραφές της ευρύτερα χρησιμοποιούμενης στην ελληνική αγορά ανεμογεννήτρια της Vestas που καλύπτει τις ανάγκες των τεσσάρων (4) αιολικών πάρκων στον Ορεινό Όγκο, το επίπεδο θορύβου της είναι στα 104 dB (ντεσιμπέλ), όταν το αντίστοιχο για ένα ήσυχο σπίτι είναι 40 dB. Αυτό το επίπεδο θορύβου θα πολλαπλασιάζεται με τον αριθμό εγκατεστημένων ανεμογεννητριών κάθε πάρκου ώστε να έχουμε το συνολικό επίπεδο θορύβου του πάρκου .
Διαπιστωμένη είναι η αρνητική επίδραση στην άγρια ζωή και στα πτηνά των συγκεκριμένων περιοχών. Υπάρχουν πλέον συγκεκριμένα στοιχεία. Η Καναδική υπηρεσία άγριας ζωής πραγματοποίησε το 2013 μελέτη για τους θανάτους των πτηνών σε 43 από τα συνολικά 135 αιολικά πάρκα που λειτουργούσαν τότε στο Καναδά. Η μελέτη διαπίστωσε κατά μέσο όρο 8.2 θανάτους πτηνών ανά ανεμογεννήτρια ετησίως, φθάνοντας συνολικά τους 23.000 θανάτους πτηνών στο Καναδά κατά το έτος 2013. Η πραγματική απώλεια βιοτόπων λόγω των ανεμογεννητριών υπολογίστηκε σε 12.3 στρέμματα ανά ανεμογεννήτρια.
Οι διαταράξεις του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου αποτελεί μια ακόμα επίπτωση. Όταν μία ανεμογεννήτρια παρεμβληθεί ανάμεσα σε ένα πομπό ή δέκτη ραδιοφώνου ή τηλεόρασης μπορεί να διαταραχθεί η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και το λαμβανόμενο σήμα. Το πρόβλημα αυτό για να επιλυθεί απαιτείται η εγκατάσταση πομπών αναμετάδοσης του σήματος ή με η σύνδεση των κατοίκων που επηρεάζονται με υπηρεσίες καλωδιακής τηλεόρασης.
Οπτικά οι ανεμογεννήτριες των περιοχών του πέταλου του Ορεινού Όγκου θα διακρίνονται, σύμφωνα με το ύψος τους, που θα ξεπερνά τα 100 μέτρα, από απόσταση 40 χιλιομέτρων, αλλάζοντας δραματικά το τοπίο και την εικόνα του.
Το συνολικό βάρος κάθε ανεμογεννήτριας είναι ανάλογο με το μέγεθός της. Στην περίπτωσή μας, ξεκινάει από τους 100 τόνους (0,85 ΜW) και φθάνει στους 260 τόνους για τις μεγαλύτερες.
Κάθε ανεμογεννήτρια θα χρειασθεί περίπου σε έκταση 140 τ.μ. με τσιμέντο και οπλισμό σε βάθος τουλάχιστον 3 μέτρων και για κάθε πύργο της.
Ο μέγιστος χρόνος ζωής κάθε ανεμογεννήτριας είναι 25 χρόνια. Η καταστροφή που θα συντελεσθεί θα είναι μη ανατάξιμη, αιώνια....
Οι επιχορηγούμενες επενδύσεις στα αιολικά πάρκα, με τις τρέχουσες τιμές αγοράς ανά kWh, έχουν διάρκεια αποπληρωμής των επενδύσεων κατά μέσο όρο : 6 έτη.
6. Το Υπουργείο Ενέργειας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Μπορεί να κερδηθεί το στοίχημα ;
Από κάποια πλευρά, θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε και θετική την τρέχουσα περίοδο, καθώς έχει υποβληθεί ένας μεγάλος αριθμός επενδυτικών σχεδίων για νέα αιολικά πάρκα. Όπως επισημαίνουν επιστήμονες του χώρου των ΑΠΕ, αν κατασκευαστούν και λειτουργήσουν όλα τα αιολικά πάρκα που έχουν αιτηθεί άδεια, τότε η Ελλάδα θα ξεπεράσει το δεσμευτικό στόχο της έναντι της Ε.Ε. κατά έξι (6) φορές ! Το γεγονός αυτό, παρέχει άνεση κινήσεων και αποφάσεων στο Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος. Δεν θα αποτελούσε απόκλιση από την προσπάθεια επίτευξης του στόχου, αν το Υπουργείο αποφάσιζε σε συμφωνία με την ουσία της περιβαλλοντικής λογικής για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και την μείωση των εκπομπών CO2, να ακύρωνε τις άδειες των αιολικών στα αναγνωρισμένα ως μοναδικά και θεσμικά προστατευόμενα οικοσυστήματα και να μετακινούσε το επενδυτικό ενδιαφέρον από τις περιοχές αυτές, καθώς και από τις περιοχές Natura στην εγκατάσταση αιολικών πάρκων στις πιο υποβαθμισμένες οικολογικά περιοχές και στις μη προστατευόμενες περιοχές, όπου συνήθως υπάρχει ήδη και πυκνό οδικό δίκτυο και ορισμένες ενεργειακές υποδομές.
Επίσης, είναι αναγκαίο για κάθε ορθολογική και βιώσιμη απόφαση να ολοκληρωθούν : το νέο ειδικό χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ, καθώς, και οι ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες που εκπονούνται για τις προστατευόμενες περιοχές.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος θα μπορούσε, πράγματι, να κινηθεί με αυτόν τον τρόπο. Εξάλλου, σύμφωνα και με αποτελέσματα μιας έρευνας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, τα αδειοδοτημένα αιολικά που βρίσκονται σε διάφορα στάδια κατασκευής εκτός προστατευόμενων περιοχών, ακόμα και εκτός περιοχών Natura, επαρκούν για να υπερκαλυφθεί κατά δύο έως τρεις φορές (!) ο εθνικός στόχος για το 2030 και επομένως η ακύρωση των 116,5 MW των εντός του Εθνικού Πάρκου της Β. Πίνδου δεν επηρεάζει τον εθνικό στόχο, ενώ ταυτόχρονα κινείται σωστά με βάση το πνεύμα και τις οδηγίες για την προστασία του Περιβάλλοντος και τη στήριξη των οικολογικά ευαίσθητων περιοχών.
Σε κάθε περίπτωση, και καθ΄ όλη αυτή τη μεγάλη προσπάθεια, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε και κατάλληλα να αξιοποιούμε το γεγονός ότι η Ε. Ένωση έχει αναπτύξει διεθνώς συγκριτικά το υψηλότερο status στα θέματα Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής την οποία τα αρμόδια όργανά της (Commission και Γεν. Διευθύνσεις) τηρούν, παρά τη βαριά και χρονοβόρα γραφειοκρατία των Βρυξελών.
Το status αυτό προοδευτικό από πολλές απόψεις συνδέεται με την ευρύτερη αντίληψη ότι η Φύση στην ευρεία της έννοια δεν μπορεί να αποτελεί μόνο ένα πολυποίκιλο Πόρο ( =πηγή αγαθών και πλούτου), αλλά και το αποκλειστικό Πλαίσιο ζωής και εξέλιξης των ανθρώπινων κοινωνιών και του Πλανήτη. Η αντίληψη αυτή έμμεσα, αλλά με σαφήνεια υποστηρίζει ότι η Φύση (σε όλες της τις εκφάνσεις) αποτελεί ένα υπέρτερο Αγαθό. Ένα αγαθό που κατατάσσεται και συντίθεται από ό, τι για κάθε χώρα ονομάζεται εθνικός πλούτος (εθνικοί πόροι), και ό,τι για τις εθνικές κοινωνίες δημόσιο αγαθό. Ένα αγαθό που και για την Ε. 'Ένωση κατέχει σε επίπεδο αρχών αντίστοιχη πρωτεύουσα θέση.
Στα πλαίσια της Ε. 'Ένωσης, είναι σημαντικό για την αποτελεσματική υποστήριξη των δίκαιων υποθέσεών μας, να ξεφύγουμε από μονολιθικότητες και αναχρονιστικές αγκυλώσεις, να έχουμε συγκεκριμένη ανάλυση καταστάσεων και ακριβή στάθμιση κεκτημένων, ώστε να αξιοποιούμε θεσμούς όπου έχουν εγγραφεί προοδευτικές κατευθύνσεις, και, επίσης, δυνάμεις με τις οποίες συνεργώντας φέρνουμε κοντύτερα την επιτυχία των στόχων μας.
Η Ε. Ένωση, τη στιγμή που στο οικονομικό πεδίο εξελίσσεται ένας ανταγωνισμός Βορρά - Νότου, υπό γερμανική ηγεμονία, αλλά και χωρίς διάρρηξη των κοινού ενωσιακού πλαισίου, την ίδια στιγμή, συνιστά μια Ένωση με σημαντικές κατακτήσεις και θετικές κατευθύνσεις στον ζωτικό τομέα για τη Φύση και το Περιβάλλον. Αυτή την εικόνα, που τη συναντάμε και σε άλλες περιπτώσεις και σε άλλους τομείς, πρέπει να την έχουμε υπόψη μας, αξιολογώντας, από τη μια, προνομιακά σημεία, και, από την άλλη, αναγκαιότητα αγώνα για αλλαγές.
7. Υπάρχει εναλλακτική : Ειδικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανάπτυξης για τα Γρεβενά.
Οι μείζονες επιπτώσεις στην περιοχή του Ορεινού Όγκου των Γρεβενών και των Ιωαννίνων αφορούν στη ριζική ανατροπή της φυσιογνωμίας, της ταυτότητας, των δυνατοτήτων και των προοπτικών της περιοχής. Από μια περιοχή μοναδικού φυσικού κάλους και πολυποίκιλου περιβαλλοντικού αποθέματος, με τεράστιες δυνατότητες ήπιων, ισορροπημένων και βιώσιμων προοπτικών αγρο-οικοτουριστικής και παραγωγικής ανάπτυξης, μέσα από υπάρχοντα αλλά και νέα σχήματα (ιδιωτικά, μικτά και συνεργατικής- κοινωνικής οικονομίας), θα μετατραπεί σε μια σχεδόν λεηλατημένη, κατασπαραγμένη, άναρχη περιοχή μεγάλων αιολικών βιομηχανικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Τούτη, μάλιστα, η περίοδος, μετά την πανδημία, βρίσκει την περιοχή σε μια κρίσιμη καμπή. Με τα ξενοδοχεία και τους ξενώνες του Ορεινού Όγκου να έχουν μετατραπεί σε ''αποθήκες ψυχών μεταναστών (λαθραίων ή μή)'', με απροσδιόριστη την περίοδο παραμονής, όπως και του αριθμού των μελλοντικών ροών, με οξυμένα τα οικονομικά προβλήματα κάθε μικρής γεωργικής, κτηνοτροφικής και μεταποιητικής δραστηριότητας, με το Χιονοδρομικό Κέντρο της Βασιλίτσας και τις συναφείς δραστηριότητες στο Εθνικό Πάρκο σε οριακό σημείο επιβίωσης, με τον τοπικό πληθυσμό γερασμένο αλλά βιωματικά δεμένο με το χώρο και τη διαδρομή του, η περιοχή θα δεχόταν μοιραίο χτύπημα εξόντωσής της με την κατασκευή των αιολικών.
Μιλώντας καθαρά : σήμερα, ο Ορεινός Όγκος, δεν έχει ανάγκη από τα γιγαντιαία αυτά κερδοσκοπικά (και καιροσκοπικά) έργα - και θα αγωνισθεί για να μην πραγματοποιηθούν, υπερασπίζοντας ταυτότητα, εθνικό πλούτο και δημόσιο συμφέρον. Ο Ορεινός Όγκος έχει ανάγκη, και πάλι, από ένα σύγχρονο, καλοσχεδιασμένο, αναπτυξιακό πρόγραμμα στηριγμένο στα σημαντικά, συγκριτικά πλεονεκτήματα του και τους ανθρώπους του, ώστε να τεθούν και πάλι σε κίνηση και λειτουργία οι μηχανισμοί και οι άνθρωποι, που τώρα καταρρέουν και αχρηστεύονται. Αντί για έργα ακύρωσης της φυσιογνωμίας και της ιστορίας της περιοχής, αντί για το διαγούμισμα των φυσικών πόρων και την αποσάθρωση του περιβάλλοντος, αντί για την υπόσκαψη του μέλλοντος, εκείνο που θα έπρεπε ήδη να έχει ολοκληρωθεί και να βρίσκεται σε στάδιο υλοποίησης είναι ένα Ειδικό Σχέδιο Στήριξης, Ανάκαμψης και Ανάπτυξης.
8. Το νέο κίνημα, πέρα από τα αιολικά.
Γενικότερα, θα θέλαμε να επισημάνουμε, ότι ένα κίνημα βάσης από διάφορες περιοχές της Ελλάδας ξεδιπλώνεται σταδιακά και αναπτύσσεται γύρω από το πρόβλημα των γιγαντιαίων αιολικών (Βασιλίτσα , Άγραφα, Τήνος, Σκύρος, Έβρος, Μάνη, νησίδες Αιγαίου πελάγους κλπ). Καθώς αποκτά ευρύτερο χαρακτήρα, αναδεικνύει ως κεντρικό ζήτημα, το σχεδιασμό και την αδειοδότηση των ΑΠΕ, όχι με στυγνούς ιδιωτικοοικονομικούς στόχους, υπό το πρόσχημα των ανανεώσιμων - μη ρυπαινουσών μορφών ενέργειας, αλλά στα πλαίσια μιας νέας λογικής και ενός αειφορικού σχεδιασμού με ισχυρά και πραγματικά - όχι απλώς φραστικά - τα στοιχεία : του δημοσίου - κοινωνικού συμφέροντος, του φυσικού περιβάλλοντος και της πολυποικιλότητάς του, της βιωσιμότητας των απισχνασμένων τοπικών οικονομιών και των φθινουσών κοινωνιών, του ιστορικού, πολιτισμικού αποθέματος .
Καθεμία από τις αναφερθείσες διαστάσεις (εθνικό/δημόσιο συμφέρον, περιβάλλον, τοπικές κοινωνίες, ιστορία/πολιτισμός) έχει αυξημένο και σημαντικό βάρος -και σε ορισμένες περιπτώσεις καθοριστικό- για ένα σχεδιασμό και μια προοπτική βιώσιμη, ισορροπημένη και δίκαια.
Οι αναπτυσσόμενες πρωτοβουλίες, υποστηριζόμενες όχι μόνο από σχήματα της ευρύτερης οικολογικής και πολιτισμικής ευαισθησίας , αλλά και από ανθρώπους των επιστημών, των τεχνών και της παραγωγής, καθώς και από ιδρύματα κύρους, μπορούν - ακόμα, και παρά το τελευταίο κυβερνητικό περιβαλλοντικό νομοσχέδιο - να μετακινήσουν δραστικά το κέντρο βάρους των συζητήσεων και του σχεδιασμού από μια δήθεν φιλοπεριβαλλοντική πολιτική προς μια στρατηγική με ουσιαστικό σεβασμό για το περιβάλλον και τα δημόσια αγαθά, τη δραστική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τη βιωσιμότητα των κοινωνιών.
Ελευθέριος Τζιόλας
Θεσσαλονίκη, 28 Μαΐου 2020.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου