ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η περιφερειακή ενότητα των Γρεβενών στο μεγαλύτερο τμήμα της ,που βρισκόταν Δυτικά από τον Αλιάκμονα και το όρος Μπουνάσα, ανήκε στους
κλασσικούς χρόνους στην Τυμφαία τής αρχαίας Άνω Μακεδονίας ,
Το υπόλοιπο τμήμα της που βρισκόταν Ανατολικά ήταν ένα κομμάτι της αρχαίας Ελιμείας και όντας η περιοχή και μέρος της αρχαίας περιοχής του Βοΐου τους προϊστορικούς χρόνους υπήρξε κοιτίδα των Δωριέων, Τα Γρεβενά την εποχή εκείνη διαδραμάτισαν σπουδαίο ρόλο λόγω της επίκαιρης στρατηγικής τους θέσης.
Δυστυχώς οι αρχαίοι συγγραφείς δεν μάς κληροδότησαν σημαντικά γραπτά μνημεία για την αρχαία ιστορία τού τόπου, γιατί βρίσκεται μακριά από την θάλασσα και τους μεγάλους άξονες των χερσαίων συγκοινωνιών και δεν ήταν προσιτή στους περιηγητές, στους γεωγράφους και στους ιστορικούς ερευνητές.
Το όνομα συναντιέται σε γραπτές και προφορικές πηγές με τις παραλλαγές «Γραιβινό», «Γρεβενός», «Γρεβυνόν», «Γκρεμπενίτζ», «Γρεβαινά», «Γρεβαινό» κλπ.
Το πιθανό είναι η τοπωνυμία να είναι λατινικής προέλευσης, καθώς στη λατινική γλώσσα υπάρχει η λέξη gravis = δυσχερής, απότομος, τραχύς και το επίρρημα grave με παραπλήσιες έννοιες.
Βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα της Δυτικής Μακεδονίας, Δυτικά του ποταμού Αλιάκμονα και πρωτεύουσα Γρεβενα της ομώνυμης Περιφερειακής ενότητας βρίσκεται σε υψόμετρο 530 μ.
Η περιοχή αυτή είχε μεγάλη σημασία στην αρχαιότητα για την Μακεδονία και όχι μόνον μια και συνορεύει με την Ήπειρο και τα ψιλά βουνά που τα μοιράζεται μαζί της.
Από τα βουνά αυτά περνούσαν κάθε φορά λαοί που άλλοτε είχαν καλές προθέσεις αλλά τις περισσότερες φορές τις αντίθετες και έτσι οι δρόμοι που περνούσαν από δύσκολες εδαφολογικά διαβάσεις είχαν ανάγκη ιδιαίτερης φύλαξης, για να εξασφαλίσουν την ασφάλεια της .
Έχουν βρεθεί αρκετές οχυρωματικές κατασκευές σε αυτές τις διαβάσεις και υπολείμματα φρουρίων, αλλά οι περισσότερες χάθηκαν στην διάβα του χρόνου από την αδιαφορία και εγκατάλειψη,οι δε αρχαιολογικές έρευνες που έγιναν είναι ελάχιστες και αυτές τα τελευταία χρόνια.
Συγκεντρώσαμε ορισμένα στοιχεία για τα κάστρα , φρούρια και τις ακροπόλεις της περιοχής που έφτασαν στην αντίληψη μας για 13 περιπτώσεις και ήταν οι εξής :
1. Κάστρο πόλεως των Γρεβενών (Βουχαλίτσα ) 2. Φρούριο Εξάρχου 3. Φρούριο Μεγάρων 4 . Φρούριο Μολοσκού Βεντζίων 5. Ακρόπολη Καστρί 6..Κάστρο Φελί 7. Καστρί Πολυνερίου 8. Κάστρο Καλλιθέας 9. Κάστρο Κούλια Λόχμης 10 .Κάστρο Αγίου Γεωργίου (Ακρόπολη Ελίμειας ) 11. Καστρί Φιλιππαίων 12 . Καστρί Σπηλαίου 13.Κάστρο Κάστρου
Αυτές τις πληροφορίες θα τις μοιραστούμε μαζί σας ξεκινώντας από την πρωτεύουσα τα Γρεβενά.
Υπήρχε Φρούριο στα Γρεβενά καταστράφηκε και γιαυτό υπάρχουν μόνο ιστορικές αναφορές
1. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΧΑΛΙΤΣΑς
Δίπλα από την σημερινή θέση των Γρεβενών με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα υπήρχαν δυο αρχαίοι Ρωμαϊκοί οικισμοί, από τους οποίους ο ένας βρισκόταν Δυτικά (στο ύψωμα «Μπούσιου μύλος») και ο άλλος Ανατολικά (στη ράχη «Άγιος Αθανάσιος») από τα τελευταία σπίτια της σημερινής πόλης].
Επίσης, λείψανα ενός άλλου αρχαίου οικισμού, με διάρκεια ζωής από τα προϊστορικά ως τα ρωμαϊκά χρόνια, επισημάνθηκαν στο ύψωμα «Τούμπα», που βρίσκεται σε απόσταση μόλις τριών χιλιομέτρων βόρεια από τα Γρεβενά].
Ο Γάλλος Πρόξενος Πουκεβίλ (1806), που πρώτος προσπάθησε να ερμηνεύσει, την ιστορία της πόλης, κάνει λόγο για την ίδρυση της από μια ομάδα άποικων που ξεπετάχτηκε από το κάστρο της Βουχάλιστας, μια πόλη που βρίσκεται στην όχθη του Βενέτικου.
Στη θέση του Ελευθεροχωρίου που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα νότια της πόλης των Γρεβενών δικαιολογείται απολύτως η ύπαρξη ενός από τα κάστρα του Ιουστινιανού, γιατί βρισκόταν πάνω στην κεντρική όδευση, από τη Θεσσαλία προς τα Γρεβενά, και επάνω στο πιο βολικό σημείο για τη γεφύρωση του Βενέτικου, όπου και σήμερα ή γέφυρα του δρόμου Καλαμπάκας-Γρεβενών
Θεωρείται δεδομένη η ύπαρξη φρουρίου – κάστρου που προστάτευε την πόλη στο παρελθόν. Μια και υπάρχει τοπική παράδοση και δημοτικό τραγούδι, που αναφέρει την κατάληψη του Κάστρου των Γρεβενών με πονηριά από τους Τούρκους.
Τα Γρεβενά αναφέρονται για πρώτη φορά σε κείμενο με το όνομα Γριβάνα από τον Κωνσταντίνο τον Πορφυρογέννητο (905 – 953 μ.Χ.).
Ο Bozidar Ferjancic, ( Ο Σερβος Božidar Ferjančić 1929 – 1998) ιστορικός, ειδικός στη μεσαιωνική Σερβική ιστορία και την μεταγενέστερη Βυζαντινή αυτοκρατορία. ) αναφέρει ότι το φρούριο των Γρεβενών κατελήφθη προ του 1220 μ.Χ.,
Ενώ οι αρχαιολόγοι Alan Wace και Maurice Thompson (1910) γράφουν ότι: ένα εκκλησιαστικό έγγραφο του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως με χρονολογία 1395 αναφέρει: «κάστρον Γρεβενόν λεγόμενον».
2. ΦΡΟΥΡΙΟ ΕΞΑΡΧΟΥ (Οικισμός Έξαρχου )
Ο Έξαρχος βρίσκεται προς στα βορειοανατολικά όρια με την περιφερειακή ενότητα Κοζάνης. Είναι κτισμένος στις νοτιοδυτικές πλαγιές του όρους Βούρινου, σε περιοχή με πολλές πηγές και νερά
Στην περιοχή ‘’Καστράκια’’ στο 2ο χλμ Έξαρχου – Βάρης σώζονται ερείπια αρχαίας οχύρωσης.
Απέχει 35,5 χλμ. Β.Α. από τα Γρεβενά και 22 χλμ. ΝΔ. από τη Σιάτιστα.
Υψόμετρο 730
3.ΦΡΟΥΡΙΟΝ ΜΕΓΑΡΟΥ (Φρούριο στο Μέγαρο Γρεβενών )
Το Μέγαρο άλλο ενα ορεινό χωριό των Γρεβενών σε υψόμετρο 950 μέτρων
Το Μέγαρο βρίσκεται προς στα βόρεια όρια με την περιφερειακή ενότητα Κοζάνης και απέχει 19 χλμ. Δ.-ΒΔ. από τα Γρεβενά. Το χωριό δυτικά έχει θέα τις πανύψηλες βουνοκορφές της Βόρειας Πίνδου και βόρεια το όρος Βοΐο.
Υπάρχουν ίχνη ύπαρξης φρουρίου -παρατηρητηρίου από τον καιρό των Βενετών παλιά ονομασία ήταν Ρατοσίνιστα ή Ραδοσίνιστα
4. ΦΡΟΥΡΙΟ ΜΟΛΟΣΚΟΥ (Φρούριο Μολοσκού Βεντζίων)
Οι πληροφορίες που διαθέτουμε γι’ αυτό κάστρο είναι περιορισμένες βρισκόταν κάπου στην περιοχή των χωριών του πρώην δήμου ΒεντζΊων κοντά στο φρούριο Έξαρχου και είναι αποτυπωμένο σε ένα παλιό χειρόγραφο χάρτη του αείμνηστου δάσκαλου Κ.Σιαμπανόπουλου.
5 .ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΙ (Καστρί Γρεβενών)
Λείψανα αρχαίων οικοδομημάτων υπήρχαν στην αρχαία ακρόπολη στο Καστρί Γρεβενών,
Σχετικά πρόσφατες ανασκαφές που έγιναν στην περιοχή,ανάμεσα στα χωριά Πολυνέρι και Αλατόπετρα της βορειοανατολικής Πίνδου, έφερε στο φως μια οχυρωμένη πόλη της αρχαίας χώρας των Τυμφαίων.
Υπήρχε δυσκολία στις ανασκαφές , εξαιτίας της δύσβατης περιοχής, της αλλοίωσης των ευρημάτων, λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών στην περιοχή και των πιθανών λιθοκλοπών, με την ανασκαφή αποκαλύφθηκαν τα λείψανα που δείχνουν μια οργανωμένη ακρόπολη που βρισκόταν σε στρατηγική θέση για την επικοινωνία των αρχαίων πόλεων της Μακεδονίας, της Ηπείρου και της Θεσσαλίας.
6. ΚΑΣΤΡΟ ΦΕΛΛΙΟΥ (Κάστρο στο Φέλλι Γρεβενών)
Το Φελλί βρίσκεται δυτικά του Αλιάκμονα και νότια του Βενέτικου, πολύ κοντά στο σημείο που οι δύο ποταμοί ενώνονται. Απέχει 18,5 χλμ. νοτιοδυτικά από τα Γρεβενά.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση το όνομα προέρχεται από τη Φίλα που υπήρξε μια από τις γυναίκες του Φίλιππου Β΄ βασιλιά της Μακεδονίας
τον Κώδικα της Ζάβορδας αναφέρεται με την ονομασία Φιλή ή Φυλή και αρκετοί κάτοικοί του καταγράφονται ως αφιερωτές της Ιεράς Μονής Αγίου Νικάνορος ή Ζάβορδας
Το Φελλί βρίσκεται δυτικά του Αλιάκμονα και νότια του Βενέτικου, πολύ κοντά στο σημείο που οι δύο ποταμοί ενώνονται. Απέχει 18,5 χλμ. νοτιοδυτικά από τα Γρεβενά.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση το όνομα προέρχεται από τη Φίλα που υπήρξε μια από τις γυναίκες του Φίλιππου Β΄ βασιλιά της Μακεδονίας
τον Κώδικα της Ζάβορδας αναφέρεται με την ονομασία Φιλή ή Φυλή και αρκετοί κάτοικοί του καταγράφονται ως αφιερωτές της Ιεράς Μονής Αγίου Νικάνορος ή Ζάβορδας
7.ΚΑΣΤΡΙ ΠΟΛΥΝΕΡΙΟΥ ( Καστρί Πολυνερίου )
Το Πολυνέρι ή Πολυνέριον) είναι ορεινό χωριό σε υψόμετρο 950 μέτρα
Βρίσκεται δυτικά από τα Γρεβενά σε απόσταση 29 χλμ. Χαρακτηριστικό του χωριού είναι η ύπαρξη αρκετών νερών και πηγών.
Υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα που φανερώνουν ότι υπήρχε οχυρωμένη πόλη της αρχαίας χώρας των Τυμφαίων, αρχαίο ναό με δωρική στοά και άλλα μνημειώδη κτίρια, χτισμένα με τέτοιο τρόπο που αποδεικνύουν ότι επρόκειτο για οργανωμένη πόλη.
Βρίσκονται βορειοανατολικά του Πολυνερίου στο δρόμο προς την Αλατόπετρα, που μαρτυρούν την ύπαρξη μιας ακρόπολη αυτής της πόλης στην τοποθεσία Καστρί, που βρίσκεται
Χρονολογούνται στα τέλη 4ου με αρχές 3ου αιώνα π.Χ., ενώ η καταστροφή τους υπολογίζεται πως πραγματοποιήθηκε γύρω στο 150 π.Χ.
Η χώρα των Τυμφαίων αποτελούσε τα δυτικά σύνορα του Μακεδονικού βασιλείου και ήταν ο τόπος καταγωγής του Πολυπέρχονα, αξιωματικού του Μεγάλου Αλέξανδρου
Το Πολυνέρι ή Πολυνέριον) είναι ορεινό χωριό σε υψόμετρο 950 μέτρα
Βρίσκεται δυτικά από τα Γρεβενά σε απόσταση 29 χλμ. Χαρακτηριστικό του χωριού είναι η ύπαρξη αρκετών νερών και πηγών.
Υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα που φανερώνουν ότι υπήρχε οχυρωμένη πόλη της αρχαίας χώρας των Τυμφαίων, αρχαίο ναό με δωρική στοά και άλλα μνημειώδη κτίρια, χτισμένα με τέτοιο τρόπο που αποδεικνύουν ότι επρόκειτο για οργανωμένη πόλη.
Βρίσκονται βορειοανατολικά του Πολυνερίου στο δρόμο προς την Αλατόπετρα, που μαρτυρούν την ύπαρξη μιας ακρόπολη αυτής της πόλης στην τοποθεσία Καστρί, που βρίσκεται
Χρονολογούνται στα τέλη 4ου με αρχές 3ου αιώνα π.Χ., ενώ η καταστροφή τους υπολογίζεται πως πραγματοποιήθηκε γύρω στο 150 π.Χ.
Η χώρα των Τυμφαίων αποτελούσε τα δυτικά σύνορα του Μακεδονικού βασιλείου και ήταν ο τόπος καταγωγής του Πολυπέρχονα, αξιωματικού του Μεγάλου Αλέξανδρου
8.ΚΑΣΤΡΟ ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ (Καλλιθέας Γρεβενων)
Η Καλλιθέα είναι ορεινό χωριό Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.010 μέτρων στις βόρειες πλαγιές του όρους Χάσια.
Κοντά στο χωριό και στη γύρω περιοχή υπάρχουν ερείπια που χρονολογούνται από την εποχή του Σιδήρου, την ελληνιστική περίοδο, τη ρωμαϊκή εποχή και τα βυζαντινή περίοδο.
Η Καλλιθέα είναι ορεινό χωριό Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.010 μέτρων στις βόρειες πλαγιές του όρους Χάσια.
Κοντά στο χωριό και στη γύρω περιοχή υπάρχουν ερείπια που χρονολογούνται από την εποχή του Σιδήρου, την ελληνιστική περίοδο, τη ρωμαϊκή εποχή και τα βυζαντινή περίοδο.
9.ΚΟΥΛΙΑ ΛΟΧΜΗΣ (Λόχμη Γρεβενών και Αμυγδαλιές Γρεβενών)
Η Λόχμη είναι οικισμός στα ΒΔ του Δήμου Γρεβενών απόσταση 17χλμ. από την πόλη των Γρεβενών.Το αρχικό όνομα του χωριού ήταν Βίτσι. το 1927 μετονομάστηκε σε Λόχμη
Η Λόχμη έχει ενδιαφέρον για τη μοναδική “Κούλια” της Δυτικής Μακεδονίας, που υπάρχει εκεί, ένα τριώροφο κτίριο-πύργος που χτίσθηκε επί Οθωμανών διατηρείται σε αρίστη κατάσταση και χρησιμοποιείται σαν ιδιωτική κατοικία ενώ έχει χαρακτηρισθεί διατηρητέο μνημείο από την Αρχαιολογική Υπηρεσία
Η Λόχμη είναι οικισμός στα ΒΔ του Δήμου Γρεβενών απόσταση 17χλμ. από την πόλη των Γρεβενών.Το αρχικό όνομα του χωριού ήταν Βίτσι. το 1927 μετονομάστηκε σε Λόχμη
Η Λόχμη έχει ενδιαφέρον για τη μοναδική “Κούλια” της Δυτικής Μακεδονίας, που υπάρχει εκεί, ένα τριώροφο κτίριο-πύργος που χτίσθηκε επί Οθωμανών διατηρείται σε αρίστη κατάσταση και χρησιμοποιείται σαν ιδιωτική κατοικία ενώ έχει χαρακτηρισθεί διατηρητέο μνημείο από την Αρχαιολογική Υπηρεσία
10. ΚΑΣΤΡΟ ΑΓ.ΓΕΩΡΓΙΟΥ – ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΗΣ ΕΛΙΜΕΙΑΣ
Ο Άγιος Γεώργιος βρίσκεται σε υψόμετρο 800 μέτρα προς τα βόρεια όρια της Π.Ε.Γρεβενών στα σύνορα με την Π.Ε.. Κοζάνης, σε απόσταση 16 χλμ. Β. από τα Γρεβενά
Πολλοί υποστηρίζουν ότι στην θέση αυτή βρισκόταν η πρώτη πρώτευσα της Ελίμειας που έκτισε μυθικός βασιλιάς των Τυρρηνών Έλυμος 50 χρόνια περίπου μετά το τέλος του Τρωικού πόλεμου μετακινούμενος από την έδρα του, που ήταν η Τύρισσα που βρισκόταν κατά τα φαινόμενα στην θέση της σημερινής Κοζάνης
Την θεωρία αυτή την υποστηρίζουν βασιζόμενοι εν μέρει και στις συντεταγμένες του γεωγράφου Κλ. Πτολεμαίου που άφησε στο 1-2ο αιώνα μ.Χ.
Και βέβαια την στηρίζουν στα αρχαιολογικά ευρήματα που βρέθηκαν σε αρκετά μέρη της περιοχής όπως:
Στην τοποθεσία Αρσαλιά, όπως φανερώνουν αρχαία ερείπια, όστρακα αγγείων και τμημάτων αρχαίων δρόμων, πρέπει να υπήρχε αρχαίος οικισμός έως τους και βυζαντινούς χρόνους.
Στην Αγ. Βαρβάρα, σε μεγάλη ακαλλιέργητη έκταση, βρέθηκαν μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη, δόμοι τοπικού λίθου και πωρόλιθου και όστρακα αγγείων, ιδίως κοντά στο παρεκκλήσι, όπου πιθανόν πρωτίστως υπήρχε αρχαίο ιερό.
Στο ύψωμα Αγ. Νικόλαος οι αρχαιολογικές ενδείξεις είναι εξίσου σημαντικές: στρώματα καταστροφής κεραμίδων οροφής, όστρακα αγγείων, τμήματα οξυπύθμενων αμφορέων, ενώ κοντά στο προσκυνητάρι του αγίου υπάρχουν τρεις μεγάλοι πώρινοι δόμοι, ένας από τους οποίους φέρει εξάστιχη επιγραφή, που χρονολογείται στο 2ο αι. π.Χ.
Όμοια ευρήματα συναντά κανείς στην τοποθεσία Ράχη Τσερβένι, όπου σε τμήμα πιθαριού υπάρχει η εγγραφή: ΦΙΛΙΠ … Το 1986 στην ίδια περιοχή βρέθηκε ακέραιο μαρμάρινο άγαλμα Κόρης ή θεάς, ύψους 1.55 μ.
Στοιχεία δείχνουν την ύπαρξη στην γύρω περιοχή της Ακρόπολης της Ελιμείας,αλλά και της αρχαίας πόλης πέριξ του οικισμού. .
Κάποιες από τις ενδείξεις όπως επιγραφές οδηγούν τους αρχαιολόγους στην υποψία ότι στη θέση αυτή υπήρχε ” Ασκληπιείο».
Συμπεριλαμβάνεται σε ένα κατάλογο 6 κάστρων, φρουρίων και των λοιπών οχυρωματικών μνημείων του Νομού Γρεβενών Του Υπουργείου Πολιτισμού: Λ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (Λ’ ΠΚΑ),[1] που έχει έδρα την Αιανή Κοζάνης και αρμοδιότητα που εκτείνεται στους Νομούς Γρεβενών και Κοζάνης και η 17η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (17η ΕΒΑ),[ Με τελικό στόχο την προστασία και στην συνέχεια την έρευνα τους
Γράφει σχετικά :
2*. Ακρόπολη Ελιμείας, Αρχαία Ελιμεία (πόλη) & Ελίμεια (επαρχία της αρχαίας Μακεδονίας), Άγιος Γεώργιος Γρεβενών
Τα άλλα κάστρα είναι :
1. Φρούριο των Γρεβενών (κατεστραμμένο φρούριο, μόνο ιστορικές αναφορές) Γρεβενά[4]
3. Ακρόπολη στο Καστρί θέση Καστρί Γρεβενών
5. Κούλια της Λόχμης,Λόχμη Γρεβενών και Αμυγδαλιές Γρεβενών
Που ήδη αναφέραμε
Και
6.Κάστρο του Σπηλαίου, Σπήλαιο Γρεβενών
4. Κάστρο Γρεβενών (κάστρο), χωριό Κάστρο Γρεβενών που θα αναφερθούμε στην συνέχεια.
* Η αρίθμηση του καταλόγου γίνεται από την αναφορά της αρχαιολογικής υπηρεσίας
11 . ΚΑΣΤΡΙ ΦΙΛΙΠΠΑΙΩΝ
Οι Φιλιππαίοι είναι ορεινό χωριό της περιφερειακής ενότητας Γρεβενών. Είναι χτισμένοι σε υψόμετρο 1.220 μέτρων στις πλαγιές του Σμόλικα και αποτελούν έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Ελλάδας
Περίπου τρία χιλιόμετρα δυτικά από το σημερινό χωριό έχουν διαπιστωθεί, από επιφανειακά αρχαιολογικά ευρήματα, λείψανα αρχαίου οικισμού, που ήταν χτισμένος σ’ έναν ψηλό και οχυρό από τη φύση λόφο («Καστρί»), που υψώνεται στην αριστερή όχθη ενός παραπόταμου του Βενέτικου
Η ονομασία του χωριού προέρχεται πιθανότατα από το Φίλιππο, βασιλιά της Μακεδονίας. Ο οικισμός βρισκόταν παλαιότερα κοντά σε δρόμο-παρακλάδι της Εγνατίας Οδού, αλλά λόγω των συχνών λεηλασιών οι κάτοικοι μετακινήθηκαν βορειότερα και πιο ορεινά..
12 .ΚΑΣΤΡΟ ΚΑΙ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΣΠΗΛΑΙΟΥ (Σπήλαιο Γρεβενών)
Ή περιοχή αυτή όλη είναι τό μοναδικό πέρασμα σ’ όσους θέλουν νά κινηθούν ανάμεσα στη Μακεδονία, στην “Ήπειρο και στη Θεσσαλία
Στην Ακρόπολη τού Σπηλαίου, πού σήμερα λέγεται «Κούλια»,
Επάνω και ψηλότερα από το σημερινό χωριό απλώνεται ή Ακρόπολη, διαστάσεων περίπου 200X100 μ., πού περιβάλλονταν από τείχος από τις τρεις πλευρές,
Πελέκεις από πέτρα και όστρακα από αγγεία και άλλα αντικείμενα τής Νεολιθικής εποχής Έχουμε όμως αρκετά αρχαιολογικά ευρήματα, πού φθάνουν ως την εποχή πού εμφανίζονται οι Δωριείς
Δυτικά από την Ακρόπολη, υπάρχουν ασβεστόκτιστα τείχη της Ρωμαϊκής εποχής (300 μ. πλάτος), σε μερικά δε σημεία σώζονται και τμήματα παλαιοτέρων εποχών.
Ψηλά δε και πιο πέρα, δυτικά από το Σταυρό και προς τον Όρλιακα άλλη τεράστια έκταση αποτελούσε φρούριο απροσπέλαστο και υπέροχο παρατηρητήριο, από όπου, σε κύκλο 360 μοιρών, αγναντεύει κανείς όλη τή γύρω περιοχή: Σμόλικας, Βασιλίτσα, Βάλια-Κάλντα, Λύγγος, Κατάρα Άγραφα, Χάσια, Καμβούνια, Πιέρια, Όλυμπος, Βέρμιο, Όντρια, Βίτσι Γράμμος κι ως το Σμόλικα. Είναι μια τεράστια έκταση, δέκα περίπου στρέμματα, πού περιβάλλεται από άσβεστόκτιστο τείχος από τις τρεις πλευρές και από απόκρημνη βραχώδη έκταση από τήν άλλη πλευρά, την ανατολική. Αυτό είναι το περίφημο «Του Ρωμιού το Σαράϊ’»,
Πλατεία(Μεσοχώρι) του χωριού . Στα θεμέλια της βρέθηκαν αρκετοί τάφοι μέ πλούσια, χάλκινα ιδίως, ευρήματα, πού χρονολογούνται στο τέλος τής Χάλκινης εποχής και στις αρχές τής Σιδηράς εποχής,
Βορεινή και τη βορειοδυτική κυρίως, τείχη- κάστρα της Βυζαντινής εποχής, τεραστίων διαστάσεων, εμπόδιζαν κάθε εχθρική είσοδο.
13 . ΚΑΣΤΡΟ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ (Κάστρο στο χωρίο Κάστρο)
Σε απόσταση 7 χιλιόμετρων από την πρωτεύουσα της Π.Ε.. Γρεβενών βρίσκεται το χωρίο Έλατος (Ντόβρανη σε απόσταση 4 χλμ από αυτό υπάρχει ένας μικρός οικισμός με το όνομά Κάστρο που προφανώς πήρε το όνομα από τα ίχνη κάστρου που υπήρχαν κοντά του.
Την ύπαρξη του επιβεβαιώνει και ο κατάλογος του Υπουργείου Πολιτισμού που το τοποθετεί στα 6 προστατευόμενα κάστρα των Γρεβενών .Νο 4. Κάστρο Γρεβενών (κάστρο), χωριό Κάστρο Γρεβενών
Βρισκόταν σε μια θέση που λεγόταν ”τζάμι ” Ο Σιαμπανόπουλος το χαρακτηρίζει Πελασγικό Υπάρχουν διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα στις θέσεις Παλιομανάστηρο ,Νεοχώριο,Νίκουλα,Νιτρούζι,
ΠΕΛΑΣΓΙΚΟ ΚΑΣΤΡΟ ΣΤΟ ΣΚΑΜΝΕΛΙ ΗΠΕΙΡΟΥ
Δίπλα στην Βάλια Κάλντα των Γρεβενών υπάρχει ένα χωρίο της Ηπείρου το χωρίο Σκαμνέλη των Ιωαννίνων υπάρχει το Παλιόκαστρο ή τα Πελασγικά Τείχη. Πρόκειται για τεράστιους ογκόλιθους, τετραγωνισμένους και με ακρίβεια προσαρμοσμένους, σ ΄ ένα τείχος. Πολλοί ογκόλιθοι είναι σκορπισμένοι τριγύρω από το τείχος, οι οποίοι, προφανώς αποτελούσαν οικοδόμημα, αλλά στο πέρασμα του χρόνου έπεσαν. Το τείχος αυτό έχει χαρακτηρισθεί από τους ειδικούς ως Πελασγικό.
Αν λάβουμε υπόψιν ότι τα διοικητικά και γεωγραφικά όρια της αρχαιότητος δεν είχαν καμιά σχέση με τα σημερινά , μπορούμε να το εντάξουμε στην προσπάθεια που κάνουμε να επιβεβαιώσουμε ότι ήταν έργο των Πελασγοτυρρηνών που συμπατριώτες τους έδειξαν την τέχνη τους και στην κατασκευή του πρώτου τείχους της Ακρόπολης των Αθηνών τον 13ο π.Χ. αιώνα.
Δίπλα στην Βάλια Κάλντα των Γρεβενών υπάρχει ένα χωρίο της Ηπείρου το χωρίο Σκαμνέλη των Ιωαννίνων υπάρχει το Παλιόκαστρο ή τα Πελασγικά Τείχη. Πρόκειται για τεράστιους ογκόλιθους, τετραγωνισμένους και με ακρίβεια προσαρμοσμένους, σ ΄ ένα τείχος. Πολλοί ογκόλιθοι είναι σκορπισμένοι τριγύρω από το τείχος, οι οποίοι, προφανώς αποτελούσαν οικοδόμημα, αλλά στο πέρασμα του χρόνου έπεσαν. Το τείχος αυτό έχει χαρακτηρισθεί από τους ειδικούς ως Πελασγικό.
Αν λάβουμε υπόψιν ότι τα διοικητικά και γεωγραφικά όρια της αρχαιότητος δεν είχαν καμιά σχέση με τα σημερινά , μπορούμε να το εντάξουμε στην προσπάθεια που κάνουμε να επιβεβαιώσουμε ότι ήταν έργο των Πελασγοτυρρηνών που συμπατριώτες τους έδειξαν την τέχνη τους και στην κατασκευή του πρώτου τείχους της Ακρόπολης των Αθηνών τον 13ο π.Χ. αιώνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου