Κριτική για το βιβλίο του Κώστα Ακρίβου Ιστορία ενός οδοιπόρου

 Του Στέργιου Πουρνάρα, φιλολόγου, Προέδρου Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών Π.Ε Γρεβενών

Ο Κώστας Ακρίβος, ανήσυχος και δημιουργικός, ενώ ετοιμάζει, όπως διάβασα σε μία τελευταία του συνέντευξη, την ιστορία του θρυλικού ήρωα του εικοσιένα

Γεώργιου Καραϊσκάκη, έκρινε σκόπιμο – και πολύ καλά έκανε – να επανεκδώσει από το ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ αυτή τη φορά την Ιστορία ενός οδοιπόρου ΣΤΡΑΤΗΣ ΔΟΥΚΑΣ, την οποία για πρώτη φορά είχε εκδώσει από τις εκδόσεις ΗΛΕΚΤΡΑ το 2006.

 Ύστερα από το τελευταίο του μυθιστόρημα ΓΑΛΑ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ τον Οκτώβριο του 2018, το οποίο γνώρισε πολύμεγάλη επιτυχία και κέρδισε το πρώτο βραβείο λογοτεχνίας, τριανταεπτά χρόνια από το θάνατο και εκατόν είκοσι πέντε από τη γέννηση του Στρατή Δούκα, αποφάσισε να επανεκδώσει αυτό το έργο που θα είναι πάντα επίκαιρο, αφού πρόκειται για μια πολύ επιτυχημένη υποθετική αυτοβιογραφία ενός σημαντικού νεοέλληνα πεζογράφου και πνευματικού ανθρώπου, ενός αγνού και τίμιου πατριώτη, που θα έλεγε και ο Μακρυγιάννης, ο οποίος αφιέρωσε την ζωή του στοναγώνα για την πατρίδα, τα Γράμματα και τις Τέχνες, τη δικαιοσύνη και  την αλήθεια. Είναι αναγκαίο σήμερα πιο πολύ από κάθε άλλη εποχή όλοι μας αλλά κυρίως οι νέοι τους οποίους αγαπούσε πολύ και για του οποίους αγωνιούσε ο Δούκας να γνωρίζουν τέτοιες μεγάλες προσωπικότητες, τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα και πολλούς αξιόλογους πνευματικούς ανθρώπους του 20^ου αιώνα.

Ο συγγραφέας εμφανώς επηρεασμένος από το κορυφαίο αφήγημα του Στρατή Δούκα ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΥ, την οποία δίδασκε τότε στη Νεοελληνική Λογοτεχνία Θεωρητικής Κατεύθυνσης της Γ’ Λυκείου, εμπνεύστηκε  την δική του Ιστορία ενός Οδοιπόρου – εμφανής η επίδραση στον τίτλο – και σε  πρωτοπρόσωπη αφήγηση, όπως και ο Δούκας στη δική του Ιστορία ενός αιχμαλώτου, βάζει τον συγγραφέα να αφηγείται τη ζωή του και τα σημαντικότερα γεγονότα της εποχής του. Ο Ακρίβος δεν γνώρισε βέβαια τον Στρατή Δούκα ούτε του πήρε συνέντευξη, όπως έκανε ο Δούκας με τον ήρωα του αφηγήματός του, αλλά αξιοποιώντας άρθρα και συνεντεύξεις σε περιοδικά και εφημερίδες και στοιχεία που άφησε ο ίδιος Δούκας επέλεξε αυτό τον συναρπαστικό και ελκυστικό τρόπο που κρατάει αμείωτοτο ενδιαφέρον του αναγνώστη από τη αρχή ως το τέλος και μπορεί να διαβάσει μονορούφι το ογδόντα σελίδων αφήγημα.

Έτσι, σε τέσσερις ενότητες ο συγγραφέας βάζει τον Στρατή Δούκα να αφηγείται όλη του ζωή του σε έναν υποθετικό δημοσιογράφο ξεκινώνταςαπό την καταστροφή της Σμύρνης και ανακαλώντας στη μνήμη του όλα τα σημαντικά γεγονότα από τη γέννησή του το 1895 στα Μοσχονήσια, ως τις τελευταίες στιγμές της ζωής του στο γηροκομείο το 1983. Διατηρώντας το ίδιο απλό, λιτό και δωρικό ύφος και την παρατακτική σύνταξη που χρησιμοποίησε και ο Δούκας στην ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΥ ζωντανεύει τα πρώτα ανέμελα χρόνια της ζωής του, τις σπουδές του με τον φίλο και λαϊκό ζωγράφο Φώτη Κόντογλου, τη συνειδητή συμμετοχή του στους δύο μεγάλους πολέμους και την περηφάνια του για την προσφορά του στην πατρίδα, τη σχέση του με εκλεκτούς πνευματικούς συνοδοιπόρους (Κόντογλου, Παπαλουκά, Μυριβήλη, Μόλλα. Πεντζίκη…) και τη γνώμη του για πνευματικούς προγόνους του (Σολωμό, Παπαδιαμάντη, Παλαμά, Καζαντζάκη, Χαλεπά..).

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνει στο συγγραφικό του έργο, αλλά και στη θητεία σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά (Το τρίτο μάτι, Νεολαία, ο Αιώνας μας, Ποιητική Τέχνη, Ζυγός, Διαγώνιος), την αγάπη του για την αγγειοπλαστική  και τη ζωγραφική, τις πολλές εκθέσεις που οργάνωσε και την ενεργό συμμετοχή του στην Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών της οποίας αναγορεύτηκε επίτιμο μέλος στο τέλος της ζωής του. Το 1983 ο Δήμος Ζωγράφου τον τίμησε ιδρύοντας ένα μικρό μουσείο με το όνομά του. Όμως το μεγάλο του παράπονο είναι ότι, ενώ πρόσφερε πολλά στη πατρίδα και αγάπησε με πάθος τον τόπο του  χωρίς να περιμένει ανταμοιβή, η επίσημη Πολιτεία δεν τον θυμήθηκε ούτε μια στιγμή ούτε στα δύσκολα τελευταία χρόνια της ζωής του.

Εστιάζει τέλος στο κορυφαίο έργο της ζωής του το αντιπολεμικό του αφήγημα, την ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΥ, που είναι αφιερωμένη « στα κοινά μαρτύρια των λαών »και για το οποίο αναφέρεται συχνά σε όλη του την αφήγηση, καθώς την επεξεργαζόταν όλη του τη ζωή. Την άκουσε για πρώτη φορά το 1928 από ένα πρόσφυγα στο χωριό Στουπί Πιερίας σε ένα καφενείο και τη μετέπλασε με το δικό του τρόπο σε πρωτοπρόσωπηομοδιηγητική αφήγηση «αφτιασίδωτη χωρίς πολλά τερτίπια». Γνώρισε πολύ μεγάλη επιτυχία με τελευταία έκδοση από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ το 2008.

Δεν θέλω να πω περισσότερα, γιατί ελπίζω ότι αξίζει να διαβάσετε, καθώς η καραντίνα θα έχει και συνέχεια,  τόσο την ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΥ του Στρατή Δούκα, όσο και την   Ιστορία ενός Οδοιπόρου ΣΤΡΑΤΗΣ ΔΟΥΚΑΣ του Κώστα Ακρίβου που είναι δύο πολύ ανθρώπινα και συναρπαστικά βιβλία, σε ιδιαίτερα προσιτή τιμή. Θα ανακαλύψετε τότε το μεγαλείο της ψυχής ενός από τους μεγαλύτερους και πιο σεμνούς πνευματικούς ανθρώπους που ανέδειξαν τα ελληνικά γράμματα.

Υ.Γ. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο Κώστας Ακρίβος, φίλος και συμφοιτητής μου στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, αφιερώνει το βιβλίο του στους μεγάλους και σεμνούς δασκάλους του, αλλά κι όλης της γενιάς μας, Νικήτα Παρίση και Χρίστο Τσολάκη οι οποίοι έχουν εκδημήσει και στον Κώστα Μπαλάσκα. Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει  το χρονολόγιο για τη ζωή του Στρατή Δούκα, το έργο του και ένα παράρτημα με φωτογραφικό υλικό, καθώς και η βιβλιογραφία στην οποία στηρίχτηκε ο συγγραφέας.