Το γεφύρι της Πλάκας στον ποταμό Άραχθο[1], που είχε κτισθεί το 1866, ως γνωστόν είχε καταρρεύσει από ισχυρές βροχοπτώσεις την 1η Φεβρουαρίου 2015. Επανακατασκευάσθηκε πλήρως και αποδόθηκε στην τοπική κοινωνία την 7/2/2020 σύμφωνα με την μαρτυρία του πρωτομάστορά-του Α. Πόραβου [2].
Η αποκατάσταση του γεφυριού της Πλάκας και η μεγάλη δημοσιότητα που είχε το παραπάνω άρθρο, επανέφερε στην επικαιρότητα το επιχείρημα της αναστήλωσης και του γεφυριού του Πασά στον Αλιάκμονα.
Το γεφύρι του Πασά στον Αλιάκμονα, που για πολλά χρόνια ένωνε την Κοζάνη με τα Γρεβενά και την Ήπειρο χτίστηκε το 1690 από τον Ρουμελί Βαλεσί της εποχής ‘‘για να ευχαριστήσει και να δοξολογήσει τον Θεό’’ αφού στο σημείο εκείνο σώθηκε ‘‘σαν από θαύμα’’ μία από τις γυναίκες του χαρεμιού του, όπως μας αναφέρει η παράδοση. Ανατινάχθηκε το 1941 από τους Άγγλους και έκτοτε παραμένει κατεστραμμένο.
Από την συγκέντρωση των στοιχείων σχετικά με την όλη διαδικασία που έγινε από την πολιτεία, από το 2015 μέχρι τον Φλεβάρη του 2020 για το γεφύρι της Πλάκας και την ταυτόχρονη συλλογή τεχνικών κυρίως στοιχείων του γεφυριού του Πασά, καταλήγουμε στα παρακάτω συμπεράσματα :
Κατ’ αρχή, ότι το Γεφύρι του Πασά, ναι, μπορεί να αναστηλωθεί και να αποδοθεί για χρήση στις τοπικές κοινωνίες. Είναι σχετικά ένα εύκολο τεχνικό έργο αναστήλωσης, με την εμπειρία που διαθέτουν σήμερα οι μελετητές, οι μηχανικοί και οι τεχνικές εταιρείες.
Μία, εκ νέου, πρόθεση της πολιτείας, ώστε να ξεκινήσουν προετοιμασίες, στην κατεύθυνση αυτή, ήταν τον Νοέμβριο του 2017 όταν είχε ανακοινωθεί από την Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας ότι το ΑΠΘ αναλαμβάνει την εκπόνηση της σχετικής μελέτης.
Συνήθως οι συνεργασίες που απαιτούνται για τέτοια έργα, ώστε να ξεπεραστούν οι σκόπελοι των καθυστερήσεων των διαγωνισμών, των προδιαγραφών και των μελετών, είναι οι συμπράξεις μεταξύ κρατικών οργανισμών και ιδρυμάτων. Σε μία τέτοια περίπτωση μειώνεται σημαντικά ο χρόνος εκπόνησης των μελετών, ώστε αμέσως μετά να προβεί ο φορέας ανάθεσης σε δημοπράτηση κατασκευής. Φαίνεται ότι ο δρόμος αυτός ακολουθείται.
Για το γεφύρι της Πλάκας, που, ξανασημειώνω, κατέρρευσε την 1/2/2015, η Υπουργική Απόφαση έγκρισης όλων των Μελετών έγινε την 31/1/2018 αφού προηγουμένως είχαν ετοιμασθεί και είχαν υποβληθεί για έγκριση οι μελέτες -μαζί με τις προδιαγραφές- στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων-Κ.Σ.Ν.Μ. (που βρίσκεται στην Αθήνα υπό την εποπτεία του Υπ. Πολιτισμού και επιλαμβάνεται όλων των σημαντικών αναστηλώσεων των Νεωτέρων Μνημείων σε όλη τη χώρα και είναι αυτό -μεταξύ άλλων εμποδίων- που συνήθως καθυστερεί σημαντικά με τις γνωμοδοτήσεις του) το οποίο έδωσε θετική γνώμη λίγες μέρες πριν, την 11/1/2018.
Για την ιστορία πρέπει να αναφερθεί ότι την 26/6/2015 (δηλ. μόλις μετά 5 μήνες από την κατάρρευση) η Περιφέρεια Ηπείρου είχε εγκρίνει την σύναψη συμφωνίας με το Ε.Μ.Π. για την υποστήριξη-του σε μελέτες, στην αναστήλωση του Γεφυριού.
Εν τω μεταξύ, εξ αρχής, το 2017 το έργο είχε ενταχθεί στο Π.Δ.Ε. και έλαβε σχετικό ενάριθμο, ενώ την 13/4/2018 ο Υπουργός Υποδομών & Μεταφορών ενέκρινε σχεδόν το σύνολο της πίστωσης του έργου σε βάρος πιστώσεων του Υπουργείου Υπ.Με.&Δι.
Την 19/3/2018 εγκρίθηκε η οριστική μελέτη του έργου. Όλα τα παραπάνω δίνουν χρόνο ετοιμασίας μελετών/εγκρίσεων: 3 έτη.
Η δημοπρασία του έργου ξεκίνησε την 18/4/2018 και ο ανάδοχος υπέγραψε σύμβαση την 18/9/2018. Το γεφύρι δόθηκε για χρήση, όπως ειπώθηκε παραπάνω, την 17/2/2020 και το έργο συμβατικά παραδόθηκε την 18/8/2020, χρόνος που απαιτήθηκε και για την οικονομική ή γραφειοκρατική τακτοποίησή-του.
Δηλ. χρόνος κατασκευής : 2 ετών.
Συνολικός χρόνος ανταπόκρισης και αναστήλωσης από την πολιτεία από την κατάρρευση : 5 χρόνια ακριβώς.
Τα παραπάνω αναφέρθηκαν, όχι τόσο για να τονιστεί ο χρόνος που απαιτείται για την αναστήλωση, αλλά για να γίνει ολοφάνερο ότι στην εν λόγω περίπτωση του Γεφυριού της Πλάκας, υπήρχε ξεκάθαρη πρόθεση της πολιτείας και των φορέων-της να ξαναφτιαχτεί άμεσα το γεφύρι.
Βέβαια, ένα λόγος που εκτιμάται ότι έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο στην άμεση αυτή ανταπόκριση ήταν ότι η πολιτεία (η ιεραρχία της και τα επίσημα όργανά-της) «αισθάνθηκαν την ντροπή» από την κατάρρευση-του, αφού αυτή έγινε μετά από πολλές οχλήσεις και επίσημες προειδοποιήσεις, ενώ πολλοί αδιαφορούσαν, στο ότι το γεφύρι κινδύνευε από το 2007, με την κλίση που φανερά ‘‘είχε ήδη πάρει’’. Ακόμη έπαιξε ρόλο και ο πολιτικός ανταγωνισμός της περιόδου εκείνης, αφού η νέα κυβέρνηση, που μόλις είχε αναλάβει, έπρεπε να δείξει ‘‘δείγματα γραφής’’ ότι αλλιώς αντιλαμβάνεται τέτοια θέματα.
Πολιτική βούληση, με ολοσχερή αποδεικτικά μέσα, για το Γεφύρι του Πασά υπήρξε;
Οι μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις είχαν ήδη από χρόνια ένα κατεστραμμένο γεφύρι και από κανέναν δεν εκφράστηκαν λόγοι αποκατάστασης. Μάλιστα θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς ήταν, στο παρελθόν, «παρωχημένα» για την τοπική εξουσία, ενώ απουσίαζαν και προγράμματα πολιτιστικής ένταξης, προστασίας και ανάπτυξης, με στόχους.
Η οποιαδήποτε και από οπουδήποτε προερχόμενη πολιτική βούληση, προαπαιτεί προγραμματικό σχεδιασμό. Επι πλέον η βούληση αυτή θα πρέπει να εκφραστεί αποδεδειγμένα με πράξεις, που μπορούν να φέρουν αποτελέσματα.
Το δεύτερο σημαντικό ζήτημα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η πολιτεία είναι τα ανταποδοτικά οφέλη από ένα τέτοιο έργο.
ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ της αναστήλωσης του γεφυριού
Με βάση συγκριτικά στοιχεία από παρόμοιες ανακατασκευές, από έργα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, από δημόσια έργα αναστήλωσης αλλά και από την εμπειρία και τα δεδομένα που υπάρχει πλέον από την αναστήλωση του γεφυριού της Πλάκας στον Άραχθο υπολογίστηκε ότι το κόστος ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗΣ του Γεφυριού του Πασά είναι της τάξης των 10.000.000 €. Το ποσό αυτό αφορά μόνο το γεφύρι.
Το κόστος μπορεί να αυξηθεί θεαματικά αν λάβουμε υπ’ όψη μας το χώρο που θα επιλεχθεί με βάση προηγούμενη έρευνα και μελέτες (περιβαλλοντική, όσον αφορά την επιλογή του χώρου απόληψης της πέτρας & καθορισμός λατομείου με όμοια πέτρα με αυτή που το γεφύρι φτιάχθηκε) για την προμήθεια της πέτρας. Η μεταφορά και η προμήθεια-της θα γίνει μάλλον από την περιοχή Βοίου, δηλ. αρκετά μακριά από το έργο και πρέπει να είναι «χωμάτινης απόχρωσης» τύπου «ελαφρόπετρας». Εξ αυτού του λόγου η επιβάρυνση στο Π/Υ του έργου μπορεί να είναι και της τάξης του 1,5 εκ. €.
Όμως θα απαιτηθούν και άλλα ‘‘συνοδά» (όπως ονομάζονται) έργα δηλ. έργα διευκόλυνσης, υποστήριξης και πρόσβασης, ώστε το Μνημείο να γίνει επισκέψιμο και προσοδοφόρο.
Τέτοια μπορεί να είναι : η οδός πρόσβασης, πριν και μετά, η αποκατάσταση ενός μικρού κτιρίου εξυπηρέτησης (μπορεί να είναι το παλιό Χάνι που υπήρχε)-(που μπορεί να νοικιάζεται με τον εξοπλισμό περιήγησης που θα διαθέτει ως μικρό μουσείο με διαδραστικά μέσα προβολής & έκθεσης), ώστε οι επισκέπτες να έχουν ένα κίνητρο για επίσκεψη ίσως και ένα μικρό δρόμο πεζοπορίας ώστε να μπορεί κάποιος να αντικρίζει & να φωτογραφίζει το γεφύρι μέσα από το φυσικό του τοπίο, δηλ. κοντά στην κοίτη του Αλιάκμονα. Ο προϋπολογισμός των έργων αυτών ποικίλει, αλλά είναι απολύτως απαραίτητα και θα πρέπει να διεκδικηθούν ώστε να ολοκληρωθούν μαζί με την αποπεράτωση του γεφυριού. Αλλιώς κινδυνεύει να χτιστεί το γεφύρι και να αφεθεί στην τύχη του [3] ! Μόνο με τα παράλληλα αυτά έργα θα γίνει επισκέψιμο και αξιοποιήσιμο δηλ. θα μπορεί να ενταχθεί σε αναπτυξιακούς στόχους και δραστηριότητες.
Άρα προβλέπεται, βάσιμα, το παραπάνω ποσό να ξεπεράσει τα 11 εκ. €.
(το Γεφύρι του Πασά σε εικονογράφηση του Αργύρη Παφίλη).
ΤΑ ΟΦΕΛΗ της αποκατάστασης – Η ΕΠΕΝΔΥΣΗ
Τελευταία, συνήθως όλα τα έργα, αντιμετωπίζονται από την επενδυτική σκοπιά της απόδοσης του κεφαλαίου μέσα στο χρόνο. Για τον τομέα του πολιτισμού αυτό πλέον είναι σημαντικό και συγκρίνεται με άλλες παρεμβάσεις του είδους, που πρέπει να αποφέρουν ανταποδοτικά οφέλη στην κοινωνία και στην πολιτεία.
Τα επίσημα όργανα της πολιτείας (τοπικά-επαρχιακά & κεντρικά) θα κληθούν να απαντήσουν σε αυτό το ερώτημα, αφού δεν υπάρχει επάνω τους η ευθύνη της κατάρρευσης από ολιγωρία ή αμέλεια καθήκοντος, ώστε να παραβλέψουν το κόστος και ‘‘χωρίς ντροπή’’ να δράσουν άμεσα (όπως αναφέρθηκε παραπάνω).
Η τοπικές κοινωνίες, κυρίως Σιάτιστας, Γρεβενών αλλά και Βόϊου, πρέπει να είναι έτοιμες να απαντήσουν στο προηγούμενο ερώτημα, που θα συνοδεύεται και από ένα μεγάλο δίλλημα :
- Θέλετε τα χρήματα να τα δώσουμε σε αυτό το έργο ή σε κάποια άλλα εξ ίσου σπουδαία για την ανάπτυξη του τόπου σας;
Για να γίνει αντιληπτό ποιό είναι το συγκρίσιμο μέγεθος της επένδυσης με άλλες, αλλά και ποιες είναι οι εν δυνάμει ‘‘ανταγωνιστικές’’ με αυτό επενδύσεις στην περιοχή, αναφέρω εν συντομία τα παρακάτω :
- Η επένδυση φυσικού αερίου στην περιοχή Γρεβενών εκτιμήθηκε ότι ανέρχεται στα 22,86 εκ. € [4], [5]. Προφανώς δεν αναφέρεται ως ανταγωνιστική αλλά ως συγκρίσιμο μέγεθος.
- Οι επενδύσεις για την επέκταση του Χιονοδρομικού Κέντρου της Βασιλίτσας, που τόσο επλήγη τα τελευταία χρόνια, εκτιμάται ότι είναι από 10 εκ. € στην Α΄Φάση επέκτασης & εκσυγχρονισμού μέχρι 20 εκ. € σε πλήρη ανάπτυξη (με εκτεταμένες πίστες & lifts από Λάβδα & Αβδέλα μέχρι Σαμαρίνα [6] ). Είναι μία επένδυση που έχει τεθεί πολλές φορές στο τραπέζι των βασικών και ταχέως ανταποδοτικών επενδύσεων στα Γρεβενά και την Περ. Δυτ. Μακεδονίας.
- Η ανάπτυξη του Χιονοδρομικού Κέντρου Βίγλας-Πισοδερίου Φλώρινας σε δύο φάσεις είναι (3,5 εκ + 2 εκ € =) 5,5 εκ. € και έγινε προσπάθεια να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ 2014-2020 αλλά ήταν ανώριμο.
- Η Γεω-τουριστική ανάπτυξη εντός των περιοχών του Γεωπάρκου Γρεβενών Τηθύος και της Δυτικής Μακεδονίας προϋπολογίστηκε από την Περιφέρεια στα 9 εκ. €.
- Το σχέδιο ΕΣΒΒΑ (Βιώσιμης Ανάπτυξης) του Δήμου Γρεβενών προυπολογίστηκε στα 8,28 εκ € (εντός του οποίου περιλαμβάνονται ενεργειακά Π/Υ 2,4 εκ. € & αναπλάσεις Π/Υ 2,8 εκ. €).
- Το νέο κτιριολογικό του Αρχαιολογικού Μουσείου Αιανής με την Προστασία της Βασιλικής Νεκρόπολης αυτής, προϋπολογίστηκε ανά τμήμα σε 7,8 εκ € και 4 εκ. € αντίστοιχα και είναι της άμεσης ευθύνης και εποπτείας του Υπ. Πολιτισμού. Αυτό πρέπει να σημειωθεί γιατί και για το γεφύρι του Πασά, μάλλον η 1η κρούση για χρέωση της πίστωσης θα γίνει προς το Υπ. Πολιτισμού και μετά θα μπορούσε να αναζητηθεί λύση στο Υπ.Με.Δυ. (λίγο δύσκολο, αφού δεν έχουμε ίδια περίπτωση καταστροφής με την γεφύρι της Πλάκας). Να προστεθεί εδώ ότι το Υπ. Πολιτισμού επειδή έχει απόλυτο περιορισμό χρηματοδότησης έργων του από το ΕΣΠΑ 2021-2027 (η Ε.Ε. δεν χρηματοδοτεί πλέον έργα αναστήλωσης ή συντήρησης) και έχει μεγάλες ανάγκες χρηματοδότησης έργων προβολής και προστασίας αρχαίων μνημείων, έχει αυξημένες χρηματοδοτικές ανάγκες, οι οποίες επιβαρύνουν το εθνικό σκέλος του -έτσι κι αλλιώς- περιορισμένου Π.Δ.Ε.
- Ο Δήμος Σιάτιστας που εκ των πραγμάτων έχει επιρροή στο έργο, αφού γειτνιάζει, διεκδικεί για την πόλη του : 1,5 εκ. για το αρχοντικό Νερατζόπουλου και 2 εκ. ευρώ για το αρχοντικό Τζώνου.
- Το Βόιο διεκδικεί για τον πολιτισμό του : 2 εκ. για το αρχοντικό Μανούση-Δούκα και 1,3 εκ. ευρώ για το αρχοντικό Μπαρτζώκα στην Εράτυρα.
- Πριν ένα μήνα η Περιφέρεια ανακοίνωσε “Έργα ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των τουριστικών προορισμών (υποδομές) στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, προϋπολογισμού 7 εκ. ευρώ και δικαιούχους την Περιφέρεια και τους Δήμους της Δυτικής Μακεδονίας, καθώς και λοιπούς φορείς” και για τις Λίμνες άλλα 5 εκ [7] ευρώ.
Μπορούμε να συνεχίσουμε με την παράθεση και άλλων μεγάλων έργων που είναι υπό συζήτηση και είναι υψηλής προτεραιότητας όχι τόσο της ευρύτερης περιοχής αλλά των Γρεβενών, όπως : έργα υποδομών της πόλης και των χωριών, ο οδικός επαρχιακός άξονας Γρεβενών προς ΒΔ ή έργα ανάπτυξης στα χωριά του Νότιου τμήματος. Περιοχές απόλυτα παραμελειμένες από την πολιτεία τα τελευταία χρόνια, που ζητούν επειγόντως σχέδια ανάπτυξης και χρηματοδότησης.
Έτσι, το καθένα από αυτά, αλλά και όλα μαζί, καθιστούν πολύ δύσκολο το εγχείρημα χρηματοδότησης με κρατικές πιστώσεις των 11 εκ. € για να αναστηλωθεί το Γεφύρι του Πασά στον Αλιάκμονα. Αυτό είναι το χρηματοδοτικό περιβάλλον σήμερα και για το επόμενο διάστημα, που πρέπει να έχουμε υπ’ όψη μας, γιατί καθορίζει την λήψη των πολιτικών & των αποφάσεων αποκατάστασής-του.
Μπορεί αυτό να ανατραπεί :
(i). Εφόσον υπάρξει συνεργασία και επωφελής δράση των όμορων Δήμων που επωφελούνται από το έργο, ώστε να υπάρξουν κοινές επωφελείς προοπτικές και αυτό να αποδεικνύεται με έργα και όχι λόγια. Όλοι γνωρίζουν ότι το γεφύρι μπορεί να αφεθεί στην τύχη του και μετά την 11 εκ. € αναστήλωσή-του!
(ii). Εφόσον υπάρξει κατάθεση ενός πειστικά ολοκληρωμένου σχεδίου, με βάση οδικό χάρτη, ανάπτυξης των πολιτιστικών διαδρομών της ευρύτερης περιοχής, μέσα στις οποίες θα ενταχθεί και η επένδυση αυτή. Η απόδοση αυτών των έργων με βάση δραστηριότητες που θα εξελίσσονται ετήσια στους γύρω Δήμους, μπορεί να οικοδομήσουν ένα ελκυστικό σενάριο για την επένδυση. Τα τελευταία χρόνια ακούγεται η ιδέα περί ‘‘διαδρομών στα παραδοσιακά γεφύρια’’ ή ‘‘πολιτιστικών διαδρομών στα Βυζαντινά μνημεία’’ αλλά πεποίθηση όλων είναι ότι αυτά δεν υλοποιούνται (ακόμη κι αν γίνεται κάτι σπασμωδικά) γιατί δεν αναδύουν την επωφελή ανταποδοτική πλευρά τους στις τοπικές κοινωνίες, έναντι άλλων δράσεων (π.χ. αποκατάσταση αρχοντικών μέσα στις πόλεις) που κερδίζουν σε δημοσιότητα και προτεραιότητα.
Η αναστήλωση του Γεφυριού του Πασά στον Αλιάκμονα όμως, έχει πλεονεκτήματα που ακόμη δεν έχουν αναδυθεί ή εκφραστεί με πειστικό λόγο στον δημόσιο διάλογο, πέραν των υπέρτατων Ιστορικών & Πολιτιστικών λόγων που το επιβάλλουν (που έχουν ειπωθεί και γραφτεί απ’ όλους μας αρκετές φορές).
Μερικοί ακόμη είναι :
(α). Η αποκατάσταση της ιστορικής μνήμης, στο σήμερα, ενεργά και όχι παθητικά. Οι τοπικοί Δήμοι πρέπει να φροντίσουν με ειδικές/στοχευμένες πολιτικές γι’ αυτό.
(β). Η αποκατάσταση του ‘‘ανατιναγμένου’’ Μνημείου, είναι κάτι που οφείλεται στην περιοχή έστω σαν ένα μικρό έργο ‘‘πολεμικής αποζημίωσης’’, στις τόσες καταστροφές που υπέστη ο τόπος από τον Β΄ Πόλεμο. Έτσι, Άγγλοι[8] και Γερμανοί ενδέχεται να είναι χρηματοδότες-του, μέσω ιδρυμάτων τους. Αυτή η πιθανότητα δεν έχει ανιχνευθεί, στοιχειωδώς, (δεν θα αναφερθώ σε συνέδρια, προσκεκλημένους κλπ) και ας θυμίσω ότι ο μεγάλος Άγγλος ιστορικός, λάτρης της περιοχής και φιλέλληνας N.G.I. Hammond [9], που μας επισκέφθηκε τόσες φορές και θα μας καταλάβαινε, τώρα πλέον δεν είναι κοντά μας.
(γ). H ένταξη των πέτρινων Γεφυριών των Γρεβενών αλλά και της Δυτ. Μακεδονίας ως μνημεία UNESCO θα αυξήσει τις δυνατότητες χρηματοδότησης και θα στρέψουν την προσοχή της ελληνικής & διεθνούς κοινότητας και προς τα εδώ.
Ας κάνουμε κάτι για τα Μνημεία μας κι εμείς !
Φωτογραφίες :
Οι φωτογραφίες που ακολουθούν κατατίθενται με σκοπό να γίνει αντιληπτό στον κάθε αναγνώστη το μέγεθος του έργου, η περιοχή και το τοπίο όπου βρίσκεται το γεφύρι. Η εξέταση και μόνο αυτών αποδεικνύουν πόσο σημαντικά είναι πολλά από τα παραπάνω επισημαίνοντας ότι η θέση του Γεφυριού απέχει : από τα Γρεβενά 20 χλμ. και από τη Σιάτιστα 8 χλμ. δηλ. σχετικά μακριά από τα αστικά κέντρα. Αυτό απαιτεί μετακίνηση με αυτοκίνητο δηλ. το ζήτημα αξιοποίησης αντιμετωπίζεται σε αυτή την περίπτωση εντελώς διαφορετικά από αυτή του Γεφυριού της Πλάκας που βρίσκεται μέσα σε ζώνη υψηλής τουριστικής επισκεψιμότητας. Άρα απαιτεί και άλλη προσέγγιση το θέμα “αποδοτική αξιοποίηση” του γεφυριού και της επένδυσης μετά την ολοκλήρωση-του.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι σε απόσταση μόλις 2 λεπτών (1,2 χλμ), δίπλα στο Γεφύρι του Πασά, βρίσκονταν η παλιά σιδερένια ιστορική γέφυρα Γιανκόβου (του Αλιάκμονα), σύμβολο της Εθνικής Αντίστασης 1940-44, η οποία αποξηλώθηκε το 2006, απερίσκεπτα, από την Νομαρχία Γρεβενών, αποδεικνύοντας ότι δεν υπήρχε κανένα σχέδιο αξιοποίησης των δύο γεφυριών (πολύ δεν περισσότερο σε περίπτωση αποκατάστασης του ενός) – (τώρα μάλιστα αν το εξετάσει κανείς με την παραπάνω οπτική, απαιτείται η επαναφορά και του άλλου, από την θέση στην οποία έχει τοποθετηθεί σε κάποιο νότιο σημείο διάβασης του Αλιάκμονα, πιο κάτω εντός του Νομού).
(φωτ. του Θωμά Μπιζιούρα © όπου φαίνεται η διάσωση μόνο αυτών των δύο τόξων από το σύνολο της προυπάρχουσας λίθινης γέφυρας).
(φωτ. του Θ. Μπιζιούρα © οδοιπορικού, προσέγγισης του γεφυριού από την απροσπέλαστη πλευρά της κοίτης του Αλιάκμονα, ενώ από την άλλη πλευρά υπάρχει πρόσβαση με χωμάτινο δρόμο, “λευκή απόχρωση”).
(η θέση του γεφυριού και η κοίτη του Αλιάκμονα – φωτ. π. Κωνσταντίνου Βασιλειάδη – www.tovoion.com )
(φωτ. καταχωρημένη σε Λεύκωμα του Ν. Κοζάνης περί το 1935. Το γεφύρι εικονίζεται σε όλο του το ανάπτυγμα – Εκείνη την εποχή αλλά και αργότερα αποτελούσε έναν έξοχο και ευχάριστο εκδρομικό προορισμό των κατοίκων της περιοχής, όχι μόνο των νέων, αλλά όλων των ηλικιών, για αναψυχή. Η ιστορία λοιπόν μας αφήνει πολλές ελπίδες και μας δίνει αρκετές ιδέες για το πως μπορεί να οργανωθεί μία καλή κτιριακή/μουσειακή υποδομή υποδοχής & προσέλκυσης για τους σημερινούς επισκέπτες όταν αυτό αναστηλωθεί. Προσοχή αυτή η υποδομή πρέπει να γίνει ταυτόχρονα με την εκτέλεση της εργολαβίας αναστήλωσης και δεν πρέπει να αφεθεί! Υπάρχει ένα τέτοιο πολύ ΑΡΝΗΤΙΚΟ παράδειγμα στον τόπο μας, δίδαγμα: όταν η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ συμφώνησε να κάνει το ΟΙΚΟΜΟΥΣΕΙΟ της ΠΙΝΔΟΥ στα Γρεβενά και μάλιστα ενώπιον της κοινωνίας σε δημόσια εκδήλωση. Ο δρόμος τελείωσε και για το Οικομουσείο καμία κουβέντα ή κανένα ενδιαφέρον για το πότε θα υλοποιηθούν τα συμφωνηθέντα!).
(Επάνω : έχουν απομείνει μόνο τα βάθρα από την παλιά ιστορική σιδερένια του γέφυρα του Γιανκόβου, που ξηλώθηκε απερίσκεπτα το 2006 από τη Νομαρχία Γρεβενών, 2 λεπτά πιο πάνω από το Γεφύρι του Πασά, στην κοίτη του Αλιάκμονα. Η γειτνίαση σε αυτό το σημείο πολλών ιστορικών γεφυρών θα αποτελούσε μοναδικό σημείο συνάντησης και επίσκεψης- φωτ. ©Π. Τούνας στο www.siatista-info.com ).
Κάτω : αυτή την εικόνα είχε το τοπίο εδώ για πολλές δεκαετίες πριν το ατυχές γεγονός της αποξήλωσής-της το 2006).
Περισσότερα στο : http://grebena.blogspot.com/
ΤΕΛΟΣ
[1] Η γέφυρα της Πλάκας είναι έργο λαϊκής Αρχιτεκτονικής του πρωτομάστορα Μπέκα. Γεφυρώνει τον Άραχθο μ’ ένα μεγάλο τόξο ακτίνας 20,04 μ. Έργο στολίδι της Ηπειρώτικης λαϊκής γεφυροποιϊας.
[2] Η εργολαβία σύμφωνα με στοιχεία του έργου αποπερατώθηκε την 18/8/2020.
[3] Το απολύτως ΘΛΙΒΕΡΟ στην περίπτωση του Γεφυριού της Πλάκας είναι το εξής : ενώ το έργο έχει αποπερατωθεί υπάρχει ακόμη η διένεξη για το ποιος φορέας θα το αναλάβει να το αξιοποιήσει !! Στην μία πλευρά του γεφυριού υπάρχει μικρό κτίριο το παλιό ‘‘Τελωνείο’’ όπου στο ισόγειο λειτουργούσε μικρό καφέ ενώ στον όροφο υπήρχε χώρος για εκδηλώσεις και εκθέσεις. Τίποτα από όλα αυτά δεν λειτουργεί ως μία ακόμη απόδειξη της συνεννόησης των φορέων, που θα πρέπει να γίνει αρνητικό παράδειγμα και στην δική μας περίπτωση.
[4] ΡΑΕ απόφ. αρ. 853/2020 ΦΕΚ 2836/Β/13-7-2020 - Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών : 1)Δήμος Γρεβενών: Προτείνεται η ανάπτυξη 36 χιλιομέτρων δικτύου χαμηλής πίεσης. Στις νέες αυτές επεκτάσεις δικτύου προβλέπεται ότι θα συνδεθούν στην πενταετία 469 οικίσκοι, 295 εμπορικοί και 1 βιομηχανικός νέος πελάτης. Το σύνολο των επενδύσεων στο δίκτυο διανομής Δυτικής Μακεδονίας προϋπολογίζεται σε 48.861.022 €. Προβλέπεται επιπρόσθετα η εγκατάσταση δύο σταθμών CNG συνολικού κόστους 640.872 €.
[6] https://www.e-grevena.com/ ή https://efkozani.gr/ ή https://greveniotis.gr/ ή https://aetos-grevena.blogspot.com/ .
[8] Σχετικό αίτημα είχε γίνει παλαιότερα προς το Ηνωμένο Βασίλειο με αρνητική απάντηση ενώ εκκρεμεί και η απάντηση από τη Νέα Ζηλανδία. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι οι προσπάθειες με αλλαγή κατεύθυνσης προς ιδρύματα και χορηγούς πρέπει να σταματήσει.
[9] Περισσότερα για την διαμονή του N.G.I. Hammond στα Γρεβενά διαβάστε εδώ : http://grebena.blogspot.com/2021/01/normal-0-false-false-false-el-x-none-x.html?q=HAMMOND
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου