Τσικνοπέμπτη: Γιατί γιορτάζουμε την κρεατοφαγία – Πώς ξεκίνησε το έθιμο - Έθιμα της Τσικνοπέμπτης ανά την Ελλάδα

Τι λένε οι ιστορικοί

Η Τσικνοπέμπτη, που ξεκίνησε -με την Καθαρά Δευτέρα που ακολουθεί να φέρνει το πρώτο τριήμερο της χρονιάς- και πρόκειται για μια γιορτή που φέρεται να χάνεται στα βάθη των αιώνων και να έχει αρχαίες αναφορές.

Ορισμένοι ιστορικοί θεωρούν ότι η γιορτή της κρεατοφαγίας συνδέεται με τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που θεωρούσαν το φαγοπότι και το γλέντι ιεροτελεστία για την καλή ευφορία της γης την άνοιξη. Αντιθέτως, μια άλλη μικρή μερίδα θεωρεί πως πρόκειται για αντίδραση των Ευρωπαίων παγανιστών στις αυστηρές νηστείες των Χριστιανών, ιδιαίτερα από τον Μεσαίωνα και μετά.

Παρόλα αυτά, καμία θεωρία δεν έχει επιβεβαιωθεί, ενώ αντίστοιχες γιορτές υπάρχουν και σε άλλα μέρη του πλανήτη, όπως στη Γερμανία με την Λιπαρή Πέμπτη (Schmutziger Donnerstag) και στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ με την Λιπαρή Τρίτη (Mardi Gras).

Στην Ελλάδα η Τσικνοπέμπτη είναι συνδεδεμένη την απαρχή των εκδηλώσεων για την Αποκριά, αφού ακολουθούν το Καρναβάλι και η Καθαρά Δευτέρα.

Σύμφωνα με το έθιμο, στα σπίτια ψήνουν κρέας στη σχάρα, γεμίζοντας τον αέρα με τη μυρωδιά της «τσίκνας». 

Έθιμα της Τσικνοπέμπτης ανά την Ελλάδα

Πέρα από το καθιερωμένο ψήσιμο κρεάτων, κάθε περιοχή της Ελλάδας έχει τα δικά της ήθη και έθιμα για την Τσικνοπέμπτη.

Στην Κέρκυρα γίνονται τα λεγόμενα «Κορφιάτικα Πετεγολέτσια». Η λέξη Πετεγολέτσια σημαίνει κουτσομπολιό. Πραγματοποιείται το βράδυ της Τσικνοπέμπτης, στην Πιάτσα κοντά στην τοποθεσία «Κουκουνάρα» τής Κέρκυρας.

Στην Πάτρα, έχουμε το έθιμο της Γιαννούλας της Κουλουρούς. Η Γιαννούλα, σύμφωνα με την παράδοση, πιστεύει πως ο ναύαρχος Ουίλσον έρχεται να την παντρευτεί και τον περιμένει μάταια σαν την τρελή στο λιμάνι. Έτσι, την Τσικνοπέμπτη οι Πατρινοί ντύνουν κάποιον νύφη, ή βάζουν ένα ομοίωμα νύφης στο λιμάνι και διασκεδάζουν γύρω του.

Στις Σέρρες ανάβουν μεγάλες φωτιές στις αλάνες και αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν από πάνω τους.

Στην Κομοτηνή, οι νοικοκυρές σχεδόν καίνε μια κότα, για να τη φάει η οικογένεια την Κυριακή της Αποκριάς. Η παράδοση αναφέρει, επίσης, ότι την Τσικνοπέμπτη τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια πρέπει να ανταλλάξουν φαγώσιμα δώρα. Ο άντρας πρέπει να στείλει τον «κούρκο», δηλαδή μία κότα, και η γυναίκα μπακλαβά και μια κότα γεμιστή.

Στη Θήβα, αρχίζει ο «βλάχικος γάμος», που ξεκινά με το προξενιό δύο νέων, συνεχίζει με τον γάμο και τελειώνει την Καθαρά Δευτέρα με την πορεία των προικιών της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων.

Στην Ιο, το βράδυ της Τσικνοπέμπτης μασκαράδες ζωσμένοι με κουδούνια προβάτων διασχίζουν τη Χώρα και επισκέπτονται σπίτια και καταστήματα.

Στον Πόρο, η παράδοση επιβάλλει στους νέους να κλέψουν ένα… μακαρόνι, το οποίο θα βάλουν κάτω από το μαξιλάρι τους για να δουν ποια θα παντρευτούν.

Σε όλη την Πελοπόννησο σφάζουν χοιρινά από τα οποία φτιάχνουν διάφορα άλλα τρόφιμα, μεταξύ των οποίων πηχτή, τσιγαρίδες, λουκάνικα, γουρναλοιφή και παστό.

Στη Σκόπελο, οι κάτοικοι δίνουν ραντεβού στο Πεύκο, για να συνεχίσουν το γλέντι και το φαγοπότι όλοι μαζί.