Εθνικές εκλογές: Τι ποσοστά απαιτούνται για να σχηματιστεί αυτοδύναμη κυβέρνηση

Oι εκλογές της 21ης Μαΐου θα διεξαχθούν με το σύστημα της απλής αναλογικής, το οποίο ουσιαστικά ευνοεί την ακυβερνησία. Για πρώτη φορά μετά από 33 έτη, η χώρα οδηγείται στις κάλπες με το σύστημα που πολλοί χαρακτηρίζουν ως “ανόθευτη έκφραση” της λαϊκής βούλησης, με τη διαφορά ότι με τέτοια συστήματα είναι πολύ δύσκολο να σχηματιστεί κυβέρνηση.

Την περιόδο 1989-1990 διεξήχθησαν στην Ελλάδα τρεις διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις με απλή αναλογική. Για να πάρει 150 έδρες, η Νέα Δημοκρατία (ΝΔ) υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη χρειάστηκε ποσοστό… 46,89% (Απρίλιος 1990).

 

 

Το σύστημα της απλής αναλογικής προκρίνει τις κυβερνήσεις συνεργασίας, τους λεγόμενους “μεγάλους συνασπισμούς” όπως τους αποκαλούν και στην Γερμανία. Ωστόσο, στην Ελλάδα, η συγκεκριμένη κουλτούρα των συνεργασιών εκλείπει, ενώ και στις χώρες που είναι εδραιωμένη (όπως στη Γερμανία) παρατηρούνται τεράστια προβλήματα κυβερνησιμότητας και άσκησης της εξουσίας.

Τι ισχύει εν Ελλάδι

Όμως τι ακριβώς ισχύει; Με την απλή αναλογική οι έδρες που λαμβάνει κάθε κόμμα υπολογίζονται βάσει του ποσοστού που συγκεντρώνει στην επικράτεια. Για παράδειγμα, με την απλή αναλογική στην καθαρή μορφή της, αν ένα κόμμα στην Ελλάδα λάμβανε 10%, τότε θα έπαιρνε 30 έδρες -δηλαδή το 10% των 300 εδρών. Η βασική αρχή είναι ότι με την απλή αναλογική το πρώτο κόμμα -ή ένας συνασπισμός κομμάτων- θα πρέπει να πλησιάσει το 50% του συνόλου των έγκυρων ψήφων για να είναι σε θέση να σχηματίσει κυβέρνηση.

Βέβαια, η ακριβέστερη περιγραφή του συστήματος των προσεχών εθνικών εκλογών είναι «απλή αναλογική με όριο». Και τούτο, διότι, εξακολουθεί να ισχύει το κατώφλι του 3% για την είσοδο των κομμάτων στη Βουλή.

Ποσοστά και προϋποθέσεις αυτοδυναμίας

Ως εκ τούτου, προκειμένου το πρώτο κόμμα να κερδίσει την αυτοδυναμία χρειάζεται να συντρέξουν μια σειρά από… δύσκολες προϋποθέσεις.

Ειδικότερα:

Με 0% εκτός Βουλής στην Απλή Αναλογική χρειάζεται 50,2%

Με 1% στην Απλή Αναλογική 49,7%

Με 2% στην Απλή Αναλογική 49,2%

Με 3% στην Απλή Αναλογική 48,7%

Με 4% στην Απλή Αναλογική 48,2%

Με 5% στην Απλή Αναλογική 47,7%

Με 6% στην Απλή Αναλογική 47,2%

Με 7% στην Απλή Αναλογική 46,7%

Με 8% στην Απλή Αναλογική 46,2%

Με 9% στην Απλή Αναλογική 45,7%

Με 10% στην Απλή Αναλογική 45,2%

Συνεπώς για να πετύχει αυτοδυναμία το πρώτο κόμμα, εν προκειμένω η ΝΔ βάσει δημοσκοπήσεων, πρέπει να λάβει ποσοστό από 45,2% έως 50, 2%. Κάτι που βάσει των μετρήσεων δεν μπορεί να σταθεί ούτε ως… σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Άρα, οι δεύτερες κάλπες πρέπει να θεωρούνται περίπου αυτονόητες.

2019 με… απλή αναλογική

Τι θα γινόταν εάν το 2019, τα πολιτικά κόμματα έπαιρναν τα ίδια ποσοστά αλλά ίσχυε η απλή αναλογική;

Η ΝΔ θα λάμβανε 130 έδρες αντί 158 που πήρε, ο ΣΥΡΙΖΑ 103 έδρες αντί 86 που κέρδισε ενώ για τα υπόλοιπα κόμματα θα ίσχυαν τα ακόλουθα:

 

 

ΚΙΝΑΛ 27 (22)

ΚΚΕ 17 (15)

Ελληνική Λύση 12 (10)

ΜέΡΑ25 11 (9)

Διαφορές και… επόμενες κάλπες

Οι δεύτερες εκλογές θα διεξαχθούν με την ενισχυμένη αναλογική.

Η ενισχυμένη αναλογική με τη μορφή που ίσχυε μέχρι το 2016 στην Ελλάδα, προέβλεπε μπόνους 50 εδρών για το πρώτο κόμμα.

Ο εκλογικός νόμος που πέρασε η ΝΔ τον Ιανουάριο του 2020 έφερε αλλαγές σε σχέση με το προηγούμενο σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής.

Έτσι, με τον νόμο που θα ισχύσει για δεύτερες εκλογές 2023, αν το πρώτο κόμμα λάβει ποσοστό έως 25%, τότε θα λάβει μπόνους 20 εδρών. Οι υπόλοιπες 280 έδρες θα κατανεμηθούν αναλογικά.

Για κάθε επιπλέον 0,5%, το πρώτο κόμμα θα παίρνει μπόνους μία έδρα. Το μέγιστο μπόνους των 50 εδρών στις δεύτερες εκλογές του 2023 θα επιτευχθεί μόνο αν λάβει το 40% των έγκυρων ψήφων.

Εκτιμάται ότι αν κάποιο κόμμα καταφέρει στις δεύτερες εκλογές να συγκεντρώσει περίπου 38% είναι πολύ πιθανό να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση.

cyclades24.gr