Καινούργιο είδος υπόγειου μανιταριού από τη Ζαγορά -Του Βασίλη Καουνά, πυροσβέστη – δασοπόνου, μέλους Μανιταρόφιλων Ελλάδας

Στο άκουσμα της λέξης μανιτάρια, μας έρχονται αμέσως στο μυαλό αυτοί οι πρόσκαιροι ομπρελόμορφοι σχηματισμοί που κάνουν συνήθως την εμφάνισή τους το φθινόπωρο στα δάση μας, όταν οι καιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές. Όμως τα μανιτάρια δεν έχουν σχήμα μόνο ομπρέλας. Συναντώνται στη φύση σε πολλά σχήματα, χρώματα και μεγέθη. Έτσι μπορούμε να τα συναντήσουμε σε σχήμα χωνιού, ροπάλου, κοραλλιού, κυπέλου, αστεριού, οπλής, σέλας, κυψέλης, δίσκου και βολβού. 

Τα μανιτάρια είναι το ορατό μέρος των μυκήτων και είναι το όργανο στο οποίο θα αναπτυχθούν τα σπόρια που θα εξασφαλίσουν τη διαιώνιση του είδους.

 

 

Η Ελλάδα είναι μία χώρα με έντονο γεωγραφικό ανάγλυφο, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να είναι μία από τις πλουσιότερες σε βιοποικιλότητα και σε οικότοπους χώρες στην Ευρώπη. Η σημασία των δασών μας για τις τρούφες είναι ζωτικής σημασίας. 

Οι τρούφες (υπόγεια μανιτάρια, σχήματος βολβού) είναι το αποτέλεσμα της προσαρμογής των μυκήτων στα ξηρά και ημίξηρα περιβάλλοντα της περιοχής της Μεσογείου. Ζουν σε συμβίωση με τα φυτά, τα οποία βοηθούν να αναπτύξουν μια πιο αποτελεσματική μέθοδο που θα αυξήσει τις πιθανότητες της επιβίωσής τους.

10 είδη υπογείων μανιταριών φαίνονται καταγεγραμμένα στην ελληνική βιβλιογραφία από το 1854 έως το 1992 από τους ερευνητές, γεωπόνους, βιολόγους, δασολόγους ή μυκητολόγους X. Von Landerer, Π. Γεννάδιο, R. Maire, Δ. Κετεμλίδη, Μ. Παντίδου και Σ. Διαμαντή. Πρόκειται για τα: Geastrum triplex, Hysterangium marchii, Rhizopogon aestivus, Rhizopogon luteolus, Rhizopogon roseolus, Sarcosphaera coronaria, Terfezia arenaria, Terfezia fanfani, Tuber aestivum και Tuber cibarium. Η παλαιότερη καταγραφή είναι αυτή του Tuber cibarium, το 1854, από τον Βαυαρό Ξαβιέρο Λάνδερερ, που έζησε στη χώρα μας από το 1833 έως το 1885.


Στο «Fungi hellenici» αναφέρονται και οι λαϊκές ονομασίες «Δράβα», «Χαλπούτσα» και το εντυπωσιακό «Ύδανο», αφού γνωρίζουμε ότι Ύδνα ονόμαζαν οι αρχαίοι Έλληνες τις τρούφες. Πρόκειται για ονομασίες που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι της Πελοποννήσου για τα υπόγεια είδη του γένους Terfezia που έτρωγαν και συνεχίζουν να τρώνε και σήμερα. Να σημειώσουμε ότι «Τερφέζια» στα αραβικά σημαίνει υπόγεια.

Η κατάσταση ωστόσο αλλάζει ραγδαία από το 2007, που ήρθαν στην Ελλάδα τα πρώτα σκυλιά για την ανεύρεση της τρούφας. Λαγκότο, Γκριφόν, Λαμπραντόρ, Πόιντερ, Κούρτσχααρ, Επανιέλ Μπρετόν κ.ά. είναι μερικές από τις ράτσες που συνήθως χρησιμοποιούνται στην ανεύρεση της πολύτιμης τρούφας. Παράλληλα με τις ομάδες των τρουφοκυνηγών και μια άλλη ομάδα «κλασικών» συλλεκτών επίγειων μανιταριών, εντοπίζει και ξεθάβει υπόγειους μύκητες χωρίς σκύλο. Έτσι τα τελευταία χρόνια στον κατάλογο των υπόγειων μυκήτων που έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα, έχουν προστεθεί πάνω από 100 είδη. Αυτή η συνεχιζόμενη έρευνα με τα υπόγεια μανιτάρια της χώρας μας εκτός από το πλήθος των καταγραφών έφερε και κάποια θεαματικά αποτελέσματα, όπως είναι η ανακάλυψη νέων ειδών. Κάποια ανακαλύφθηκαν και σε άλλες χώρες, όμως κάποια φαίνονται προς το παρόν να είναι ενδημικά για τη χώρα μας.

 

 

Στην εργασία που μόλις πριν μερικές μέρες δημοσιεύθηκε, «The genus Gautieria (Gomphales) in Europe and the Mediterranean Basin: a morphological and phylogenetic taxonomic revision» J.M. Vidal, P. Cseh, Z. Merényi, L. Bóna, S. Rudnóy, Z. Bratek, A. Paz, P. Mleczko, M. Kozak, P. Chachuła, B. Assyov, M. Slavova, V. Kaounas, G. Konstantinidis, F. Rodríguez, J. Cabero, F. García-Verdugo, F. García-Alonso, R. Mahiques, P. Fantini & J.S. States, έχουμε ένα πλήθος από νέα και ενδημικά είδη για την Ελλάδα.

Ένα από αυτά τα νέα είδη, το Gautieria persimilis J.M. Vidal, Fern. Rodr., Cabero, Bratek, Mleczko & Kaounas, βρέθηκε στο Πήλιο, στην περιοχή της Ζαγοράς. Αν αναλογιστεί κανείς πως η έρευνα που κάνω στο βουνό μας είναι περιστασιακή, αφού δεν μένω πλέον μόνιμα στη Ζαγορά, αλλά την επισκέπτομαι μόνο στις διακοπές μου, αναλογίζεται κανείς τον κρυφό πλούτο που διαθέτει και περιμένει να ανακαλυφθεί, τουλάχιστον όσον αφορά στα μανιτάρια.

e-thessalia.gr