Η 3η του Σεπτέμβρη του 1974 είναι σημαδιακή ημέρα για το ΠαΣοΚ. Ο Ανδρέας Παπανδρέου με την διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη ιδρύει
αυτό το κόμμα που πρόκειται να πρωταγωνιστήσει στη μεταπολίτευση.Η εμβληματική παρουσία του Ανδρέα Παπανδρέου με το λευκό πουκάμισο, χωρίς γραβάτα και η πεποίθησή του να ιδρύσει κόμμα παρά τις δυσκολίες του εγχειρήματος τις οποίες του είχαν επίμονα επισημάνει, αφήνουν ανεξίτηλα το αποτύπωμά τους στο κοινό που παρακολουθεί αλλά και σε όσους την επόμενη μέρα διάβαζαν στις εφημερίδες τη διακήρυξη….
Ειδικότερα, με αφορμή την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, το ΠΑ.ΣΟ.Κ θέτει με την ιδρυτική του διακήρυξη τα ζητήματα της απεξάρτησης της χώρας από την αμερικανική επιρροή, την τιμωρία των πρωταιτίων της Χούντας, τη σοσιαλιστική μεταρρύθμιση της ελληνικής οικονομίας και την υπεράσπιση των "μη προνομιούχων" πολιτών.
Ο καθηγητής πολιτικής επιστήμης Μιχάλης Σπουρδαλάκης κατατάσσει τα ιδρυτικά στελέχη του ΠΑ.ΣΟ.Κ. σε τρεις κατηγορίες.Η τυπολογία του είναι σε γενικές γραμμές, αλλά όχι οικουμενικά, αποδεκτή.
- Οι αριστεροί σοσιαλιστές. Αυτή την ομάδα αποτελούσαν μέλη του Π.Α.Κ., νεολαίοι που πρωταγωνίστησαν στον αντιχουντικό αγώνα και την εξέγερση του Πολυτεχνείου, πρώην μέλη του Ε.Α.Μ. και του Ε.Λ.Α.Σ. και γενικότερα οι μεγάλες ριζοσπαστικοποιημένες μάζες που συγκροτούσαν την κομματική βάση του ΠΑ.ΣΟ.Κ.. Η πιο καθαρά σοσιαλιστική ομάδα μέσα στο ΠΑ.ΣΟ.Κ. αποκαλούταν «η Αριστερά της Αριστεράς». Πίστευαν γενικά στον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας, στην εθνικοποίηση των μεγάλων επιχειρήσεων, στο τέλος της εξάρτησης της χώρας από τις Η.Π.Α., στην παραδειγματική τιμωρία των χουντικών και σε μία εξωστρεφή εξωτερική πολιτική
- Οι εκσυγχρονιστές ή μεταρρυθμιστές σοσιαλδημοκράτες. Στελέχη όπως ο Κώστας Σημίτης. Ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι και διανοούμενοι, ανήκαν στα μεσαία και ανώτερα στρώματα. Πίστευαν στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Ελλάδας και σε μία γενικά μετριοπαθή και σοσιαλδημοκρατική πολιτική.
- Οι «παλαιοκομματικοί» ή παλιοί βενιζελικοί και παλιοί φιλελεύθεροι. Στελέχη όπως ο Μένιος Κουτσόγιωργας. Κεντρογενείς με σημεία αναφοράς τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον Νικόλαο Πλαστήρα και τον Γεώργιο Παπανδρέου. Φανατικά αντιδεξιοί αλλά και αντικομμουνιστές, είχαν μεγάλες ικανότητες στην απόκτηση και διατήρηση της εξουσίας. Γίνονταν συνεχώς στόχος κριτικής για λαϊκισμό (από τους εκσυγχρονιστές) και για πολιτικαντισμό (από τους αριστερούς), όμως χωρίς αυτούς πολύ δύσκολα θα έφτανε το ΠΑ.ΣΟ.Κ. στην εξουσία.
1974-1981: Τα πρώτα χρόνια
Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. συμμετείχε για πρώτη φορά στις εθνικές εκλογές του 1974, αποσπώντας ποσοστό 13,58%, που μεταφράστηκε στην ανάδειξη 12 βουλευτών.
Το έμβλημα του ΠΑ.ΣΟ.Κ κατά την εκλογική αναμέτρηση του 1981
Την εκλογική επιτυχία ακολούθησε μία τάση εσωστρέφειας και εκκαθαρίσεως των αντιφρονούντων στοιχείων. Την άνοιξη του 1975 διαγράφτηκε από το κόμμα μία ομάδα τροτσκιστών, η οποία ίδρυσε αργότερα την τροτσκιστική οργάνωση Ξεκίνημα, ενώ ακολούθησε και η διαγραφή των περισσότερων στελεχών που προέρχονταν από τη Δημοκρατική Άμυνα. Μεταξύ αυτών ήταν και οι Νίκος Κωνσταντόπουλος και Σάκης Καράγιωργας, οι οποίοι ίδρυσαν μετέπειτα τη Σοσιαλιστική Πορεία.
Στις βουλευτικές εκλογές του 1977 το ΠΑ.ΣΟ.Κ. διπλασίασε το ποσοστό του και εξέλεξε 93 βουλευτές, καταλαμβάνοντας τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
1981: Κυβέρνηση
Τον Οκτώβριο του 1981 το ΠΑ.ΣΟ.Κ., μετά από μία φορτισμένη προεκλογική περίοδο, με το σύνθημα «Αλλαγή» και «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες», κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές με ποσοστό 48% και την κοινοβουλευτική πλειοψηφία με 172 βουλευτές, σχηματίζοντας την πρώτη αυτοδύναμη σοσιαλιστική κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. κέρδισε και τις ευρωεκλογές που διεξήχθησαν την ίδια ημέρα, με 40,12% και δέκα ευρωβουλευτές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου