Σίμος Ζαγκανίκας: "Μια ταπεινή παρουσίαση, της ποιητικής συλλογής, με τίτλο, «Δρυς Δρυάδος», του Στέργιου Πολύζου από το Κοσμάτι"..

Όταν ο Στέργιος Πολύζος, αφήνει τα ιατρικά του ακουστικά και πιάνει την πένα, τότε ένας πακτωλός ανθρωποκεντρικών συναισθημάτων ξεχειλίζουν και περιβάλλουν όσους είναι τυχεροί να ταξιδέψουν  στις λυρικές του αποτυπώσεις

Μια ταπεινή παρουσίαση, της ποιητικής συλλογής, με τίτλο, «Δρυς Δρυάδος», του Στέργιου Πολύζου, των εκδόσεων «Στοχαστής».
 

 
Ο Στέργιος Πολύζος είναι ο Γρεβενιώτης ποιητής, από το δρυδασομένο Κοσμάτι, διακεκριμένος ενδοκρινολόγος, καθηγητής της ιατρικής επιστήμης του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Όταν αφήνει τα ιατρικά του ακουστικά, από μια εσωτερική ατιθάσευτη ανάγκη πιάνει την ποιητική και αφηγηματική του πένα και τότε ένας πακτωλός συναισθημάτων ξεχειλίζει και αποτυπώνεται στο χαρτί. Ποιήματα του έχουν μελοποιηθεί από τον Νίκο Αρμπιλιά, Λεωνίδα Κουλίτση, Νίκο Μαστοράκη και Κώστα Πρατσινάκη και ερμηνευτήκαν από μουσικό συγκρότημα «Μικρές Περιπλανήσεις», τον Σωκράτη Μάλαμα και τον Δημήτρη Νικολούδη.  Στέργιος Πολύζος, ένας σύγχρονος ανθρωποκεντρικός οραματιστής στην πεζότητα των χρόνων της ιδιωτικής απληστίας και των κοιλιόδουλων ημερών μας! Μέσα από την τρίτη ποιητική του συλλογή, με τίτλο «Δρυς Δρυάδος», ο ποιητής, εύσχημα, θέλει να καταθέσει με απέριττο τρόπο το συναισθηματικό του κόσμο, η αν θέλετε να μας φανερώσει τις αόρατες εκείνες  κλωστές που τον κρατούν δεμένο με την γενέτειρά του πατέρα του, την ιδιαίτερη πατρίδα του. Και το κάνει πολύ εύγλωττα. Σε κάθε  λέξη που δομεί την ποιητική του έκφραση, ο τόπος αναπνέει, ζει. Ζει με τις παραδόσεις του, τις κληρονομημένες αξίες του, τις απαράβατες αρχές του, που μοιάζουν σαν τις βαριές πέτρες των θεμελίων, που πάνω τους χτίζεται η στέγη, η προστατευτική. Η στέγη, της συθέμελης εναλλαγής από γενιά σε γενιά μιας πολιτισμικής και πολιτιστικής ταυτότητας που διατηρεί το ατομικό χρώμα, την οικογενειακή διαφορετικότητα και προσδίδει χαρακτηριστικά ιδιαίτερα στην κοινότητα. Ζει με τις εικόνες στο νου των παρελθοντικών, των παροντικών και των χρόνων που έρχονται δημιουργώντας μια συνθετική απεικόνιση ανθρώπων, κίνησης και παγιωμένων συναισθηματικών φορτίσεων. Ο Ήλιος, εδώ και αναρίθμητους αιώνες ανατέλλει από τον Όλυμπο, περνάει πάνω από το Κοσμάτι και βασιλεύει πίσω από το Σμόλικα. Στη διαδρομή του αυτή, οι λιοπερίχυτες ακτίνες του, διαμορφώνουν εικόνες με το φως τους και σκιές ορατές, που παίρνουν σχήματα και αποτυπώνονται ανάλογα με την  ευαισθησία του φωτογραφικού φακού της μνήμης…
 

 
Όλα αυτά που προσπάθησα να γράψω, σε ένα τόσο εκτεταμένο κείμενο, ο ποιητής μας, με μια λυρική δωρικότητα τα εναποθέτει σε δυο στροφές στο ποίημα του «Βελανιδιάς φύλλωμα»: «Στις βελανιδιάς το φύλλωμα/ κουρνιάζει το μάτι/με τη νιογέννητη ερωτοτροπώντας/ Δρυάδα/ κάθε Μάη/ χαρά της φυλής και/ της ζωής κύκλος// Στις βελανιδιάς το φύλλωμα/κουρνιάζει η μνήμη/ σαν στον κόρφο αγάπης/ χαμένης/ κάθε μέρα/ πυξίδα της φυλής και/ της ζωής αποκούμπι. Όπως και στο ομότιτλο ποίημα, με την ποιητική συλλογή  «Δρυς Δρυάδος». Η δρυς ήταν το δέντρο του κοινοτισμού και βρισκόταν στην κεφαλή των χωραφιών  για να ξαποσταίνουν οι ξωμάχοι της αροτριαίας γης, οι θεριστές, οι λιχνιστές, ο διερχόμενος αγωγιάτης.  Δρυάδες είναι οι νύμφες των δρυών, από τους προκλασικούς και κλασικούς χρόνους. Ήταν το πνεύμα της νεοελληνικής βελανιδιάς που της έδινε πνοή και ζωντάνια την Άνοιξη και κοιμόταν στην αγκαλιά της τους παγερούς Χειμώνες. Είναι το πνεύμα των αιώνων που δίνει βλάστηση, φύλλα, άνθη και καρπούς στον κοινοτισμό και κρατάει με έναν μαγικό τρόπο σε κεντρομόλο περιφορά τον συναισθηματικό κόσμο του ποιητή αλλά και όλων όσων έχουν αναπνεύσει την πνευματοποιημένη ατμόσφαιρα των εγχάρακτων  αναμνήσεων των παιδικών καταγραφών στα χωριά των Γρεβενών. Όλα ζωντανεύουν και ζουν σε μια αέναη εποχική εναλλαγή. Ας αναγνώσουμε μία στροφή από την όμορφη, μεταφορική,  αυτή ελεγεία για την δρυ και την Δρυάδα του συγκεκριμένου ποιήματος:  Αιώνες κατοικείς στον κορμό μου/ είναι ο χτύπος της καρδιάς σου, που/ κυκλοφορεί τους χυμούς/μέχρι το πιο ακριτικό μου φύλλο/ είναι η αφή σου, που/ αντρώνει τον κορμό μου στον άνεμο/είναι το θρόισμά σου, που/ γιγαντώνει τις ρίζες μου στην γκρεμίνα/ είναι ο χρυσός σου, που/ στέφει κεφαλές βασιλέων. Τα φύλλα της βελανιδιάς το φθινόπωρο χρυσίζουν και με τα φύλλα της, σε ανάγλυφη απεικόνιση σε φύλλα χρυσού, έστεφαν οι Μακεδόνες τους βασιλιάδες τους. Πόσο κραταιή και διαχρονική είναι λοιπόν η συμβολή της δρυός ως η διαιωνιαία μνήμη του πολιτισμικού κοινοτισμού! Θα χρειαστούμε ώρες και μέρες πολλές να ξοδέψουμε για να προσεγγίσουμε τα καλοβαλμένα φορτία των λέξεων και τη νοηματική τους ερμηνεία στα 93 ποιήματα της συλλογής. Με φειδώ,  δεν θα σταθούμε παρά μόνο στο ποίημα «Αρμός και ψωμί» αφιερωμένο «Στον Δημήτρη Ρ.» , στον Δημήτρη Ρίγγο, στον εκλιπόντα συνάδελφο του, γιατρό, πρώην, καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, πρώην, αιρετό Νομάρχη Γρεβενών, κι αυτό μόνο στην πρώτη του στροφή για την οικονομία του λόγου και του χώρου. Στα πέτρινα γεφύρια σ αντάμωσα/, στα γεφύρια της αιωνιότητας του αιώνιου τόπου, της μνήμης, που σμιλεμένα από χοντροκόκαλους πετράδες στέκουν σε όλες τις διαβάσεις των ποταμών και των χειμάρρων των Γρεβενών. Με τα χέρια σκεπάρνια γυμνά/, γιατί τίποτα δεν σου χαρίσθηκε , γιατί τίποτα δεν βρήκες με την απαλότητα της ευκολίας αλλά με τα γυμνά σου χέρια, χωρίς καμιά βοήθεια αντιπάλεψες και τις πιο ανυποχώρητες δυσκολίες που ήταν όμοιες με της κοτρόνας το πείσμα/ σαν ένας λιθοξόος των δυσκολιών της ζωής. Κι όταν οι δυσκολίες αντιστεκόταν τότε , το δημοτικό μας τραγούδι που το λάτρευες γινόταν αρμός στην ξερολιθιά με την λεβεντιά σου, της ψυχής τα ασικλίκι/  και μπόλιαζες το πέτρινο γεφύρι της ζωής.    Η γραφή του Στέργιου Πολύζου είναι βιωματική. Οι αφηγήσεις του είναι εμπνευσμένες από το προσωπικό του περιβάλλον. Η εξιστόρηση του έχει έναν υπόκρυφο, αυθόρμητο λυρισμό που δίνει σταθερή ηχηρότητα με τον λιτό και άρτιο ποιητικό του λόγο. Η εγνωσμένη σεμνότητα του λειτουργεί με σαγηνευτικούς κύκλους και τούτο έχει σχέση, με την διεύρυνση της γνωριμίας, με την ποιητική του δημιουργία. Όσο περισσότερο διαβάζεις τα ποιήματα του και προσεγγίζεις τον ποιητή, τόσο περισσότερο εκτιμάς τις σεμνές του καταθέσεις!... Στο πρώτο ποίημα της συλλογής, με τίτλο «κρύβομαι», ο ποιητής σε ένα δίστιχο μας φανερώνει την αλήθεια του: «Πίσω από τις λέξεις κρύβομαι/ και αυτές με ξεμπροστιάζουν». Εδώ ταυτόχρονα μας φανερώνει τη δύναμη των λέξεων και του λόγου. Οι λέξεις δεν σ αφήνουν αδήλωτο!... Πόση νοηματική δύναμη έχει αλήθεια αυτό το προλογικό δίστιχο. Δεν μπόρεσα να μην μπω στον πειρασμό να αγγίξω κι ένα ακόμη από τα πρώτα ποιήματα της Συλλογής, με τίτλο «Από το πέρας του Χρόνου» : «Έρχομαι απ το πέρας του χρόνου/παιδί/με αβέβαιη περπατησιά/ και δίφθογγο λόγο/παιδί/ με τερατογόνες φοβίες/ και απληστία επιβεβαίωσης. Η ποίηση, το τραγούδι είναι η πρώτη άρθρωση του ανθρώπου. Έχουμε το έπος του Γκιλγκαμές και τα έπη του Ομήρου που έρχονται από τις εσχατιές του ιστορικού χρόνου. Ο ποιητικός οίστρος ποτέ δεν ενηλικιώνεται, παραμένει να έχει την ζωντάνια και τη σφριγηλότητα κάθε φορά, ανά τους αιώνες, της νέας δημιουργίας. Κι όπως οι νέοι, είναι και η νέα ποιητική δημιουργία συνυφασμένη με την αβεβαιότητα,  (παρά τον δίφθογγο λόγο), παρά την Ελληνική γλώσσα όπου γεννήθηκε και ανδρώθηκε ως τέχνη με τη φυσική διττή παιδική αντίδραση του φόβου της απόρριψης και την αγωνία της επιβεβαίωσης!..  Έρχομαι απ το πέρας του χρόνου/πάντα με την ίδια απληστία/ στο βλέμμα σου. Η επιβεβαίωση της τέχνης και της τεχνικής είναι πλέον ζωγραφισμένη στο βλέμμα, στην έκφραση μετά την ανάγνωση του αναγνώστη. Αυτό το βλέμμα είναι που επιζητά ο ποιητής. Δεν είναι ο κομπορρήμονας της ορθοφωνίας και της ορθοπλοκής, αλλά ο σεμνός δημιουργός που θέλει να διαβάσει την επιβεβαίωση της αξίας του μέσα από το αντικειμενικό μάτι της αποδοχής.
 

 
Ο Στέλιος Πολύζος, σαν σύγχρονος κάλφας, βάζει τις λέξεις καλά πριονισμένες στο καμπυλωτό γεφύρι των νοημάτων, έναν γεφύρι που θα τα επισκέπτονται τα χρόνια που έπονται οι νιότερες γενιές για να εισπράξουν τα μηνύματα και τις πολιτισμικές παραδόσεις που θα διασταυρώνονται με τις ημέρες του μέλλοντος!...  Τον ευχαριστώ θερμότατα για το ταξίδι που με επιφύλαξε με την ανάγνωση της τελευταίας του ποιητικής Συλλογής. Εύχομαι το βιβλίο του να είναι καλοτάξιδο στο χώρο των αναγνωστών!...

Σίμος  Ζαγκανίκας