Λόγω της επετείου της Ελληνικής Επανάστασης θα ήθελα να κάνω μια γενική αναφορά για τις εγκαταστάσεις πληθυσμών που έγιναν στην περιοχή των Γρεβενών για να γνωρίζουν οι νεότεροι και να
θυμούνται οι παλιοί.Μετά την κατάληψη του Ελλαδικού χώρου από την Οθωμανική Αυτοκρατορία οι περισσότεροι Έλληνες του Ελλαδικού αλλά και του Ποντιακού χώρου πήγαν προς τα ψηλά βουνά για να βρίσκονται μακριά από τους κατακτητές για να μπορέσουν να κρατήσουν τα χαρακτηριστικά της φυλής τους, δηλαδή την γλώσσα τα ήθη και έθιμα τους, καθώς και την θρησκεία τους.
Αυτό εφαρμόστηκε και στον Πόντο – περιοχή Χαλδίας (Αργυρούπολη) και ποντιακών Άλπεων, αλλά και στον Ελλαδικό χώρο, όπως Βόρεια Πίνδος, Άγραφα και Τζουμέρκα.
Με την έναρξη του Απελευθερωτικού αγώνα συνέβησαν γεγονότα όπου δημιούργησαν μετακινήσεις πληθυσμών από τα μεγάλα υψόμετρα προς τα χαμηλότερα.
Η καταστροφή της περιοχής του Σουλίου από τον Αλή Πασά των Ιωαννίνων δημιούργησε κινήσεις Σουλιωτών προς ποιο ασφαλείς περιοχές, όπως προς τα Ιόνια Νησιά, αλλά και προς την Δυτική Μακεδονία.
Στην Κέρκυρα τους άφησαν να εγκατασταθούν στην νότια περιοχή και σε μέρη που ήταν κοντά στην θάλασσα γιατί στα τότε καλά μέρη δηλαδή στα πιο ορεινά υπήρχαν τα δικά τους χωριά. Έτσι βρεθήκαμε Σοφοκλή μου στην Κέρκυρα μου είπε ένας Κερκυραίος με ενοικιαζόμενα δωμάτια στην νότια Κέρκυρα με μακρινή καταγωγή από το χωριό Λάκκα Σουλίου, να κατοικούμε σε παραθαλάσσια μέρη.
Ενώ ένας άλλος φίλος μου ο Χρήστος Λάκκας συνοδοιπόρος με τον ΕΟΣ Κοζάνης έχει ως επώνυμο το όνομα του χωριού τους, Λάκκας – από το χωριό Λάκκα Σουλίου, ενώ στην περιοχή των Γρεβενών συναντούμε το επίθετο Σούλας – που δηλώνει την περιοχή Σουλίου.
Στην Μακεδονία εκείνην την περίοδο και συγκεκριμένα στην περιοχή των Γρεβενών ήρθαν αρκετοί Σουλιώτες και Ηπειρώτες. Πάρα πολλοί που έχουν δισύλλαβα επίθετα έχουν καταγωγή από Ήπειρο.
Στην Σαρακήνα εγκαταστάθηκαν οι οικογένειες Ντάγκας και Τσιότσιος, λόγω ότι τους Τσιότσιος τους κοροϊδεύανε το άλλαξαν σε Τασόπουλος, και οι δύο οικογένειες είχαν έρθει από την περιοχή Σουλίου και συγκεκριμένα από το χωριό Λάκκα.
Εδώ βλέπουμε ότι οι περισσότεροι στην Σαρακήνα αλλά και στα άλλα χωριά είχαν έρθει ως εσωτερικοί μετανάστες και όταν ήρθαν οι Πόντιοι αυτοί είχαν λιγότερο από εκατό χρόνια εγκατάστασης στα χωριά τους. Λόγω ότι επισκέφθηκα πολλές φορές την άγονη περιοχή Σουλίου και με συζητήσεις με τους απογόνους τους έμαθα ότι όλοι ήταν κτηνοτρόφοι και μάλιστα είχαν μόνον γίδια.
Ο πρώτος Δήμαρχος Γρεβενών Νικόλαος Κουσίδης (1862-1914) είχε καταγωγή από το Τσεπέλοβο Ζαγορίου Ν. Ιωαννίνων.
Μετά την ανεξαρτησία του Ελληνικού κράτους έχουμε μετακινήσεις πληθυσμών μέχρι το 1900 και από άλλες περιοχές της Ελλάδος.
Οι Βαζουραίοι ήρθαν από το Μεσολόγγι και δημιούργησαν τον συνοικισμό Μικρό Γκομπλάρ που βρισκόταν κοντά στο Καρπερό, κοντά στην σημερινή γέφυρα που ενώνει το Καρπερό με το Νησί. Τώρα δεν υπάρχει ο οικισμός και οι Βαζουραίοι σκορπίστηκαν στα χωριά: Καρπερό, στο Φελλί και στη Ιτέα.
Από την περιοχή των Αγράφων της Καρδίτσας ήρθε η οικογένεια Κρικέλης και εγκαταστάθηκε στο Παλαιοχώρι Βεντζίων και αργότερα και στο χωριό Ροδιά.
Από τα Άγραφα είχε καταγωγή και η οικογένεια Τούπαλα στην Σαρακήνα Γρεβενών.
Από την περιοχή των Τρικάλων ήρθε η οικογένεια Σκρέκας και από την περιοχή της Καλαμπάκας η οικογένεια Σιδέρης και εγκαταστάθηκαν στο Παλαιοχώρι Βεντζίων.
Η οικογένεια Μπαλάφας ήρθε από τα Τζουμέρκα της Άρτας και εγκαταστάθηκαν στην Χολένιστα δηλαδή στο Δίπορο.
Πάρα πολλές οικογένειες ήρθαν από το Κεράσοβο, την σημερινή Αγία Παρασκευή Κόνιτσας και εγκαταστάθηκαν στην Τρικοκιά Χασίων Γρεβενών.
Από την Φούρκα Κόνιτσας ήρθαν πολλές οικογένειες και εγκαταστάθηκαν στη περιοχή Βεντζίων. Η οικογένεια Βλάχος που βρίσκονται στο χωριό Πόρος ήρθαν από την Φούρκα, το επίθετο τους ήταν άλλο αλλά λόγω ότι όλοι στο χωριό τους φωνάζανε βλάχο έγινε και το επίθετο τους Βλάχος.
Επίσης από την Φούρκα ήρθαν και οι Παπαγεωργίου στην Σαρακήνα, αλλά λόγω ότι τους φωνάζανε Φούρκα λόγω καταγωγής από το χωριό Φούρκα πήραν το επίθετο Φούρκας.
Έτσι δίνεται και μία εξήγηση για μια απορία που είχα γιατί δεν είχαν στα χωριά τους οπωροφόρα δένδρα και δεν έβαζαν πολλούς κήπους – για να μην γίνει καμία παρεξήγηση μιλάμε για την περίοδο πρίν τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Ήταν κτηνοτροφικές νομάδες και ζούσαν σε μεγάλα υψόμετρα και δεν τους επέτρεπε στα μέρη τους το υψόμετρο να φυτέψουν οπωροφόρα δένδρα και να καλλιεργήσουν κήπους για λαχανικά, κ.ά. οπότε αυτές οι δουλειές έλειπαν από τις εργασίες τους και τις συνήθειες τους.
Θυμάμαι το 1968 – 1970 μαζί με την γιαγιά με δύο γαϊδούρια και με γεμάτα τα κοφίνια με πιπεριές, αγγούρια, μελιτζάνες, τομάτες και κ.ά. να πάμε στο Δίπορο και στην Σαρακήνα για να τα πουλήσουμε, η παρουσία μου απαραίτητη για την αγράμματη γιαγιά πατέκα – Παρθένα γιατί εγώ έκανα τον λογαριασμό και κρατούσα και το ταμείο.
Από την Φούρκα ήταν και η καταγωγή της οικογένειας Ρέππας που εγκαταστάθηκαν στο Νεοχώρι των Βεντζίων.
Από το 1922 έως το 1924 έγινε η κυρίως εγκατάσταση των προσφύγων στην περιοχή των Γρεβενών. Οι πρόσφυγες όμως λόγω ότι μπορούσαν επί επτά (7) χρόνια να εγκατασταθούν όπου ήθελαν, έτσι έχουμε μετακινήσεις προσφύγων από άλλα μέρη προς την περιοχή των Γρεβενών αλλά και από περιοχή Γρεβενών προς άλλες περιοχές.
Οι τουρκόφωνοι Πόντιοι των Αγαλαίων ήρθαν το 1930 από τον Άγιο Αντώνιο Καστοριάς. Αλλά και πολλοί πρόσφυγες έφυγαν από το 1930 έως 1935 σε άλλα μέρη της Ελλάδας, π.χ. πολλοί έφυγαν για τον Κούκο Κατερίνης, για το Σοφόν της Λάρισας, για την Βέροια, την Αλεξάνδρεια, τα Γιαννιτσά, κ.ά.
Μετά το 1930 έχουμε κυρίως μετακινήσεις πληθυσμών από τα ορεινά χωριά των Γρεβενών προς τα ημιορεινά της περιοχής Βεντζίων και σε άλλες περιοχές.
Η οικογένεια Χαριζόπουλος εγκαταστάθηκαν στην Κνίδη Βεντζίων με καταγωγή από το Κυπαρίσσι.
Οι οικογένειες Χαστά, Καραγιώργου και Μάντζαρη ήρθαν από την Καλλονή και εγκαταστάθηκαν στο χωριό Πόρος Βεντζίων μετά το 1920.
Η οικογένεια Λέτσιος από το Πολυνέρι εγκαταστάθηκε στο Παλαιοχώρι Βεντζίων όπου είχαν εκεί και τα χειμαδιά τους και απόκτησαν και γεωργικό κλήρο.
Οι οικογένειες Λέττας και Κακαφίκας από το Μέγαρο Γρεβενών και Τζιόλας από το Πανόραμα Γρεβενών όπου είχαν τα χειμαδιά τους στην Ποντινή Βεντζίων εγκαταστάθηκαν εκεί αφού απόκτησαν και γεωργικό κλήρο.
Η μετακινήσεις των ανθρώπων λόγω πολέμων, κλιματικών αλλαγών, οικονομικών δυσκολιών και άλλων αιτιών δεν θα πάψουν ποτέ να υπάρχουν.
Καλό είναι όμως να γνωρίζουμε τους λόγους των μετακινήσεων για να μην υπάρχουν ακραίες καταστάσεις, η μη γνωριμία των λόγων, δηλαδή της αλήθειας φέρνουν ακραίες καταστάσεις τις οποίες τις βλέπουμε να συμβαίνουν και στην σημερινή μας εποχή.
ΣΟΦΟΚΛΗΣ Γ ΕΤΑΙΡΙΔΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου