ΠΑΜΕ: Οι αντιδραστικές αλλαγές στην Εκπαίδευση βλάπτουν σοβαρά την παιδική ηλικία!

Δεκαπέντε ημέρες πριν κλείσουν τα σχολεία, το Υπουργείο Παιδείας, με αιφνιδιαστικές υπουργικές αποφάσεις, ορίζει 800 σχολεία ως Πιλοτικά Υποχρεωτικά Ολοήμερα Σχολεία με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα. Η εξέλιξη αυτή, αποτελεί μια αυταρχική εκτροπή από την πλευρά του Υπουργείου Παιδείας και εντάσσεται στα πλαίσια των... καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων που επιχειρεί η κυβέρνηση στην εκπαίδευση. Είναι δε συνέχεια του πολυνομοσχεδίου στην εκπαίδευση, του νομοσχέδιου για τις προσλήψεις των εκπαιδευτικών ,του Καλλικράτη, που ως στόχο έχουν τη δημιουργία του αποκεντρωμένου και ταξικά διαφοροποιημένου «Νέου Σχολείου».

Το Υπουργείο Παιδείας, αφού η τακτική του «καρότου», της «συμμετοχικής δημοκρατίας», μέσω της διαβούλευσης δεν έπιασε, προχώρησε στην τακτική του «μαστίγιου» και αναγκάστηκε να εκδώσει εγκύκλιο για τον «ορισμό » των «800 Ολοήμερων Δημοτικών Σχολείων ενιαίου αναμορφωμένου εκπαιδευτικού προγράμματος», χωρίς να ρωτηθούν καν οι σύλλογοι διδασκόντων των εκπαιδευτικών και οι σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων.

Άλλωστε γνωστή είναι η πρόθεση της κυβέρνησης να γενικεύσει πολύ σύντομα σε όλα τα σχολεία αυτές τις απαράδεκτες πρακτικές, που αποτελούν στόχους της εκπαιδευτικής πολιτικής της ΕΕ, όπως γίνεται φανερό από τις επεξεργασίες που εδώ και χρόνια γίνονται στα αρμόδια όργανα (Σχολεία για τον 21ο αιώνα, 2007- Σύσταση για τις βασικές ικανότητες της δια βίου μάθησης, 2006) και επιτάσσουν τα μεγάλα ιμπεριαλιστικά κέντρα και το καπιταλιστικό κέρδος. Φαίνεται δε ξεκάθαρα από την τακτική που ακολουθείται, ότι δεν υπαγορεύει η παιδαγωγική επιστήμη αυτές τις μεθόδους και αλλαγές, αλλά πρώτα αποφασίζονται σε επίπεδο πολιτικής των ιμπεριαλιστικών οργανισμών και των ισχυρών ιμπεριαλιστικών κρατών και κατόπιν «υπαγορεύεται» στην παιδαγωγική επιστήμη να τις «στηρίξει» θεωρητικά.

Ποιες είναι όμως οι αλλαγές και το περιεχόμενο του αναμορφωμένου ωρολογίου προγράμματος, του νέου σχολείου και τι επιπτώσεις θα έχει αυτό στον ψυχισμό, στην κατάκτηση της γνώσης και στην κοινωνικοποίηση των παιδιών;

1. Σύμφωνα με το νέο πρόγραμμα όλα τα παιδιά θα σχολούν στις 2 το μεσημέρι.. Το Υπουργείο Παιδείας χωρίς λάβει υπόψη τις ανάγκες των μικρών μαθητών, την υλικοτεχνική υποδομή των σχολικών κτιρίων (1ο Δημοτικό Σχολείο) προχωρά στην επιμήκυνση της πρωινής ζώνης κατά 2 ώρες για Α, Β Δημοτικού και κατά 1 ώρα για τις υπόλοιπες τάξεις, παραβιάζοντας κάθε παιδαγωγική αρχή, παραβιάζοντας την ανάγκη των μικρών ηλικιών για δημιουργικό παιχνίδι και την ανάπτυξη της συλλογικότητας, διευρύνοντας τις ώρες τις διδασκαλίας με πολλές δεξιότητες και καμία ουσιαστική γνώση, όταν είναι γνωστό σε όλους τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς ότι μετά τις 12, ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά, είναι εξαντλημένα, και ανήμπορα να παρακολουθήσουν την όποια εκπαιδευτική διαδικασία.

2. Εισάγεται η διδασκαλία ξένης γλώσσας από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού. Το Υπουργείο Παιδείας και η υπουργός κ. Διαμαντοπούλου έχοντας ως πρόσχημα την προώθηση της πολιτιστικής επαφής των λαών μέσω των ξένων γλωσσών, τοποθέτησε τη διδασκαλία της ξένης γλώσσας από την Α' Δημοτικού, τη στιγμή που το παιδί ακόμη δεν έχει κατακτήσει ένα σχετικά ανεβασμένο επίπεδο γνώσης της ίδιας της μητρικής γλώσσας, που είναι και η βάση για την οργάνωση της σκέψης αλλά και για την κατοχή μιας ξένης γλώσσας, υλοποιώντας ότι διακηρύχθηκε ήδη από το 2008 - «γλώσσες σημαίνουν μπίζνες», άρα η γνώση τόσο της ξένης όσο και της μητρικής γίνεται επικοινωνιακή δεξιότητα υποταγμένη στις ανάγκες της αγοράς!

3. Εισάγεται η διδασκαλία ΤΠΕ σε όλες τις τάξεις. Μια εξίσου προκλητική αλλαγή που επιχειρεί το Υπουργείο Παιδεία,, είναι και η εισαγωγή του μαθήματος της τεχνολογίας, δηλαδή της χρήσης υπολογιστών από την Α '. Θέλουν και καταναλωτικό κοινό να δημιουργήσουν για αυτό το πολύ επικερδές «target group» - «ομάδα στόχο» (χαρακτηριστικό είναι ότι στις ΗΠΑ τα μονοπώλια ξοδεύουν περίπου 17 δισ. δολάρια ετησίως για μάρκετινγκ που απευθύνεται σε παιδιά) και κυρίως θέλουν να φτιάξουν τον αυριανό στρατό των χειριστών των υπολογιστών, να εμπεδωθεί δηλαδή καλά η ψηφιακή ικανότητα που είναι μια από τις οκτώ ικανότητες για τη «δια βίου μάθηση» στην εκμετάλλευση.

4. Αναμορφώνεται ο ρόλος και τα διδακτικά αντικείμενα του Ολοήμερου Προγράμματος (2-4.15 μμ)

Σύμφωνα με το περιεχόμενο πρόγραμμα του αναμορφωμένου ωρολογίου προγράμματος του Ολοήμερου Σχολείου, ο διευθυντής του σχολείου σε συνεργασία με το σύλλογο διδασκόντων στην αρχή της σχολικής χρονιάς θα πρέπει να καταρτίσουν το πρόγραμμα και να καθορίσουν τα διδακτικά αντικείμενα της απογευματινής ζώνης. Με δεδομένο ότι τα κονδύλια του προϋπολογισμού για την εκπαίδευση μειώθηκαν κατά 200 εκατ. και η πρώτη δόση που έχει έρθει στα σχολεία για το 2010 είναι κατά τα 2 / 3 μικρότερη, με δεδομένη τη μείωση διορισμού των εκπαιδευτικών, αλλά και την πλήρη διάλυση του ΟΣΚ με παράλληλη μεταφορά των αρμοδιοτήτων του στην Τοπική Διοίκηση, από πού θα βρει τα χρήματα η σχολική κοινότητα για να υλοποιήσει το πρόγραμμα της απογευματινής ζώνης; Μήπως θα πρέπει για άλλη μια φορά οι γονείς να βάλουν το χέρι στην τσέπη τους ή να καταφύγουν σε χορηγούς με ότι αυτό συνεπάγεται; Μήπως θα αναπτυχθεί και ανταγωνισμός ανάμεσα στα σχολεία για το πιο σχολείο θα έχει τον καλύτερο χορηγό για να παρουσιάσει το καλύτερο πρόγραμμα;

Μα θα πει κάποιος γονιός, κυρίως στις δύσκολες μέρες που ζούμε. «Είναι κακό να μαθαίνουν τα παιδιά όλο και περισσότερα πράγματα που μπορεί να τα χρειαστούν αργότερα;»

«Είναι κακό τα παιδιά να παίρνουν τα εφόδια – «προσόντα» από πολύ νωρίς για να μπορούν να ανταγωνιστούν από καλύτερες θέσεις για μια θέση στον ήλιο;»

Καταρχήν, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι οι θέσεις εργασίας δεν καθορίζονται από το επίπεδο μόρφωσης ή τα προσόντα (γιατί αν ήταν έτσι, πώς γίνεται οι απόφοιτοι ΑΕΙ να έχουν υψηλότερο ποσοστό ανεργίας από απόφοιτους Λυκείου;), αλλά αντίστροφα, είναι η οικονομία που καθορίζει και τη σχέση μόρφωσης με την εργασία.

Μπορεί να φαίνεται, όντως, εντυπωσιακό ένα παιδί 6 χρόνων να συλλαβίζει αγγλικές λέξεις ή να χρησιμοποιεί έναν υπολογιστή καλύτερα απ' τους γονείς του, αλλά το ερώτημα που τίθεται είναι συγκεκριμένο: Βοηθιέται απ' αυτή τη διαδικασία, στο σχολείο, για την ολοκληρωμένη και υγιή διαμόρφωση της προσωπικότητάς του;

Τα παιδιά σε αυτή την ηλικία, όντως, είναι «σφουγγάρια» και πολύ γρήγορα μπορούν να αναπαράγουν λέξεις, κινήσεις, κτλ. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ασχολούνται με οτιδήποτε, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ηλικία τους και οι ανάγκες ανάπτυξής τους;

Ήδη από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα ο μαρξιστής ψυχολόγος Λ. Βιγκότσκι, που υποστήριζε ότι η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας μπορεί ν' ανοίξει δρόμο για την κατοχή ανώτερων μορφών μητρικής γλώσσας, τόνιζε παράλληλα ότι η εκμάθηση αυτή πρέπει να «βασίζεται ολοφάνερα σ' ένα ορισμένο επίπεδο ανάπτυξης της μητρικής γλώσσας». Σήμερα μάλιστα και αστοί επιστήμονες επιβεβαιώνουν τα παραπάνω και υποστηρίζουν ότι μέχρι την τρίτη δημοτικού τα παιδιά δεν μπορούν να μαθαίνουν μία ξένη γλώσσα με κανόνες, ως ενήλικοι (βλ. εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», 14/5/2010).

Και αυτό είναι κατανοητό γιατί η γλώσσα δεν είναι χρηστικό εργαλείο αλλά η άμεση πραγματικότητα της σκέψης, έκφραση της συνείδησης του ατόμου, με αυτή σκέπτεται, με αυτή οργανώνει σε σύνολο την αντίληψη του κόσμου, κινητοποιεί τη βούλησή του.

Γλώσσα και σκέψη είναι αλληλένδετες αναπτυξιακές λειτουργίες κατά τη διαμόρφωση της ανθρώπινης προσωπικότητας, που έχουν να κάνουν με το πολιτισμικό υπόβαθρο και την ιστορία του κάθε λαού, μέσα από τη διαλεκτική σύνδεση του «σημαίνοντoς» και του «σημαινόμενου».

Στην αυγή της εδραίωσης του γραπτού λόγου του παιδιού, στην Α' τάξη, ο κίνδυνος της «σαλαμοποίησης» αυτής της διαδικασίας είναι κάτι παραπάνω από ορατός. Επομένως, καμιά αυταπάτη ότι πρόκειται για μια διαδικασία αναβάθμισης του περιεχομένου της εκπαίδευσης και πολύ περισσότερο της γλωσσικής ετοιμότητας και ευχέρειας των μαθητών/τριών. Ας πάψουν να χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για τα «γκρίκλις» των παιδιών και τη γλωσσική πενία: την ενθαρρύνουν και την προωθούν!

Η εισαγωγή της διδασκαλίας της αγγλικής γλώσσας από την Α' τάξη του Δημοτικού, στο όνομα των λεγόμενων, και φυσικά υπό αμφισβήτηση, διαπολιτισμικών στόχων του υπουργείου Παιδείας για το σεβασμό της «πολυμορφίας» και του «διαπολιτισμικού διαλόγου» και της «διάχυσης των πολιτισμών», στην πραγματικότητα, δεν είναι τίποτα περισσότερο, παρά η εφαρμογή της γλωσσολογικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στα πλαίσια της περιβόητης ευρωπαϊκής «πολυγλωσσίας», όπου το ζητούμενο είναι, από τη μια, η τεχνική επικοινωνιακή κατάρτιση σε διάφορες γλώσσες, η οποία θα έπρεπε να ξεκινά νωρίτερα και από τη στοιχειώδη εκπαίδευση και, από την άλλη, η επιβολή μιας κυρίαρχης γλώσσας πάνω στη μητρική.

Αλλά και η γενικευμένη χρήση των υπολογιστών από μικρή ηλικία όχι μόνο δεν επέλυσε προβλήματα στη μαθησιακή εξέλιξη των παιδιών, αλλά συνδέεται με στρεσογόνες διαταραχές εξαιτίας της πρώιμης έναρξης της χρήσης Η/Υ, προβλήματα όρασης, μυοσκελετικά προβλήματα, κ.ά. καθώς στην παιδική ηλικία δεν έχει ολοκληρωθεί η λειτουργία των ανθρώπινων οπτικών οργάνων, δεν έχει επέλθει ακόμα πλήρης σωματική ανάπτυξη.

Υπάρχει όμως και μια άλλη πλευρά. Τα παιδιά που από πολύ μικρή ηλικία θα διαποτιστούν με τη λογική ότι χρειάζονται Η/Υ ακόμη και για τα στοιχειώδη μαθήματα, θα εσωτερικεύσουν την αντίληψη ότι είναι ανίκανα να μάθουν τις βασικές αρχές της αριθμητικής, της ανάγνωσης και της γραφής χωρίς τη βοήθεια ακριβών και περίπλοκων συσκευών.

Επιπλέον, οι Η/Υ απομονώνουν συναισθηματικά και σωματικά τα παιδιά από την άμεση εμπειρία, από το φυσικό και κοινωνικό κόσμο. Επομένως, η χρήση Η/Υ σε αυτή την ηλικία μπορεί να αποβεί και καταστρεπτική. Γι' αυτό άλλωστε στα ακριβά σχολεία των ΗΠΑ, στα σχολεία που φοιτούν τα παιδιά της ελίτ, η διδασκαλία εξακολουθεί να γίνεται με τον παραδοσιακό τρόπο (μαυροπίνακας, εργαστήριο κλπ.), την ίδια στιγμή που τα σχολειά των γκέτο και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων κατακλύζονται από υπερσύγχρονα μηχανήματα και ηλεκτρονικά προγράμματα αναπαραγωγής της αμορφωσιάς και της αγραμματοσύνης.

Σήμερα, η λαϊκή οικογένεια έχει εμπειρία. Ξέρει ότι η «κοινωνία της πληροφορίας» δεν ανέβασε το μορφωτικό επίπεδο των παιδιών της, μόνο τα κέρδη των μονοπωλίων του κλάδου ανέβασε και σε πολλά παιδιά δημιούργησε σοβαρά προβλήματα.

Γιατί γίνονται τότε και σε τι αποσκοπούν όλες αυτές οι αλλαγές;

Η απάντηση στις «πρωτοβουλίες» του υπουργείου Παιδείας βρίσκεται στα κείμενα της ΕΕ για την Παιδεία και εκεί μπορεί να βρεθεί και η πολιτική και ιδεολογική αφετηρία των αλλαγών που προωθούνται για το «νέο» σχολείο. Αναφέρουμε ενδεικτικά: «Σε έναν ολοένα πιο σύνθετο κόσμο, η δημιουργικότητα, η ικανότητα πλευρικής σκέψης, οι εγκάρσιες δεξιότητες και η προσαρμοστικότητα τείνουν να έχουν μεγαλύτερη αξία από συγκεκριμένους κορμούς γνώσης» (Εγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων: «Σχολεία για τον 21ο αιώνα», 11 Ιούλη 2007).

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Προτιμούν την «πλευρική σκέψη», δηλαδή τη σκέψη που δεν ακουμπά την ουσία, αλλά απλά μπορεί να διαχειριστεί «μπακαλίστικα» ορισμένα πρακτικά ζητήματα. Δεν τους ενδιαφέρει οι πολλοί να κατακτούν τον «κορμό της γνώσης», δηλαδή την κατάκτηση της γνώσης, την αφομοίωσή της και την εμβάθυνση σε αυτή. Γνώση που θα τους βοηθά να κατανοούν τον φυσικό και κοινωνικό τους περίγυρο.

Γι' αυτό το λόγο επιλέγουν κάποιες αναγκαίες βασικές ικανότητες για τους πολλούς, τις «περιβόητες» 8 δεξιότητες που πρέπει να εντάσσονται στα εκπαιδευτικά συστήματα. Συγκεκριμένα, πρόκειται για μια συρραφή στοιχειωδών γνώσεων, χρηστικών δεξιοτήτων: «Επικοινωνία στη μητρική γλώσσα, επικοινωνία σε ξένες γλώσσες, μαθηματική ικανότητα και βασικές ικανότητες στην επιστήμη και την τεχνολογία, ψηφιακή ικανότητα, μεταγνωστικές ικανότητες, κοινωνικές ικανότητες και ικανότητες που σχετίζονται με την ιδιότητα του πολίτη, πρωτοβουλία και επιχειρηματικότητα και πολιτισμική συνείδηση και έκφραση» (Σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου σχετικά με τις βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης 2006/962/ΕΚ).

Σε αυτό το πλαίσιο οι «βασικές» γνώσεις στην ξένη γλώσσα, δηλαδή τα «τουριστικά» αγγλικά, όπως και η «βασική» και χρηστική «αξιοποίηση» των νέων τεχνολογικών, είναι «απαραίτητες» για όλους. Γιατί θέλουν μια μεγάλη μάζα, φθηνού και ευέλικτου δυναμικού, που θα μπορεί να αλλάζει δουλειές και να ανταποκρίνεται σε αυτές. Οι εργαζόμενοι, πλέον, σύμφωνα με την πολιτική της ΕΕ, για την «κινητικότητα», θα ζητιανεύουν δουλειά σε όλη την Ευρώπη. Τα «κουτσά» αγγλικά και υπολογιστές είναι απαραίτητοι για όλους. Η αξιοποίηση της γνώσης ξένων γλωσσών και ουσιαστικής χρήσης της τεχνολογίας είναι για λίγους.

Εξάλλου, ο μισομορφωμένος εργαζόμενος, που δεν έχει ολοκληρωμένη μόρφωση, χειραγωγείται πιο εύκολα και πείθεται ότι οι ανάγκες του συμβαδίζουν με τις ανάγκες του αφεντικού του...

Σήμερα, όχι αύριο, είναι καθήκον μας να απαντήσουμε επιθετικά στα διλήμματα που βάζει αυτή η πολιτική του κεφαλαίου.

Να απαντήσουμε επιθετικά και να πούμε ότι το ζήτημα για μας, για κάθε λαϊκή οικογένεια, για κάθε γονιό, δεν είναι τι μπορεί να μάθει το παιδί του αλλά τι πρέπει να μάθει για να αναπτυχθεί αρμονικά η προσωπικότητά του. Να πετάξει στα μούτρα των σύγχρονων παιδαγωγικών παπαγάλων την αντιδραστική άποψη ότι το μυαλό του παιδιού είναι ένας τενεκές πληροφοριών.

Ευθύνη έχουν και οι δάσκαλοι σήμερα! Θα περάσει από αυτούς η προσπάθεια εφαρμογής των αντιδραστικών μέτρων. Πρέπει να απειθαρχήσουν! Ακριβώς επειδή έχουν να κάνουν με τη παιδική ψυχή, ακριβώς επειδή βλέπουν καθημερινά τα αδιέξοδα και τις συνέπειες της προσαρμογής του Δημοτικού στις δεξιότητες, πρέπει να αρνηθούν να γίνουν ιμάντες των αναδιαρθρώσεων. Και εδώ πρέπει να συναντηθεί η πείρα του «παλιού παιδαγωγού» με τη φρεσκάδα του «νέου» που έχει βομβαρδιστεί στα ΑΕΙ από την εξύμνηση της σχολειοποίησης, της διαφοροποίησης, των ευρωπαϊκών προγραμμάτων.

Όλοι μαζί. Γονείς, εκπαιδευτικοί, όλοι οι εργαζόμενοι έχουμε ευθύνη και συμφέρον σήμερα να οργανώσουμε την απειθαρχία με μαζικούς όρους στην προώθηση των δεξιοτήτων που είναι συγκεκριμενοποίηση των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων στο νηπιαγωγείο και το Δημοτικό σχολείο. Να κατευθύνουμε την πάλη μας για μια κοινωνία, όπου επειδή η ανάγκες του λαού είναι στο επίκεντρο, το παιδί είναι ο προνομιούχος.

Όχι! Δε θα χαρίσουμε τα παιδιά μας στους εκμεταλλευτές του ανθρώπινου μόχθου!

Στέργιος Λιάμπας Εκπαιδευτικός

Στέλεχος ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών Γρεβενών