Η θαυμαστή γλώσσα των emoticons

Emoticons ονομάζονται οι ψηφιακές απεικονίσεις- συνήθως με σκίτσα, σύμβολα, σημεία στίξης και έντονα χρώματα- που
κατακλύζουν τις εφαρμογές chat όπως το WhatsApp... αλλά και τα social media, ενώ δεν λείπουν και από τα παραδοσιακά μηνύματα SMS στα κινητά μας τηλέφωνα.

Ο όρος προέρχεται από τις λέξεις «emotion» (συναίσθημα) και «icon» (σύμβολο, σημείο). 722 διαφορετικά emoticons καταγράφει σήμερα η πιο διαδεδομένη εφαρμογή για smartphones, ενώ μόνο σε Apple iPhone υπολογίζεται ότι είκοσι εκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν πλέον τα emoticons, προκειμένου να συμπυκνώσουν και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους.

Οι πιο συνηθισμένες απεικονίσεις: smileys, καρδούλες, δάκρυα, ένας αφρώδης οίνος σε κολονάτο ποτήρι ή ένα ανθρωπάκι που κάνει σκι. Εμπλουτισμός ή αποψίλωση της καθημερινής επικοινωνίας; Κάποιοι πιστεύουν ότι τα ψηφιακά σύμβολα φτωχαίνουν τον γλωσσικό πλούτο και κατηγορούν τους digital natives ότι είναι ολίγον τεμπέληδες, γι αυτό προτιμούν να εκφράσουν συναισθήματα πληκτρολογώντας γελαστές ή θλιμμένες φατσούλες και όχι πλήρεις προτάσεις με ολοκληρωμένη συντακτική δομή.

Δεν λείπει όμως και η άλλη άποψη: «Είναι ένας δημιουργικός τρόπος για να αντιμετωπίσεις τους περιορισμούς που επιβάλλει στην επικοινωνία η ψηφιακή τεχνολογία» επισημαίνει στην Deutsche Welle η ψυχολόγος Τίνα Γκάνστερ. Ο εκφραστικός πλούτος των emoticons

Άλλωστε τα emoticons προσφέρουν μία δική τους εκφραστική δυνατότητα, που μπορεί να δίνει μία ιδιαίτερη νότα ή και να ανατρέπει το συνολικό νόημα της επικοινωνίας, τονίζει η Γκάνστερ.

Για παράδειγμα αν γράψεις ʻστο πάρτι μην ξεχάσεις να καλέσεις και τη μαμά σουʼ και βάλεις δίπλα μία ειρωνική γκριμάτσα-emoticon, αυτό δίνει μία εντελώς διαφορετική απόχρωση στο μήνυμα που στέλνεις».

Από αυτήν την άποψη, τα emoticons μας διευκολύνουν να δημιουργήσουμε συναισθηματικούς δεσμούς μέσω SMS ή chat, όπως ακριβώς θα κάναμε, με διαφορετικά μέσα, στην απευθείας συνομιλία, τονίζει η Γερμανίδα ψυχολόγος.

Καθησυχαστικός εμφανίζεται και ο γλωσσολόγος Πέτερ Σχλομπλίνσκι, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Ανοβέρου: «Όλα αυτά τα σημεία δεν χρησιμοποιούνται παντού και πάντα, παρά μόνο σε συγκεκριμένες μορφές επικοινωνίας, για παράδειγμα στις εφαρμογές chat» υπενθυμίζει ο Σχλομπλίνσκι. Ο Γερμανός γλωσσολόγος θεωρεί ότι η χρήση emoticons οφείλεται και σε λόγους οικονομίας της γλώσσας. Οι χρήστες έχουν στη διάθεσή τους ελάχιστους χαρακτήρες στο Twitter, γιατί λοιπόν να τους σπαταλούν, όταν τους δίνεται η δυνατότητα να εκφράσουν τη σκέψη τους με ένα και μοναδικό σύμβολο;». Αρκεί βέβαια να προσέχουν τις ιδιαιτερότητες έκφρασης που πιθανώς ισχύουν σε κάθε γλώσσα, υπενθυμίζει η Τίνα Γκάνστερ. Για παράδειγμα η χειρονομία με σφιγμένη γροθιά και όρθιο αντίχειρα σε πολλές χώρες του κόσμου σημαίνει απλώς ʻΟΚʼ, στη Βραζιλία όμως θεωρείται προσβλητική» επισημαίνει η ψυχολόγος στην Deutsche Welle.

Τρομακτικό