Τι είναι η χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια τελικά;

Η χοληστερόλη ή χοληστερίνη, όπως είναι ευρέως γνωστή, είναι µία χηµική ουσία (στερόλη), που αυξάνει στον οργανισµό µε την κατανάλωση λιπαρών ουσιών.

Η χοληστερίνη βρίσκεται στη µεµβράνη των κυττάρων όλων των ιστών του σώµατος, και στο πλάσµα του αίµατος όλων των ζώων. Μικρότερες ποσότητες χοληστερίνης απαντώνται και στις µεµβράνες των φυτών

Εκτός από την εξωγενή οδό απορρόφησης της χοληστερόλης των τροφών, η χοληστερόλη συντίθεται και στον οργανισµό. Κατά τα 2/3 παράγεται στο ήπαρ και κατά 1/3 προέρχεται από την τροφή. Υπερβολικά µεγάλη πρόσληψη κορεσµένων λιπαρών (τα κακά λιπαρά) µπορούν να αυξήσουν την χοληστερίνη, ενώ η αντικατάσταση των κορεσµένων µε ακόρεστα λιπαρά (τα καλά λιπαρά) µπορεί να διατηρήσει τα επίπεδα χοληστερίνης χαµηλά.

Η απέκκριση της χοληστερίνης γίνεται από την χολή, παρότι µερικές φορές έχοµε επαναρρόφηση από τον ειλεό και επιστρέφει στο ήπαρ µε την µορφή LDL.

Μικρό µέρος αποβάλλεται από τα ουρά µε την µορφή στεροειδών παραγωγών.

Το όχηµα µεταφοράς της χοληστερόλης στο αίµα είναι οι λιποπρωτεΐνες.

HDL (υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη)

Η λιποπρωτεΐνη υψηλής πυκνότητας (HDL), αποµακρύνει τη χοληστερίνη από τις αρτηρίες προς το ήπαρ, όπου απορρίπτεται. Έτσι ένα υψηλό επίπεδο καλής (HDL) χοληστερίνης κάνει καλό και στην καρδιά.

LDL (χαµηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη)

Η λιποπρωτεΐνη χαµηλής πυκνότητας (LDL) αποµακρύνει τη χοληστερίνη από το ήπαρ στους ιστούς του σώµατος. Αν υπάρχουν υψηλά επίπεδα (LDL) χοληστερίνης στο αίµα σας, µπορεί να συσσωρεύει στα τοιχώµατα των αιµοφόρων αγγείων, στενεύοντας τα και αυξάνοντας τον κίνδυνο που διατρέχετε να εκδηλώσετε στεφανιαία νόσο.

Για µια γερή καρδιά, είναι σηµαντικό η (LDL) χοληστερίνη να παραµένει χαµηλή και η (HDL) χοληστερίνη να παραµένει υψηλή.

Τι κερδίζουµε αν µειώσουµε τη χοληστερίνη

Κάθε 10% µείωση της ολικής χοληστερίνης οδηγεί σε 22% µείωση της εµφάνισης στεφανιαίας νόσου µέσα σε 2 έως 5 έτη και σε κατά 25% µείωση αυτής µετά τα 5 έτη. Η παρέµβαση χρειάζεται να έχει διάρκεια τουλάχιστον δύο ετών για να επιφέρει σηµαντικό κλινικό όφελος. Αυτό σηµαίνει ότι δεν αρκεί µία περιστασιακή δίαιτα, ή η περιστασιακή χρήση φαρµάκων που βελτιώνουν την χοληστερίνη στο αίµα.

Για να υπάρξει ουσιαστική προστασία από καρδιοπάθειες πρέπει η χοληστερίνη να παραµείνει σε χαµηλά επίπεδα εφ’ όρου ζωής. Πρέπει να έχουµε υπόψη µας ότι µόνο η µόνιµη και συστηµατική αντιµετώπιση της δυσλιπιδαιµίας επιφέρει αποτελέσµατα (τα οποία πολλές φορές είναι εντυπωσιακά) στη µείωση των εµφραγµάτων και των λοιπών µορφών στεφανιαίας καρδιοπάθειας.

Η χαµηλή χοληστερόλη αίµατος είναι σπάνιο εργαστηριακό εύρηµα, συγκριτικά µε υψηλή χοληστερόλη.

Ορισµένες µελέτες συνδέουν τα χαµηλά επίπεδα χοληστερόλης µε αύξηση της θνησιµότητας από ορισµένα νοσήµατα. Η χαµηλή HDL χοληστερόλη, αποτελεί σηµαντικό παράγοντα κινδύνου για ανάπτυξη αποφρακτικής αρτηριοσκληρυντικής αγγειοπάθειας και εκδηλώσεων (στυτικής δυσλειτουργίας, εµφράγµατος, εγκεφαλικού επεισοδίου, ανευρυσµάτων, αγγειακής άνοιας), όταν συντρέχουν και ορισµένοι άλλοι παράγοντες (π.χ. κάπνισµα, αυξηµένο σάκχαρο, αυξηµένη LDL, ηλικία). Τα παραπάνω αντανακλούν το σύνθετο ρόλο της χοληστερόλης στον οργανισµό.

Σε κάθε περίπτωση χαµηλής χοληστερόλης είναι σηµαντικό να µετρηθούν σε πρώτη φάση τα επιµέρους κλάσµατα HDL και LDL χοληστερόλης του οργανισµού.

ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ

Τι είναι τα τριγλυκερίδια;

Τα τριγλυκερίδια ονοµάζονται και ουδέτερα λίπη. Τα διάφορα τριγλυκερίδια µπορεί να είναι στερεά στη συνήθη θερµοκρασία δωµατίου, δηλαδή είναι λίπη, είτε να είναι υγρά, οπότε και αποκαλούνται έλαια.

Στον άνθρωπο, τα τριγλυκερίδια συντίθενται, κατά κύριο λόγο, µέσα στα ηπατικά κύτταρα (δηλαδή µέσα στο συκώτι), καθώς και µέσα στα λιποκύτταρα, δηλαδή µέσα στα κύτταρα του λιπώδη ιστού του σώµατος.

Από ποιες ουσίες παράγονται τα τριγλυκερίδια στον άνθρωπο;

• Από τα ίδια τα τριγλυκερίδια της τροφής είτε αυτά είναι

φυτικής είτε είναι ζωικής προέλευσης

• Από τους υδατάνθρακες της τροφής

• Από τα λευκώµατα

Το συµπέρασµα είναι ότι τριγλυκερίδια παράγονται στον οργανισµό µε υλικά που προέρχονται και από τα τρία είδη των θρεπτικών ουσιών που περιλαµβάνονται στο διαιτολόγιό µας, εφόσον το ολικό ποσό των θερµίδων που προσλαµβάνονται µε την τροφή υπερβαίνει το ποσό που απαιτείται για τις άµεσες ανάγκες του σώµατος σε ενέργεια.

Ποια η σηµασία των υψηλών τριγλυκεριδίων;

Άτοµα µε υψηλά τριγλυκερίδια έχουν συχνά υψηλά επίπεδα ολικής χοληστερίνης, και LDL χοληστερίνης και χαµηλά επίπεδα HDL χοληστερίνης. Πολλοί άνθρωποι µε στεφανιαία νόσο έχουν υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων. Πολλές κλινικές µελέτες έδειξαν ότι άτοµα µε επίπεδα τριγλυκεριδίων πάνω από 200 mg/dL έχουν ηυξηµένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Άτοµα µε σακχαρώδη διαβήτη ή παχυσαρκία έχουν συχνά υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων. Φυσικά δεν είναι γνωστό αν η φαρµακευτική διόρθωση της υπερτριγλυκεριδαιµίας ελαττώνει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Τα τριγλυκερίδα αυξάνονται σε παχύσαρκα άτοµα, µε την κατανάλωση µεγάλης ποσότητας αλκοόλ και απλών υδατανθράκων, και σε περιπτώσεις σακχαρώδους διαβήτη

Επιθυµητά κάτω από 150 mg/dl. Εάν είναι πάνω από 500 mg/dl υπάρχει σοβαρός κίνδυνος παγκρεατίτιδας.

Η µεµονωµένη ήπια αύξηση των τριγλυκεριδίων, σε αρκετά άτοµα δεν εγκυµονεί κανένα κίνδυνο.

Όταν η αύξηση των τριγλυκεριδίων είναι µεγάλη, µπορεί να προκαλέσει παγκρεατίτιδα (µια επικίνδυνη νόσο του παγκρέατος), που χαρακτηρίζεται από φλεγµονή του οργάνου.

Σε ευαίσθητους οργανισµούς η αύξηση των τριγλυκεριδίων, σε συνδυασµό µε άλλους παράγοντες (π.χ. αύξηση σακχάρου, κάπνισµα) συντελεί στην εµφάνιση αποφρακτικής αρτηριοσκληρυντικής αγγειοπάθειας και εκδηλώσεων (στυτικής δυσλειτουργίας, εµφράγµατος, εγκεφαλικού επεισοδίου, ανευρυσµάτων, αγγειακής άνοιας).

ΧΑΜΗΛΑ ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙ∆ΙΑ

Τα χαµηλά τριγλυκερίδια δεν έχουν συµπτώµατα, ανακαλύπτονται τυχαία σε εργαστηριακούς ελέγχους και συχνά δεν επιφέρουν προβλήµατα στον οργανισµό ούτε αποτελούν παθολογικό φαινόµενο. Ωστόσο, µπορεί να είναι ένδειξη υποκείµενης παθολογίας και σηµείο µειωµένης ενεργειακής προσφοράς.

Φωσφολιπίδια

Τα φωσφολιπίδια είναι οργανικές ενώσεις που µαζί µε τα ουδέτερα λίπη και τα στεροειδή αποτελούν τις βασικές κατηγορίες των λιπιδίων.

Κυριότερο φωσφολιπίδιο είναι η λεκιθίνη που ως πολικό µόριο φέρει µια αζωτούχο βάση, τη χολίνη.

Τα φωσφολιπίδια αποτελούν το δοµικό υλικό της κυτταρικής ή πλασµατικής µεµβράνης των οποίων η χηµική συµπεριφορά τους παίζει καθοριστικό ρόλο στη ζωή των κυττάρων γενικότερα.

Κοτσιφάκης Κυριάκος, Βιολόγος | Κοσμοϊατρική