Σε ποια ηλικία πρέπει κάποιος να σταματάει την οδήγηση;

Το ερώτημα πότε πρέπει κάποιος να εγκαταλείψει το τιμόνι ταλανίζει πολλούς οδηγούς τρίτης ηλικίας και τους οικείους τους Τι συμβουλεύουν οι ειδικοί.

Καθοριστικής σημασίας για να δοθεί το πράσινο φως είναι η ικανότητα ή μη του οδηγού να κάνει ορισμένες απαραίτητες προσαρμογές, όπως να οδηγεί την ημέρα, να αξιοποιεί τις νέες τεχνολογίες, να εξοπλίσει το αυτοκίνητό του με πλοηγό, αισθητήρες κ.ά., αναφέρουν οι ειδικοί

Πάνω από το πτώμα μου θα μου πάρετε το δίπλωμα». 

Ο 88χρονος κ. Αρίστος είναι ανένδοτος κάθε φορά που του ζητούν να σταματήσει να οδηγεί· επαγγελματίας οδηγός σε όλη του τη ζωή, αρνείται να αποχωριστεί το τιμόνι. «Θα είναι σαν να μου κόβετε το οξυγόνο», μονολογεί. Από την άλλη ο κ. Μανώλης, γεννηθείς το 1940, άριστος οδηγός έως σήμερα, ανακοίνωσε στις κόρες του ότι από το τρέχον έτος θα παραδώσει τα κλειδιά του αυτοκινήτου του. «Αισθάνομαι ότι ήρθε η ώρα να αφήσω το τιμόνι. Οταν χρειάζεται να μετακινηθώ θα παίρνω ταξί», λέει. Ο 77χρονος κ. Χρήστος, αν και οδηγούσε πλέον μόνο πρωινά λόγω κακής όρασης, αποφάσισε να σταματήσει την οδήγηση, όταν έμαθε ότι θα γίνει παππούς.

 «Δεν ήθελα να θέσω σε κίνδυνο το παιδί», εξηγεί στην «Κ».


Τι λένε οι ειδικοί

Το ερώτημα πότε πρέπει κάποιος να εγκαταλείψει το τιμόνι ταλανίζει πολλούς οδηγούς τρίτης ηλικίας και τους οικείους τους. «Δεν υπάρχει κανένα οριζόντιο κριτήριο με καθολική ισχύ, πρέπει να γίνεται εξατομικευμένη αξιολόγηση του κάθε οδηγού», απαντάει στην «Κ» η δρ Ευρυδίκη Κραββαρίτη, ειδική παθολόγος και γηρίατρος, ακαδημαϊκή υπότροφος του ΕΚΠΑ και υπεύθυνη του Ιατρείου Γηριατρικής στο Λαϊκό Νοσοκομείο. «Είναι απαραίτητο να ελέγχονται η όραση, η ακοή, τα αντανακλαστικά», προσθέτει. «Καθοριστικής σημασίας, ωστόσο, για να δοθεί το πράσινο φως είναι η ικανότητα ή μη του οδηγού να κάνει ορισμένες απαραίτητες προσαρμογές – να οδηγεί την ημέρα, να κάνει γνωστές και όχι απαιτητικές διαδρομές, να αξιοποιεί τις νέες τεχνολογίες, να εξοπλίσει το αυτοκίνητό του με πλοηγό, αισθητήρες κ.ά.». Αν ο ηλικιωμένος επιδείξει προσαρμοστικότητα και έχει επίγνωση των ορίων του, μπορεί να συνεχίσει να οδηγεί με ασφάλεια.
Εμπειρίες αρμοδίων

Η ανανέωση του διπλώματος πυροδοτεί πολλές συγκρούσεις εντός των οικογενειών, όπως περιγράφει στην «Κ» ο κ. Στάθης Βεντουρής, εκπαιδευτής οδηγών, στη σχολή του οποίου δεκάδες οδηγοί άνω των 65 ετών απευθύνονται για την ανανέωση του διπλώματος οδήγησης. «Κάποτε ήρθε ένας ενδιαφερόμενος και μόλις έφυγε εμφανίστηκε η σύζυγός του, πολύ θυμωμένη, απαιτώντας να σταματήσω τη διαδικασία». 

Μια άλλη φορά η «προειδοποίηση» από τους συγγενείς έφθασε στον κ. Βεντουρή προτού ο υπερήλικος οδηγός φθάσει στη σχολή του στα Πατήσια. «Επειδή καταλήγω να δέχομαι πυρά από όλες τις πλευρές, ισχυρίστηκα ψευδώς ότι δεν ασχολούμαι με τη διαδικασία», θυμάται. «Πολλά παιδιά σε μια προσπάθεια να προστατέψουν τους γονείς τους τούς αφαιρούν τα κλειδιά ή το δίπλωμα με βίαιο τρόπο», επιβεβαιώνει η δρ Κραββαρίτη. 

Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, βέβαια, παρά τις αντικειμενικές αδυναμίες, «η οικογένεια “κάνει τα στραβά μάτια” επειδή ο εναλλακτικός τρόπος μετακίνησης είναι τα ΜΜΜ, τα οποία δεν είναι βοηθητικά, ούτε αξιοπρεπή». Δεν λείπουν, βέβαια, και τα παιδιά που αφήνουν τους γονείς τους να οδηγούν, για να μην επωμιστούν οι ίδιοι την ευθύνη της μετακίνησής τους.
Η νομοθεσία

Βάσει νομοθεσίας, μετά τα 65 έτη οι οδηγοί οφείλουν ανά τρία χρόνια να εξετάζονται από οφθαλμίατρο και παθολόγο και μετά τα 80 έτη να επισκέπτονται οφθαλμίατρο, παθολόγο, ΩΡΛ και νευρολόγο ή ψυχίατρο. Σπάνια, βέβαια, κάποιος «κόβεται» στις εν λόγω εξετάσεις, δεδομένου ότι η λίστα των συμβεβλημένων με το υπουργείο γιατρών έχει καταργηθεί και οι ηλικιωμένοι οδηγοί πρέπει να προσκομίσουν μια γνωμάτευση από έναν ιδιώτη γιατρό, με τον οποίο δεν αποκλείεται να γνωρίζονται προσωπικά. «Ενας ηλικιωμένος κύριος που προσήλθε στο γραφείο μου, αν και τηλεφωνικά με διαβεβαίωνε ότι ήταν υγιής, διέκρινα από την πρώτη ματιά ότι είχε προχωρημένο Πάρκινσον», αναφέρει ο κ. Βεντουρής. Ηταν μια από τις περιπτώσεις που δεν κατάφερε να ανανεώσει το δίπλωμα.

Οι ασφαλιστικές

Οι ασφαλιστικές εταιρείες αντιμετωπίζουν τους μεγαλύτερους σε ηλικία πελάτες τους με την ίδια επιφύλαξη που επιδεικνύουν και στους νέους οδηγούς έως 25 ετών – εξ ου και τους χρεώνουν επιπλέον, διαμηνύοντας ότι θεωρούν αμφοτέρους επιρρεπείς σε οδικά ατυχήματα. Οι οδηγοί, ωστόσο, της νέας γενιάς αναμένεται να είναι περισσότερο εξοικειωμένοι με τις διαδικασίες ελέγχου της οδηγικής τους δεινότητας, καθώς όσοι έβγαλαν δίπλωμα μετά το 2013 οφείλουν να επανεξετάζονται ανά δεκαπέντε χρόνια, χάρη στην ενσωμάτωση μιας ευρωπαϊκής οδηγίας στο ελληνικό δίκαιο.Φωτ. Shutterstock

Είναι πολύ δύσκολο να αποδεχθούν οι οδηγοί ότι ήρθε η ώρα να αποχαιρετήσουν την αγαπημένη τους συνήθεια. «Η πορεία αυτονομίας, ελευθερίας και ενηλικίωσης, που είχε ξεκινήσει στα 18, φθάνει στο τέρμα», τονίζει η κ. Κραββαρίτη. 

Το ανανεωμένο δίπλωμα που περιχαρείς παραλαμβάνουν τονώνει την αυτοπεποίθησή τους. 

«Οι περισσότεροι αφού έχουν ολοκληρώσει και καταβάλει το αντίτιμο για το ανανεωμένο δίπλωμα, τελικά δεν κουνάνε το αυτοκίνητό τους, το έχουν παρκαρισμένο κάτω από το σπίτι και το… καμαρώνουν», περιγράφει ο κ. Βεντουρής. 

«Δύσκολα μπορεί να τους πείσει κάποιος με επιχειρήματα, το καλύτερο είναι να επιδείξουν από μόνοι τους την απαιτούμενη ωριμότητα και να το πάρουν απόφαση», αναφέρει η κ. Κραββαρίτη. 

Για τους άνδρες το τιμόνι ταυτίζεται με την αρρενωπότητά τους, όμως και οι γυναίκες οδηγοί διεκδικούν το δικαίωμά τους να συνεχίσουν να οδηγούν. «Στατιστικά, οι γυναίκες που ζητούν ανανέωση διπλώματος είναι λιγότερες, η αναλογία είναι περίπου 80% έναντι 20%, διότι πρόκειται για μια γενιά στην οποία η οδήγηση μεταξύ των γυναικών δεν ήταν διαδεδομένη· οι γυναίκες οδηγοί αυτής της ηλικίας είναι, κατά κανόνα, σε πολύ καλύτερη “φόρμα” από τους συνομηλίκους τους» σχολιάζει ο κ. Βεντουρής.


«Υφίσταται αναμφισβήτητα ένας ηλικιακός ρατσισμός», καταλήγει η κ. Κραββαρίτη. «Ολα τα στατιστικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι πολλοί ηλικιωμένοι εμπλέκονται σε τροχαία, ως θύματα, οδηγοί ή πεζοί, επειδή λόγω μειωμένων αντανακλαστικών δεν προλαβαίνουν να αμυνθούν στην επικίνδυνη οδήγηση νεοτέρων». Με αυτό συμφωνεί και ο κ. Βεντουρής, που έχει εμπειρία στο πεδίο, λέγοντας ότι «ακόμη και όταν οι ίδιοι ευθύνονται, προκαλούν πολύ μικρές υλικές ζημιές, όπως π.χ. χαλάνε έναν καθρέφτη ή έναν προφυλακτήρα, γιατί κινούνται με πολύ χαμηλές ταχύτητες». 

Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνούν οι οδηγοί μεγαλύτερης ηλικίας είναι η γενικευμένη επιθετική οδηγική συμπεριφορά που επικρατεί στη χώρα, η οποία δεν αφήνει περιθώρια για αργές αντιδράσεις.

kathimerini.gr