Κλεπτομανία σημαίνει να κατακλύζεσαι από μια ακαταμάχητη ανάγκη να κλέβεις. Λεν πρόκειται για ένα προμελετημένο έγκλημα που στοχεύει στην κατάκτηση αντικειμένων, ούτε είναι μια ανάγκη οικονομική.
Η κλεπτομανία είναι μια ψυχική διαταραχή. Μια διαταραχή του ελέγχου των παρορμήσεων που προκαλεί έντονη δυσκολία στο πάσχον άτομο να αντισταθεί στην πηγαία παρόρμησή του να κλέψει αντικείμενα, παρότι στην πραγματικότητα δεν τα χρειάζεται, συνήθως μάλιστα του είναι άχρηστα και περιττά. Το άτομο με κλεπτομανία είναι σαν να υπακούει σε μια άρρητη διαταγή που του λέει «Πάρε». «Πάρε ό,τι μπορείς κρυφά», «Γέμισε το κενό γρήγορα». Στην ανάγκη του αυτή είναι σαν να στηρίζεται όλη του η ύπαρξη. Πριν κλέψει νιώθει αυξημένη ένταση, ενώ κατά τη διάρκεια της πράξης η ένταση γίνεται ικανοποίηση, ευχαρίστηση, ευφορία και ανακούφιση, όχι τόσο από το αντικείμενο που κατακτά όσο από την ίδια την τελετουργία της πράξης. Ισως η στιγμιαία πληρότητα στην πορεία μεταμορφώνεται σε δυσβάσταχτες τύψεις, θλίψη και φόβο. Το μακροπρόθεσμο ψυχικό κενό και οι ενοχές καραδοκούν. Η παρόρμηση του ατόμου να κλέβει ενίοτε μάχεται με τις ηθικές του αξίες γιατί το άτομο αναγνωρίζει ότι αυτό που κάνει δεν είναι ηθικά θεμιτό κάτι που του προκαλεί έντονη εσωτερική σύγκρουση και θυμό. Όμως η κλεπτομανιακή παρόρμηση είναι πιο ισχυρή από τη δυνατότητα αυτοελέγχου του ατόμου καθώς και από την ικανότητα του να σκέφτεται και να πράττει λογικά.
Η κλεπτομανία είναι σπάνια και παρουσιάζεται στο 5% των ατόμων που συλλαμβάνονται για μικροκλοπές και συχνότερα στις γυναίκες. Σύγχρονα κλινικά δεδομένα υποστηρίζουν την ψυχιατρική συνάφεια της κλεπτομανίας με την ιδεοψυχανα-γκαστική διαταραχή, με κοινό παρονομαστή την αίσθηση του ατόμου ότι η παρόρμησή του είναι μια ξένη και ανεπιθύμητη εισβολή στο μυαλό του. Οι σημαντικές απώλειες στη ζωή μπορεί να πυροδοτήσουν την κλεπτομανία, η οποία ακολουθεί μια χρόνια και εμμένουσα πορεία, παρότι το άτομο μπορεί να έχει συλληφθεί πολλές φορές για κλοπή. Η παθολογία του κλεπτομανούς θυμίζει τη σχέση του εξαρτημένου από τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, τον τζόγο. Δεν είναι το αντικείμενο που επιθυμεί. αλλά αυτό που εκείνο συμβολίζει και η επιθυμία του να αποκτήσει τον απόλυτο έλεγχο πάνω σε αυτό, να καλύψει τα αρνητικά του συναισθήματα, να κάνει κάτι κρυφά, να αισθανθεί παντοδύναμος, να νιώσει την υλιστική πληρότητα για να καλύψει προσωρινά το δυσεπίλυτο ψυχολογικό κενό. Αναπόφευκτα όμως το άτομο παγιδεύεται, γιατί όσο πιο πολύ κλέβει τόσο αντιλαμβάνεται ότι τίποτα δεν είναι αρκετό. Το αδιέξοδο καραδοκεί. Εδώ η ψυχοθεραπευτική παρέμβαση κρίνεταιt αναγκαία. Η προσπάθεια επαφής του ατόμου με τα ασυνείδητα κίνητρα της συμπεριφοράς του μπορεί να είναι μια ιδιαίτερα διαφωηστική διαδικασία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χρήση αντικαταθλιπτικής αγωγής μπορεί να βοηβήσει σημαντικά στον έλεγχο των παρορμήσεων.
Η κλεπτομανία είναι μια ψυχική διαταραχή. Μια διαταραχή του ελέγχου των παρορμήσεων που προκαλεί έντονη δυσκολία στο πάσχον άτομο να αντισταθεί στην πηγαία παρόρμησή του να κλέψει αντικείμενα, παρότι στην πραγματικότητα δεν τα χρειάζεται, συνήθως μάλιστα του είναι άχρηστα και περιττά. Το άτομο με κλεπτομανία είναι σαν να υπακούει σε μια άρρητη διαταγή που του λέει «Πάρε». «Πάρε ό,τι μπορείς κρυφά», «Γέμισε το κενό γρήγορα». Στην ανάγκη του αυτή είναι σαν να στηρίζεται όλη του η ύπαρξη. Πριν κλέψει νιώθει αυξημένη ένταση, ενώ κατά τη διάρκεια της πράξης η ένταση γίνεται ικανοποίηση, ευχαρίστηση, ευφορία και ανακούφιση, όχι τόσο από το αντικείμενο που κατακτά όσο από την ίδια την τελετουργία της πράξης. Ισως η στιγμιαία πληρότητα στην πορεία μεταμορφώνεται σε δυσβάσταχτες τύψεις, θλίψη και φόβο. Το μακροπρόθεσμο ψυχικό κενό και οι ενοχές καραδοκούν. Η παρόρμηση του ατόμου να κλέβει ενίοτε μάχεται με τις ηθικές του αξίες γιατί το άτομο αναγνωρίζει ότι αυτό που κάνει δεν είναι ηθικά θεμιτό κάτι που του προκαλεί έντονη εσωτερική σύγκρουση και θυμό. Όμως η κλεπτομανιακή παρόρμηση είναι πιο ισχυρή από τη δυνατότητα αυτοελέγχου του ατόμου καθώς και από την ικανότητα του να σκέφτεται και να πράττει λογικά.
Η κλεπτομανία είναι σπάνια και παρουσιάζεται στο 5% των ατόμων που συλλαμβάνονται για μικροκλοπές και συχνότερα στις γυναίκες. Σύγχρονα κλινικά δεδομένα υποστηρίζουν την ψυχιατρική συνάφεια της κλεπτομανίας με την ιδεοψυχανα-γκαστική διαταραχή, με κοινό παρονομαστή την αίσθηση του ατόμου ότι η παρόρμησή του είναι μια ξένη και ανεπιθύμητη εισβολή στο μυαλό του. Οι σημαντικές απώλειες στη ζωή μπορεί να πυροδοτήσουν την κλεπτομανία, η οποία ακολουθεί μια χρόνια και εμμένουσα πορεία, παρότι το άτομο μπορεί να έχει συλληφθεί πολλές φορές για κλοπή. Η παθολογία του κλεπτομανούς θυμίζει τη σχέση του εξαρτημένου από τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, τον τζόγο. Δεν είναι το αντικείμενο που επιθυμεί. αλλά αυτό που εκείνο συμβολίζει και η επιθυμία του να αποκτήσει τον απόλυτο έλεγχο πάνω σε αυτό, να καλύψει τα αρνητικά του συναισθήματα, να κάνει κάτι κρυφά, να αισθανθεί παντοδύναμος, να νιώσει την υλιστική πληρότητα για να καλύψει προσωρινά το δυσεπίλυτο ψυχολογικό κενό. Αναπόφευκτα όμως το άτομο παγιδεύεται, γιατί όσο πιο πολύ κλέβει τόσο αντιλαμβάνεται ότι τίποτα δεν είναι αρκετό. Το αδιέξοδο καραδοκεί. Εδώ η ψυχοθεραπευτική παρέμβαση κρίνεταιt αναγκαία. Η προσπάθεια επαφής του ατόμου με τα ασυνείδητα κίνητρα της συμπεριφοράς του μπορεί να είναι μια ιδιαίτερα διαφωηστική διαδικασία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χρήση αντικαταθλιπτικής αγωγής μπορεί να βοηβήσει σημαντικά στον έλεγχο των παρορμήσεων.
Γράφει η
Δρ. Μυρσίνη Κωστοπούλου Κλινική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου